ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΟΝΟΥ ~ Atman Nityananda

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΤΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΜΑΣ ΠΟΝΟΥ

Η γνώση είναι δύναμη. Η γνώση και η δράση βασισμένη στην ορθή γνώση είναι η βάση κάθε αλλαγής. Αν γνωρίζουμε ποιές είναι βασικές αιτίες της μιζέριας και της δυστυχίας μας τότε μπορούμε να κάνουμε κάτι για να απελευθερωθούμε από αυτές. Μαζί με την γνώση των αιτιών χρειάζονται και τα κατάλληλα μέσα και μια μεθοδολογία ώστε η γνώση να γίνει αποτελεσματική στην πράξη. Χρειάζεται επίσης να το θέλουμε πολύ, σταθερή καθημερινή συστηματική άσκηση, αποφασιστικότητα, υπομονή, επιμονή, πίστη και αυτοπεποίθηση. Αυτές οι ιδιότητες θα αναπτύσσονται σύμφωνα με την άσκηση και τις αλλαγές που θα επιτυγχάνουμε σταδιακά στην ψυχολογία μας. 

Φιλοσοφία, αυτογνωσία και γιόγκα είναι να ζεις στην πράξη αυτά που γνωρίζεις με σκοπό να απελευθερωθείς από τις ψευδαισθήσεις του ρατζασοταμασικού νου (εγώ) και να συνειδητοποιήσεις ότι Είσαι αιώνια, αθάνατη Ύπαρξη, πάντα ειρηνική, ελεύθερη, πλήρης και ευδαιμονούσα.

Τα κατώτερα συναισθήματα μας, τα λόγια μας, οι συμπεριφορές μας, οι δράσεις, η μιζέρια, η δυστυχία μας και τα προβλήματα μας, έχουν να κάνουν με:

1. τις επιθυμίες μας, (για απόλαυση, άνεση, ασφάλεια, αναγνώριση, αποδοχή και επιβεβαίωση).  Οι άλλες επιθυμίες όπως για παράδειγμα για τα χρήματα είναι δευτερεύουσες, υπό την έννοια ότι είναι μέσο για να ικανοποιηθούν οι πρωτογενείς επιθυμίες, όπως για απόλαυση, ασφάλεια και επιβεβαίωση αξίας.

2. την ασφάλεια μας (συναισθηματική και του σώματος), 

3. την υπερηφάνεια μας (αυτοεικόνα, αυτοσπουδαιότητα, υπόληψη, ανωτερότητα) και 

4. την αυτοαξίας μας, την οποία στηρίζουμε συνήθως σε εξωτερικά ή επιφανειακά πράγματα και για αυτό γινόμαστε ευάλωτοι στο πως μας βλέπουν οι άλλοι και νοιώθουμε απόρριψη, δυσαρέσκεια, κατωτερότητα, φόβο, θυμό, ενοχές.

5. Στην αναζήτηση ταυτότητας στα χαρακτηριστικά του σώματος και του νου αλλά και σε πράγματα, πρόσωπα και συλλογικές οντότητες, που οφείλονται όπως και τα παραπάνω στην άγνοια της αληθινής μας φύσης (Συνειδητότητα, ζωντανή σιωπηλή παρουσία) και την ταύτιση μας με το σώμα.

Οι προσκολλήσεις μας, οι ταυτίσεις μας, η απληστία μας, η ματαιοδοξίας μας, κ.λπ., καθώς και η αποδοχή, η επιβεβαίωση και η αναγνώριση που ζητάμε συνειδητά ή ασυνείδητα από τους άλλους, το να θέλουμε να έχουν οι άλλοι καλή γνώμη για εμάς, και καθετί μηχανικό και ασυνείδητο που υπάρχει στον ψυχισμό μας σχετίζεται με κάποια από τις πέντε ψυχολογικές καταστάσεις που ανέφερα παραπάνω.

Γνωρίζοντας αυτά μπορείτε σχετικά εύκολα να βρείτε σε κάθε περιστατικό τι από αυτά κρύβεται πίσω από τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τα λόγια και τη συμπεριφορά σας. Είναι σημαντικό να το ξέρουμε αυτό, διότι για να ελευθερωθούμε από τα αρνητικά συναισθήματα και να σταματήσουμε την μηχανική ασυνείδητη συμπεριφορά πρέπει να αποκτήσουμε επίγνωση της αιτίας τους. Παρότι η επίγνωση αυτού που μας συμβαίνει αλλά και των βαθύτερων αιτιών είναι θεμελιώδης είναι απαραίτητο να εφαρμόσουμε συστηματικά κατάλληλες μεθόδους και τεχνικές ώστε να τα εξαλείψουμε από τον ψυχισμό μας..

