ΑΥΤΟΑΞΙΑ & ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ
Όλα αυτά που θεωρούμε εαυτό μας και χαρακτήρα
μας είναι προγραμματισμοί και συναισθηματικά και νοητικά πατρόν, και
σχετίζονται με την επιβίωση, την ασφάλεια, την απόλαυση, την αυτοαξία και την
αυτοεικόνα μας. Οι συμπεριφορές μας είναι στην πλειοψηφία τους μηχανικές
δράσεις αυτών των προγραμματισμών που έχουν σαν σκοπό να ικανοποιήσουν τις
ανάγκες μας για επιβίωση, ασφάλεια, επιβεβαίωση (αυτοαξία) και απόλαυση.
Εξ αιτίας της ταύτισης μας με το σώμα (και
ότι αυτό σχετίζεται) και με τον νου, και της επιρροής του περιβάλλοντος
(γονείς, σχολείο, τηλεόραση, κοινωνία) επάνω μας στηρίζουμε την αυτοαξία μας
στα χαρακτηριστικά του σώματος και του νου, σε ότι κάνουμε και ότι κατέχουμε.
Εν συντομία, το αξίζειν εξισώνεται με το
φαίνεσθαι, το κατέχειν και το επιτυγχάνειν και όχι με το Είναι.
Η αξία όμως αυτών είναι σχετική και αξιολογείται με βάση τις κοινωνικές απόψεις της εποχής (μαζικό
υποσυνείδητο) και σε σύγκριση με τους άλλους. Ο νους μας όντας
προγραμματισμένος από την παιδική ηλικία ψάχνει την αυτοαξία του σε σχέση με
τον προγραμματισμό του και τις ταυτίσεις του και βέβαια σύμφωνα με την ιδιοσυγκρασία του και τις τάσεις (προγραμματισμοί) από προηγούμενες
ζωές.
Ατελείωτος ο κατάλογος των μέσων μέσα από τα
οποία ψάχνουμε την επιβεβαίωση και την αποδοχή απ' έξω για να νοιώσουμε ότι
αξίζουμε και να γίνουμε αποδεκτοί. Στην δική περίπτωση θυμάμαι όταν ήμουν στην
εφηβεία πως αναζητούσα να γίνω αποδεκτός από τα μεγαλύτερα (κατά ένα δύο χρόνια)
παιδιά, στις παρέες τους και πως προσπαθούσα με κάποιο τρόπο να αποδείξω την αξία
μου. Ευτυχώς όμως άκουγα από μικρός την φωνή της συνείδησης και έτσι δεν
έμπλεξα σε σοβαρές περιπέτειες. Παρά ταύτα δεν απέφυγα να ζητάω όπως όλοι την αναγνώριση
και την επιβεβαίωση αν και με θετικούς τρόπους, (για παράδειγμα να είμαι καλός
μαθητής, να είμαι καλός στο ποδόσφαιρο, να έχω καλή (κοινωνικά αποδεκτή)
συμπεριφορά κ.λπ.). Παρά ταύτα όμως υπερίσχυε
πάντοτε μέσα μου το κίνητρο να κάνω τα πράγματα καλά όχι για τους άλλους αλλά
για να τα απολαμβάνω. Και επίσης είχα μεγάλη δίψα από μικρός να μάθω την αλήθεια,
γιατί τα πράγματα είναι έτσι και όχι αλλιώς, για τι συμπεριφερόμαστε έτσι και
όχι αλλιώς. Και αυτό με οδήγησε στην αυτογνωσία και στην πνευματικότητα και στην
ανακάλυψη ενός ολόκληρου κόσμου (άγνωστου μέχρι τότε) πίσω από την μάσκα της προσωπικότητας.
Παρακάτω κάνω μια απαρίθμηση ορισμένων
βασικών τρόπων που επιδιώκουμε την αποδοχή, την αναγνώριση
και την επιβεβαίωση και οι οποίοι σχετίζονται με τι ταυτίζουμε την αυτοαξία μας.
Αυτό απλά είναι ένα έναυσμα για να ψάξει ο καθένας από εσάς να βρει με τι ταυτίζει την αυτοαξία του και πως προσπαθεί να πάρει επιβεβαίωση, αναγνώριση, αποδοχή. Θυμίζω ότι η αυτογνωσία έχει σκοπό να γνωρίσουμε τους δικούς μας περιορισμούς και να ελευθερωθούμε από αυτούς και όχι να μαζεύουμε απλά πληροφορίες και γνώσεις.
Αυτό απλά είναι ένα έναυσμα για να ψάξει ο καθένας από εσάς να βρει με τι ταυτίζει την αυτοαξία του και πως προσπαθεί να πάρει επιβεβαίωση, αναγνώριση, αποδοχή. Θυμίζω ότι η αυτογνωσία έχει σκοπό να γνωρίσουμε τους δικούς μας περιορισμούς και να ελευθερωθούμε από αυτούς και όχι να μαζεύουμε απλά πληροφορίες και γνώσεις.
