ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ Η ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ; ~ Άτμαν Νιτυανάντα

ΕΙΝΑΙ Ο ΦΟΒΟΣ Η ΑΙΤΙΑ ΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ;

Ο φόβος μπορεί να φαίνεται ότι είναι η πρωτογενής αιτία των αρνητικών συναισθημάτων (θυμός, δυσαρέσκεια, μίσος ζήλια, απογοήτευση, στεναχώρια, κ.λπ.) αλλά η ρίζα-αιτία όλων των αρνητικών συναισθημάτων είναι η επιθυμία. Δευτερογενώς και ο φόβος και ο θυμός είναι αιτία άλλων συναισθημάτων.

Στην Μπαγκαβάντ Γκίτα είναι ξεκάθαρο ότι η επιθυμία είναι πίσω από όλα τα δεινά μας.

Απόσπασμα από την Μπαγκαβάντ Γκίτα*

Ο Αρτζουνα είπε:
36. Τι όμως, σπρώχνει τον άνθρωπο να κάνει την αμαρτία, ακόμα κι άθελα του, σαν ν' αναγκάζεται με τη βία;
Ο Ευλογημένος Κύριος (Κρίσνα) είπε:
37. Αυτό είναι η επιθυμία*, αυτό είναι η οργή (θυμός), που γεννιέται από τον γκούνα ράτζας, το μεγάλο κακό που κατατρώγει τα πάντα. Μάθε, πως αυτό (η επιθυμία) είναι ο εχθρός εδώ.

38.Οπως σκεπάζεται η φωτιά από τον καπνό, κι ένας καθρέπτης απ την σκόνη, όπως σκεπάζεται το έμβρυο από το άμνιο (ο υμένας που περιβάλει το έμβρυο), έτσι σκεπάζεται Αυτό (ο Ατμαν) από την επιθυμία.

Αυτό σύμφωνα με κάποιους δασκάλους, ξεκίνησε την εποχή των Λεμουρίων  (την συμβολική εποχή του Αδάμ και της Εύας) κατά την οποία οι άνθρωποι έπεσαν από την θεϊκή τους κατάσταση από τον πειρασμό της επιθυμίας και έφαγαν τον απαγορευμένο καρπό (σεξουαλική πράξη με οργασμό). Ταυτίστηκαν με το σώμα και μαζί άρχισε και ο φόβος. Σταδιακά με το πέρασμα των αιώνων η ταύτιση με το σώμα και τις μορφές έγινε όλο και πιο δυνατή και είμαστε στην κατάσταση που όλοι βλέπουμε. Επιθυμία, ταύτιση και φόβος είναι η σειρά και όχι το ανάποδο. Η πρωταρχική επιθυμία είναι αυτή για σεξουαλική απόλαυση και όλες οι άλλες έπονται. Ο φόβος του θανάτου αλλά και όλοι οι άλλοι φόβοι έχουν σαν ρίζα την επιθυμία και την ταύτιση με το σώμα.  

Όποιο φόβο και να ψάξεις θα βρεις στη βάση του μια επιθυμία, κάτι που θέλεις ή κάτι που δεν θέλεις.

Σχεδόν συνέχεια ανησυχούμε, αγωνιούμε, αγχωνόμαστε (μορφές φόβου), φοβόμαστε μήπως χάσουμε αυτό που έχουμε και που βέβαια είμαστε ταυτισμένοι και προσκολλημένοι (η επιθυμία είναι η αιτία ταύτισης και προσκόλλησης), και επίσης ανησυχούμε, αγωνιούμε, αγχωνόμαστε, φοβόμαστε μήπως για κάποιο λόγο ή αιτία δεν αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε, θέλουμε, επιδιώκουμε, προσδοκούμε (απόψεις της επιθυμίας). 

Για  παράδειγμα:

Πίσω από την ζήλια είναι η επιθυμία να έχουμε αυτό που έχει ο άλλος, και στην ερωτική ζήλια είναι να χάσουμε το αντικείμενο της επιθυμίας μας, δηλαδή να μας πάρει κάποιος άλλος αυτό που μας δίνει απόλαυση.