Τα κατώτερα συναισθήματα που εκδηλώνονται συνεχώς σε διάφορες μορφές και ένταση είναι ο φόβος (άγχος, αγωνία, ανησυχία, αμφιβολία, τρόμος), ο θυμός (δυσαρέσκεια, αγανάκτηση, εκνευρισμός, μνησικακία, εκδικητικότητα, μίσος), η αρέσκεια, η απαρέσκεια, η δυσαρέσκεια, η στεναχώρια, η γοητεία, η απογοήτευση, η έλξη, η απώθηση, η ανυπομονησία, το αίσθημα κατωτερότητας, το αίσθημα ανωτερότητας και σπουδαιότητας. 

Και βέβαια τα κατώτερα συναισθήματα είναι αυτά που μας κάνουν δυστυχισμένους, και έχουν όπως προείπα την ρίζα τους τις παραπάνω βασικές 'ανάγκες' του κατώτερου ή ρατζασοταμασικού εγώ μας. Η βαθύτερη ρίζα όλων των προβλημάτων είναι η ταύτιση μας με το σώμα και η άγνοια της αληθινής μας φύσης (Συνειδητότητα, ζωντανή σιωπηλή παρουσία). Οι 'ανάγκες' του εγώ για απολαύσεις, ανέσεις, ασφάλεια, σπουδαιότητα, ανωτερότητα, αναγνώριση, υπόληψη (υπερηφάνεια) και αποδοχή, επιβεβαίωση, από τους άλλους (αυτοαξία βασισμένη σε εξωτερικά κριτήρια) έχουν σαν βάση την ταύτιση μας με το σώμα. Αν είχαμε επίγνωση ότι είμαστε αθάνατες πνευματικές οντότητες και βιώναμε την ελευθερία, την πληρότητα, την ειρήνη, την ενότητα και την ευδαιμονία του πνεύματος δεν θα υπήρχαν αυτές οι ψευδαισθησιακές 'ανάγκες ' του εγώ μας και φυσικά ούτε το εγώ μας αφού οι 'ανάγκες' αυτές και το εγώ δεν είναι δύο διαφορετικά πράγματα αλλά ένα.

Για παράδειγμα μπορεί να έχετε προσκόλληση σε κάποιο πρόσωπο γιατί σας παρέχει ασφάλεια (συναισθηματική και του σώματος). Σας κάνει να νοιώθετε ασφάλεια για το σώμα σας με τα χρήματα που έχει ή μια καλή εργασία, και συναισθηματική ασφάλεια αν η συμπεριφορά του σας κάνει να νοιώθετε συναισθηματικά ασφαλής (πιθανόν επίσης να τονώνει την ψεύτικη αυτοεικόνα σας με κάποιο τρόπο). Με τα χρήματα ικανοποιεί επίσης και τις επιθυμίες σας για άνετη ζωή και να έχετε τις απολαύσεις που επιθυμείτε. Τα χρήματα επίσης μπορεί να σας κάνουν να νοιώθετε σπουδαίος/α και ότι αξίζετε αν έχετε συνδέσει την αξίας ας με τα χρήματα. Η προσκόλληση συνεπάγεται και φόβο μην σας εγκαταλείψει και χάσετε αυτά που σας προσφέρει και βέβαια θυμό ή και μίσος αν το κάνει, καθώς και απογοήτευση και στεναχώρια. 

Πολύ συχνή και έντονη είναι η προσκόλληση στις ερωτικές σχέσεις, στις οποίες ικανοποιούνται η επιθυμία για απόλαυση (πιθανόν και η επιθυμία για άνεση αν κάποιος από τους δύο έχει πολλά χρήματα), η συναισθηματική ασφάλεια (πιθανόν και σωματική αν κάποιος από τους δύο έχει πολλά χρήματα), η αυτοαξία και η υπερηφάνεια. Και γι αυτό οι χωρισμοί συνοδεύονται από πολύ θυμό, μίσος, εκδικητικότητα, στεναχώρια. Στην διάρκεια της σχέσης υπάρχει ζήλια και φόβος γιατί μπορεί να χάσουν ή να τους πάρει κάποιος άλλος αυτό (το πρόσωπο στην προκειμένη περίπτωση) το οποίο ικανοποιεί και τις τέσσερις ανάγκες τους.  Είναι γνωστά τα εγκλήματα στις ερωτικές σχέσεις πάθους. Πάθος σημαίνει μανιώδης επιθυμία για απόλαυση ή οτιδήποτε άλλο.

Τα παραπάνω είναι κλασσικά παραδείγματα εγωϊκής συμπεριφοράς, όμως και οι άλλες συμπεριφορές και τα συναισθήματα μας που δεν εκδηλώνονται τόσο έντονα σχετίζονται με τις παραπάνω τέσσερις 'ανάγκες' του κατώτερου ή ρατζασοταμασικού εγώ μας με το οποίο η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων είναι ταυτισμένοι. 