Θεωρούμε λοιπόν ότι αξίζουμε ή όχι, από την
εμφάνιση μας, τις ικανότητες μας, τα αποκτήματα μας, τις επιτυχίες μας κ.λπ. χτίζουμε
την αυτοαξία μας σε σύγκριση με τους άλλους, και ζητάμε να μας αναγνωρίζουν, αν
μας αποδέχονται και να μας επιβεβαιώνουν
σε κάθε ευκαιρία.
Σε σχέση με την εμφάνιση και τον νου ταυτίζουμε την αξία μας με το: Είμαι
πιο όμορφη/ος, πιο ψηλός, δυνατός, πλούσιος, έξυπνος, πιο καλός, πιο, πιο, πιο....,
θα ντυθούμε περίεργα, εντυπωσιακά, θα βάλουμε αρώματα, θα χτενιστούμε κάπως για να ξεχωρίσουμε, να μας προσέξουν και να μας πουν έστω και ένα : «αχ τι ωραία είναι τα μαλλιά σου σήμερα, σε ποιο κομμωτήριο πήγες, τι ωραίο άρωμα αφοράς! Και να πούμε: « ο κομμωτής μου είναι από τους καλύτερους στην Αθήνα» αυτό το άρωμα μου το έφερε ο άντρας μου από το Λονδίνο» κ.λπ.
Στα πνευματικά, είμαι πιο καλός πνευματικός δάσκαλος, πιο προχωρημένος στο διαλογισμό, ο γκουρού μου είναι μεγάλος δάσκαλος,....
Σαν παιδιά να βγούμε πρώτοι στο τρέξιμο, να πάρουμε υψηλή βαθμολογία, να γίνουμε σημαιοφόροι, να πάρουμε παπούτσια, ρούχα, φόρμα αθλητική μάρκας, να παίρνουμε μπράβο από τους δασκάλους, να μας επιλέξουν στο δεκαπενταμελές, να κάνουμε αταξίες οι κατωρθωματα που δεν τολμούν οι υπόλοιποι, να σπουδάσουμε κάποια σχολή κοινωνικής εκτίμησης, (π.χ. ιατρική), θα καπνίσουμε ή θα πιούμε από μικροί, κ.λπ. Θυμάμαι που έτρωγα πολλές καφτερές πιπεριές μπροστά στους θείους μου (πιο πολλές απ' αυτούς) για να τους δείξω πόσο σπουδαίος ήμουν. Ήθελα να νικάω στο τάβλι για να νοιώθω ανώτερος, επίσης στα ποδοσφαιράκια, στο μπιλιάρδο. Ενοιωθα σπουδαίος όταν κέρδιζε η ομάδα μου και ενοιωθα στεναχωρημένος και ταπεινωμένος όταν εχανε, ειδικά από τον Ολυμπιακό, κ.λπ.
θα ντυθούμε περίεργα, εντυπωσιακά, θα βάλουμε αρώματα, θα χτενιστούμε κάπως για να ξεχωρίσουμε, να μας προσέξουν και να μας πουν έστω και ένα : «αχ τι ωραία είναι τα μαλλιά σου σήμερα, σε ποιο κομμωτήριο πήγες, τι ωραίο άρωμα αφοράς! Και να πούμε: « ο κομμωτής μου είναι από τους καλύτερους στην Αθήνα» αυτό το άρωμα μου το έφερε ο άντρας μου από το Λονδίνο» κ.λπ.
Στα πνευματικά, είμαι πιο καλός πνευματικός δάσκαλος, πιο προχωρημένος στο διαλογισμό, ο γκουρού μου είναι μεγάλος δάσκαλος,....
Σαν παιδιά να βγούμε πρώτοι στο τρέξιμο, να πάρουμε υψηλή βαθμολογία, να γίνουμε σημαιοφόροι, να πάρουμε παπούτσια, ρούχα, φόρμα αθλητική μάρκας, να παίρνουμε μπράβο από τους δασκάλους, να μας επιλέξουν στο δεκαπενταμελές, να κάνουμε αταξίες οι κατωρθωματα που δεν τολμούν οι υπόλοιποι, να σπουδάσουμε κάποια σχολή κοινωνικής εκτίμησης, (π.χ. ιατρική), θα καπνίσουμε ή θα πιούμε από μικροί, κ.λπ. Θυμάμαι που έτρωγα πολλές καφτερές πιπεριές μπροστά στους θείους μου (πιο πολλές απ' αυτούς) για να τους δείξω πόσο σπουδαίος ήμουν. Ήθελα να νικάω στο τάβλι για να νοιώθω ανώτερος, επίσης στα ποδοσφαιράκια, στο μπιλιάρδο. Ενοιωθα σπουδαίος όταν κέρδιζε η ομάδα μου και ενοιωθα στεναχωρημένος και ταπεινωμένος όταν εχανε, ειδικά από τον Ολυμπιακό, κ.λπ.