 Τέλος φοβόμαστε μην πάθουμε ή μας συμβεί κάτι που δεν επιθυμούμε. π.χ. δεν θέλουμε να πάθουμε ατύχημα και να χτυπήσουμε. Και δεν θέλουμε να χτυπήσουμε επειδή επιθυμούμε να είμαστε υγιείς, και επιθυμούμε να είμαστε υγιείς για να ικανοποιήσουμε τις άλλες επιθυμίες (για απόλαυση, υλικές επιδιώξεις κ.λπ.) και πάντα βαθύτερα γιατί επιθυμούμε να ζήσουμε (δεν θέλουμε να πεθάνουμε). Θα μου πείτε κακό είναι αυτό; Το τι είναι καλό και τι όχι είναι σχετικά και θέλουν πιο διεξοδική εξέταση, γι αυτό το παραλείπω εδώ και απλά εξετάζω την επιθυμία και το φόβο. 

Όσο πιο πολύ ταυτισμένοι είμαστε (που οφείλεται κατά βάση στην επιθυμία) με το σώμα και τις μορφές γενικότερα (που συνεπάγεται ταυτόχρονα και λιγότερη επαφή με την εσωτερική μας αλήθεια, την Ψυχή ή Πνεύμα), τόσο περισσότερο θα υποφέρουμε από τον φόβο. Υπάρχουν βέβαια κι άλλες αιτίες δευτερογενείς για το πόσο πολύ φοβόμαστε και γιατί ο φόβος είναι διαφορετικός από άνθρωπο σε άνθρωπο. Μερικές σημαντικές είναι η ιδιοσυγκρασία, κάποιο τραυματικό γεγονός, χαμηλή ενέργεια, ανισορροπία των ντόσας (Πίττα, Κάφα, Βάτα, οι τρεις βασικές ενέργειες ιδιοσυγκρασίας) κατάσταση  υγείας,   χρήση ουσιών, κ.λπ.

Οι επιθυμίες είναι αλληλένδετες μεταξύ τους και η κάθε επιθυμία εξυπηρετεί συνήθως κι άλλες επιθυμίες. Η επιθυμία για χρήματα για παράδειγμα εκπληρώνει και τις επιθυμίες για άνεση, απόλαυση, δύναμη, ανωτερότητα, σπουδαιότητα, να νοιώθουμε ότι αξίζουμε κ.λπ.

Οι επιθυμίες σχετίζονται επίσης και με διάφορες πεποιθήσεις, όπως για παράδειγμα η πεποίθηση ότι η αξία μου εξαρτάται από τα χρήματα που κερδίζω ή από την θέση εργασίας μου (προϊστάμενος, διευθυντής κ.λπ.). Οπότε αν πιστεύω ότι το χρήμα είναι η βάση της αξίας επιθυμώ και επιδιώκω να κερδίσω χρήματα για να νοιώθω άξιος και όχι μόνον.

 

Γιατί ο φόβος είναι συνεχώς παρών 

Ο φόβος είναι σχεδόν συνεχώς παρών, σε κάποια από τις μορφές του (άγχος, ανησυχία, αγωνία, αμφιβολίες, φόβος και σε έντονες μορφές πανικός, τρόμος κ.λπ.). επειδή συνεχώς κάτι θέλουμε, κάτι επιθυμούμε, κάτι επιδιώκουμε και κάτι προσδοκούμε και επίσης επειδή κάτι δεν θέλουμε να μας συμβεί ή επειδή κάτι θέλουμε να αποφύγουμε, και ταυτόχρονα επειδή τίποτα δεν μπορεί να είναι σίγουρο σε ένα κόσμο που όλα είναι ασταθή και μεταβαλλόμενα.

Έτσι επειδή είμαστε συνεχώς σε ένα θέλω ή ένα δεν θέλω και επειδή η επιθυμία λειτουργεί κατά βάση μέσα από την φαντασία που είναι 'πρόχειρη' για κάθε χρήση, συνεχώς φανταζόμαστε (φοβόμαστε δηλαδή ) ότι κάτι ή κάποιος μπορεί να εμποδίσει την εκπλήρωση του. Και επειδή ο φόβος είναι συνεχώς παρών νομίζουν οι περισσότεροι ότι ο φόβος δημιουργεί τον θυμό και τα άλλα αρνητικά συναισθήματα παραγνωρίζοντας ότι πίσω από το φόβο υπάρχει συνεχώς κάτι που θέλουμε ή δεν θέλουμε. 