Ανάλογα με τις περιστάσεις και την δύναμη των 'αναγκών' μας, οι εκδηλώσεις των συναισθημάτων μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο έντονες και συνεπώς και οι συμπεριφορές μας (αφού κατά κύριο λόγο οι συμπεριφορές - λόγια και πράξεις- εξαρτώνται από τα συναισθήματα μα.). Σε πολλές περιπτώσεις μπορεί οι εγωϊκές εκδηλώσεις να είναι πολύ λεπτοφυείς και για αυτό πολύ δύσκολο να αναγνωριστούν ακόμη και από προχωρημένους στην αυτογνωσία ή  στην γιόγκα μαθητές. ¨Όσο προχωράει κανείς στον πνευματικό δρόμο και εξαλείφει τις εγωϊκές τάσεις αυτές θα εκδηλώνονται με ένα όλο και  πιο λεπτοφυή και ανεπαίσθητο τρόπο που είναι πολύ δύσκολο να αναγνωριστεί ακόμη και από ικανούς στον διαλογισμό και την ενδοσκόπηση μαθητές. Ιδιαίτερα η υπερηφάνεια έχει πολύ λεπτοφυείς τρόπους για να εκδηλωθεί και είναι μαζί με την λαγνεία τα κύρια εμπόδια για την φώτιση (αυτοπραγμάτωση, απελευθέρωση).

Οτιδήποτε σκεπτόμαστε, αισθανόμαστε, λέμε και κάνουμε συνήθως σχετίζεται με τις παραπάνω αναφερθείσες 'ανάγκες' του κατώτερου ή ρατζασοταμασικού εγώ μας που χρησιμοποιεί τον ψυχισμό μας με ένα ασυνείδητο μηχανικό τρόπο για να εκφραστεί. Φυσικά δεν είναι μόνο το εγώ που εκδηλώνεται μέσα μας αλλά το ρατζασοταμασικό εγώ κυριαρχεί στον ψυχισμό μας τον περισσότερο χρόνο. Όσο αυξάνεται το σάττβα μέσα μας ή όσο πιο σαττβικό νου έχει κάποιος τόσο πιο πολύ (πιο έντονα και πιο συχνά) εκδηλώνονται μέσα του οι ανώτερες νοητικές και συναισθηματικές καταστάσεις,  όπως η ειρήνη, η χαρά, η αρμονία, η αγάπη, η συμπόνια κ.λπ. Το σάττβα είναι το όχημα εκδήλωσης των πνευματικών αρετών στην υλικοενεργειακή διάσταση.

Θυμίζω ότι αυτές οι 'ανάγκες' του εγώ για απολαύσεις, ανέσεις, ασφάλεια, σπουδαιότητα, ανωτερότητα, υπόληψη (υπερηφάνεια) και αποδοχή από τους άλλους (αυτοαξία βασισμένη σε εξωτερικά κριτήρια) έχουν σαν βάση την ταύτιση μας με το σώμα, που έχει σαν ρίζα την επιθυμία και την άγνοια της αληθινής μας φύσης. Γι αυτό οι δύο κύριες κατευθύνσεις της πνευματικής άσκησης είναι η διάλυση της επιθυμίας και η βαθιά διερεύνηση του εαυτού μας με σκοπό να αποκτήσουμε επίγνωση της αληθινής μας φύσης και να σταματήσει η ταύτιση μας με το σώμα.

Αν πάμε λοιπόν λίγο πιο βαθιά θα βλέπαμε ότι η ρίζα όλων των 'αναγκών', της μιζέριας και της δυστυχίας μας  είναι η επιθυμία. Ακόμη και η υπερηφάνεια είναι επιθυμία, είναι η επιθυμία να νοιώθω σπουδαίος ή ανώτερος. Και η ασφάλεια είναι επιθυμία να νοιώθω ασφαλής. Και στην ουσία επιθυμούμε κάτι επειδή δεν το έχουμε. Αν ήμασταν ταυτισμένοι με την πνευματική μας φύση δεν θα υπήρχε θέμα ασφάλειας ή ανασφάλειας ούτε επιθυμίας για απόλαυση γιατί θα βιώναμε πληρότητα, ευδαιμονία, αθανασία, ελευθερία. Επίσης δεν θα υπήρχε θέμα υπερηφάνειας αφού θα είχαμε επίγνωση ότι είμαστε όλα. Δεν θα υπήρχε ούτε θέμα αυτοαξίας αφού δεν θα υπήρχε ένα ξεχωριστό εγώ που να έχει ανάγκη να νοιώθει άξιο.

Τελικά το εγώ  (το κατώτερο ρατζασοταμασικό εγώ) και  η επιθυμία είναι ένα και το αυτό. Δηλαδή δεν είναι άλλο το εγώ και άλλο η επιθυμία. Και τα δύο (Εγώ και επιθυμία) είναι εκφράσεις της ίδιας ενέργειας η οποία εκδηλώνεται ως επιθυμία και ως η αίσθηση εγώ είμαι το σώμα. Και εννοείται ότι όλες οι άλλες εγωϊκές τάσεις και τα κατώτερα συναισθήματα είναι τροποποιήσεις και εκφράσεις της ίδιας ενέργειας. Η επιθυμία γίνεται φόβος, θυμός, αρέσκεια, δυσαρέσκεια, μίσος, ζήλια, απληστία, προσκόλληση, ματαιοδοξία, ανυπομονησία, αγωνία, στεναχώρια κ.λπ., με το ίδιο τρόπο που το νερό από υγρό γίνεται ατμός, σύννεφο, υγρασία, πάγος, χαλάζι και χιόνι.

Για αυτό στο κέντρο όλων των πνευματικών διδασκαλιών είναι η διάλυση της επιθυμίας. Αυτός που είναι ελεύθερος από κάθε επιθυμία είναι πραγματικά ελεύθερος και ζει σε πλήρη ενότητα με το Είναι του, και βιώνει αδιαλείπτως αιώνια ειρήνη, πληρότητα κα ευδαιμονία χωρίς όρους και όρια.

" Από την επιθυμία γεννιέται η δυστυχία. Από την επιθυμία ο φόβος.  

Για αυτόν που είναι ελεύθερος από επιθυμία δεν υπάρχει ούτε δυστυχία, ούτε φόβος"

~  Buddha

~~~

 "Όλα τα δεινά (δυστυχία) γεννιούνται από την επιθυμία"                                                                         

     ~ Nisargadatta

~~~

«Η επιθυμία είναι η αιτία όλων των κακών πράξεων. Αν ξεριζώσει κάποιος την επιθυμία , τότε η θεία δύναμη εκδηλώνεται σε πλήρως και απολαμβάνει την ειρήνη, την ευδαιμονία, το φως και την ελευθερία.»

   ~ Swami Sivananda

~~~

Μπαγκαβάντ Γκίτα

Ο Αρτζούνα είπε:

36. Τι όμως, σπρώχνει τον άνθρωπο να κάνει την αμαρτία, ακόμα κι άθελα του, σαν ν' αναγκάζεται με τη βία;

Ο Ευλογημένος Κύριος (Κρίσνα) είπε:

37. Αυτό είναι η επιθυμία, αυτό είναι η οργή (θυμός), που γεννιέται από τον γκούνα ράτζας, το μεγάλο κακό που κατατρώγει τα πάντα. Μάθε, πως αυτό (η επιθυμία)είναι ο εχθρός εδώ.

38.Οπως σκεπάζεται η φωτιά από τον καπνό, κι ένας καθρέπτης απ την σκόνη, όπως σκεπάζεται το έμβρυο από το άμνιο (ο υμένας που περιβάλει το έμβρυο), έτσι σκεπάζεται Αυτό (ο Άτμαν) από την επιθυμία.

39. Σκεπασμένη είναι η Γνώση απ αυτόν τον αιώνιο εχθρό του Σοφού, την αχόρταγη φωτιά της επιθυμίας.

40. Οι αισθήσεις, το μάνας και το μπούντι λένε ότι είναι η έδρα της επιθυμίας. Με αυτά παραπλανά τον κάτοικο του σώματος σκεπάζοντας την Γνώση (δεν μας επιτρέπει να έχουμε επίγνωση του Άτμαν).

43. Έτσι, ξέροντας Αυτόν (τον Άτμαν) που είναι ανώτερος απ το μπούντι (διάνοια), γαληνεύοντας τον εαυτό σου (αισθήσεις, μάνας, μπούντι) με τον Άτμαν, πάταξε τον δυσκολονίκητο εχθρό, την επιθυμία!

26. Εκείνοι που είναι ελεύθεροι από την επιθυμία και το θυμό, οι αυτοκυριαρχημένοι, που έχουν ελέγξει τις σκέψεις τους, και που έχουν συνειδητοποιήσει τον Εαυτό (Άτμαν, Συνειδητότητα), βιώνουν την πανταχού παρούσα ειρήνη και Ευδαιμονία του Θεού ( Νιρβάνα του Μπράμαν).

 71. Αυτός ο άνθρωπος που έχοντας εγκαταλείψει όλες τις επιθυμίες, κινείται χωρίς δίψα (πόθο) για απολαύσεις, ελεύθερος από την αίσθηση το «εγώ» και «το δικό μου», αυτός πετυχαίνει την ειρήνη.