ΦΟΒΟΣ ΚΑΙ ΘΥΜΟΣ

Μαζί με την επιθυμία και το φόβο εμφανίζεται και ο θυμός που είναι επίσης άμεσο αποτέλεσμα της επιθυμίας και όχι του φόβου, αφού η ίδια η επιθυμία μεταμορφώνεται σε θυμό όπως το γάλα σε γιαούρτι, όταν κάτι μας εμποδίζει να εκπληρωθεί η επιθυμία μας, το θέλω μας, η επιδίωξη μας, η προσδοκία μας. Και αυτό δεν είναι μόνο δική μου άποψη, αλλά και η θέση μεγάλων δασκάλων της Ινδίας και είναι γραμμένο και στην Μπαγκαβάντ Γκίτα. Απλά το επιβεβαίωσα μέσα από την προσωπική εμπειρία μου, και μπορεί ο καθένας από εσάς να το διαπιστώσει εύκολα.

Επειδή λοιπόν συνεχώς κάτι θέλουμε, επιδιώκουμε, προσδοκούμε ή δεν θέλουμε γι αυτό και ο θυμός όπως και ο φόβος είναι κι αυτός συνεχώς παρών. Αλλά και τα δύο έχουν κοινή ρίζα την επιθυμία.

Η επιθυμία γίνεται φόβος από την αβεβαιότητα εκπλήρωσης της, ενώ γίνεται θυμός όταν κάτι εμποδίζει την εκπλήρωση της ή όταν κάτι γίνεται η αιτία να χάσουμε αυτό που είχαμε (και που βέβαια επιθυμούμε και θέλουμε να συνεχίσουμε να έχουμε). 

Επειδή η αβεβαιότητα είναι κάτι που διαδικάζεται στην φαντασία γι αυτό και ο φόβος είναι περισσότερο παρών από ότι ο θυμός ο οποίος εκδηλώνεται συνήθως όταν πράγματι κάτι εμποδίζει την εκπλήρωση της επιθυμίας ή του θέλω.

Επειδή σχεδόν πάντα υπάρχει στο νου μας έστω και μια μικρή αμφιβολία για την έκβαση της επιθυμίας ή του θέλω μας, και επειδή η φαντασία είναι πάντα 'πρόχειρη' (εύκαιρη για χρήση) για το εγώ μας, για αυτό εκδηλώνεται συνεχώς ο φόβος σε ελαφριά μορφή συνήθως όπως άγχος, ανησυχία, αμφιβολίες, αγωνία κ.λπ. Και επειδή ο φόβος είναι συνεχώς παρών νομίζουν οι περισσότεροι ότι ο φόβος δημιουργεί τον θυμό ή τα άλλα αρνητικά συναισθήματα και παραγνωρίζουν το προφανές, ότι δηλαδή υπάρχει πίσω από τον φόβο κάποια επιθυμία ή κάποιο θέλω. Η αλήθεια είναι, ότι η επιθυμία είναι πίσω και από το φόβο και τον θυμό.

Φυσικά η επιθυμία μπορεί να πάρει την όψη του θυμού και όταν φανταζόμαστε ή σκεπτόμαστε ότι κάτι ή κάποιος μπορεί να εμποδίσει την εκπλήρωση της, βέβαια σε ελαφριά μορφή (οι πιο απαλές είναι απαρέσκεια και δυσαρέσκεια). 

Όποιος ή οτιδήποτε μας εμποδίζει να πετύχουμε αυτό που θέλουμε ή επιθυμούμε, θυμώνουμε μαζί του, τον μισούμε, γίνεται εχθρός μας. Το πόσο δυνατός θα είναι ο θυμός εξαρτάται από τη δύναμη της επιθυμίας και το επίπεδο Συνειδητότητας μας. Δεν είναι σπάνιο να θυμώνουμε και ενάντια στον εαυτό μας εάν το εγώ μας θεωρήσει ότι εμείς είμαστε η αιτία που πάθαμε κάτι που δεν θέλαμε ή δεν αποκτήσαμε που θέλαμε. Στην πραγματικότητα το εγώ κάνει επίθεση στον εαυτό του διότι από τη φύση του το κατώτερο ρατζασοταμασικό εγώ είναι παράλογο και μηχανικό.  

Εκτός από τον φόβο και τον θυμό που είναι τα κυρίαρχα αρνητικά συναισθήματα και τα πρωτότοκα παιδιά της επιθυμίας, αλλά βασικά αρνητικά συναισθήματα που είναι σχεδόν συνέχεια παρόντα έστω και σε ένα μικρό βαθμό μέσα μας είναι: η αρέσκεια, η απαρέσκεια, η δυσαρέσκεια, η στεναχώρια, η γοητεία, η απογοήτευση, η έλξη, η απώθηση, η ανυπομονησία, το αίσθημα κατωτερότητας, το αίσθημα ανωτερότητας και σπουδαιότητας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:

Ένα μεγαλύτερο απόσπασμα από την Μπαγκαβάντ Γκίτα, σχετικά με την επιυμία και το θυμό.

Ο Αρτζουνα είπε:
36. Τι όμως, σπρώχνει τον άνθρωπο να κάνει την αμαρτία, ακόμα κι άθελα του, σαν ν' αναγκάζεται με τη βία;

Ο Ευλογημένος Κύριος (Κρίσνα) είπε:
37. Αυτό είναι η επιθυμία*, αυτό είναι η οργή (θυμός), που γεννιέται από τον γκούνα ράτζας, το μεγάλο κακό που κατατρώγει τα πάντα. Μάθε, πως αυτό (η επιθυμία) είναι ο εχθρός εδώ.

38.Οπως σκεπάζεται η φωτιά από τον καπνό, κι ένας καθρέπτης απ την σκόνη, όπως σκεπάζεται το έμβρυο από το άμνιο (ο υμένας που περιβάλει το έμβρυο), έτσι σκεπάζεται Αυτό (ο Ατμαν) από την επιθυμία.

ΣΧΟΛΙΟ: Η επιθυμία σκεπάζει με διαφορετικό τρόπο τον Ατμαν ο οποίος είναι πιο λεπτοφυής ακόμη και από το κενό διάστημα. Η επιθυμία που είναι ένα ενεργειακό πεδίο μας εμποδίζει με διάφορους τρόπους να έχουμε καθαρή επίγνωση του Ατμαν που είναι η ουσιαστική μας φύση, αθάνατη, αιώνια, αμετάβλητη, πάντα ειρηνική και ευδαιμονούσα και ένα με τη παγκόσμια Συνειδητότητα (Μπράμαν) αυτό που αποκαλούμε Θεός. Η επιθυμία με την δόνηση που παράγει, κάνει το νου εξωστρεφή και χονδροειδή, δημιουργεί ταύτιση, συνεχή κίνηση του νου, συναισθηματική ταραχή.

39. Σκεπασμένη είναι η Γνώση απ αυτόν τον αιώνιο εχθρό του Σοφού, την αχόρταγη φωτιά της επιθυμίας.
40. Οι αισθήσεις, το μάνας και το μπούντι λένε ότι είναι η έδρα της επιθυμίας. Με αυτά παραπλανά τον κάτοικο του σώματος σκεπάζοντας την Γνώση (δεν μας επιτρέπει να έχουμε επίγνωση του Ατμαν).

62. Όταν ο άνθρωπος σκέπτεται τα αντικείμενα τότε (ο νους του) γοητεύεται από αυτά και προσκολλάται σε αυτά. Από την προσκόλληση γεννιέται η επιθυμία και από την επιθυμία (την ανεκπλήρωτη) γεννιέται ο θυμός.
63. Από το θυμό γεννιέται η σύγχυση, από τη σύγχυση το χάσιμο της μνήμης*, από το χάσιμο της μνήμης ο παραλογισμός (το χάσιμο της διάκρισης και της λογικής) και από το χάσιμο της διάκρισης ο άνθρωπος χάνεται. 

26. Απόλυτη ελευθερία (ή ευδαιμονία του Μπράμαν) υπάρχει σε όλες τις πλευρές για εκείνους τους αυτο-πειθαρχημένους ασκητές οι οποίοι είναι ελεύθεροι από την επιθυμία και το θυμό, που έχουν ελέγξει τις σκέψεις τους και οι οποίοι έχουν συνειδητοποιήσει τον Εαυτό (Ατμαν).

28. Με τις αισθήσεις, το νου (μανας) και τη διάνοια (Μπουντι) πάντα υπό έλεγχο, έχοντας την απελευθέρωση ως υπέρτατο σκοπό του, απαλλαγμένος από την επιθυμία, το φόβο και το θυμό, ο σοφός είναι αληθώς ελεύθερος για πάντα.

 Διαβάστε επίσης, ΤΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ ΕΙΝΑΙ Η ΔΥΣΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