Προσπαθούμε να κάνουμε σπουδαία πράγματα που θα τύχουν αναγνώρισης, να επιλέξουμε επαγγέλματα που έχουν την εκτίμηση
του κόσμου, που αποκτάς φήμη, που γίνεσαι διάσημος, επίσης πρόεδρος σε κάποιον σύλλογο, οργανισμό, κ.λπ., βουλευτής, υπουργός, μανεκεν, τελεπερσονα, κ.λπ.
θα πάρουμε χάι κινητό, ένα αυτοκίνητο που να έχει
πολλά άλογα και να τρέχει γρήγορα, ένα μηχανάκι εντουρο,
εξοχικό, έπιπλα κ.λπ.
θα πάμε σε ιν κλαμπ να διασκεδάσουμε, θα πάμε να δούμε μια ταινία που θεωρείται σπουδαία
για να έχουμε και εμείς άποψη, θα πάμε διακοπές σε κοσμοπολίτικα μέρη π.χ. στην
Μύκονο,
θα θέλουμε να είμαστε
φίλοι ή γνωστοί διάσημων και καταξιωμένων στην κοινωνία,
θα κάνουμε τον γελωτοποιό της παρέας να
τραβάμε την προσοχή,
θα πιούμε πιο πολύ για να δείξουμε ότι
αντέχουμε,
θα πάμε με πιο πολλές γυναίκες/άνδρες,
θα μιλάμε για τα κατορθώματα μας (ανέβηκα στα
Ιμαλάϊα),
θα βάλουμε τα πιο χαϊ ποστ στα σόσιαλ μίντια,
θα προσπαθούμε να πάρουμε τα πιο πολλά λαϊκ,
θα κάνουμε κόντρες με μηχανάκια στην Συγγρού,
θα γίνουμε αναρχικοί,
θα προσποιούμαστε ή θα κάνουμε πράγματα που
δεν νοιώθουμε απλά για να αρέσουμε,
θα
αποδεχτούμε απόψεις φίλων ή γνωστών μας (που δεν πιστεύουμε ή δεν θεωρούμε σωστές) για να μας αποδεχτούν,
θα δεχτούμε να κάνουμε πράγματα (που δεν
πιστεύουμε, ότι είναι σωστά ) που κάνει η παρέα για να μας αποδεχτούν,
θα δεχτούμε να κάνουμε τις σεξουαλικές
απαιτήσεις του συντρόφου ( που δεν θέλουμε πραγματικά,) για να μας επιβεβαιώσει
την αξία μας ή να μην μας απορρίψει,
θα κάνουμε τα χατίρια ,( που δεν θέλουμε
πραγματικά) σε φίλους, συζύγους, γονείς, παιδιά για να μην μας απορρίψουν,
κρίνουν , κατακρίνουν.
Συμπληρώστε την δική σας λίστα….
Το εγώ μας καθώς είναι από την φύση του
ανασφαλές ψάχνει με κάθε τρόπο την αναγνώριση , την αποδοχή και την επιβεβαίωση, (στην ουσία κάθε γεγονός το βλέπει σαν ευκαιρία
επιβεβαίωσης της αξίας του) και για αυτό συγκρίνεται συνεχώς με τους (
συνειδητά ή ασυνείδητα), τους κρίνει, τους κατακρίνει,
τους μειώνει, τους ζηλεύει, τους περιφρονεί. Επίσης, για να αποδείξει ότι
αξίζει, το εγώ μας (και αφού είμαστε ταυτισμένοι με αυτό, εμείς) προσπαθούμε να
τα κάνουμε όλα τέλεια, να μην κάνουμε λάθη. Φοβόμαστε να μην μας κάνουν
παρατήρηση, να μην μας διορθώσουν, να μην μας περιγελάσουν (όταν γλιστρήσατε και
πέσατε στον δρόμο πως νοιώσατε;), να μην μας επιπλήξουν, να μην μας κριτικάρουν,
να μην έχουν κακή άποψη για εμάς, να μην μας απορρίψουν (τις ιδέες, τις
απόψεις, τις επιλογές, την εμφάνιση, τα αποκτήματα μας) και επίσης ζητάει και περιμένει την αναγνώριση, την αποδοχή και την
επιβεβαίωση.
Όσο πιο χαμηλή η αυτοαξία, τόσο περισσότερο ζητάμε και επιδιώκουμε να πάρουμε επιβεβαίωση από έξω και τόσο πιο πολύ συγκρίνουμε τον εαυτό μας (σε διάφορα πράγματα, σωματικά χαρακτηριστικά, αποκτήματα, επιτυχίες κ.λπ.) με τους άλλους, τόσο πιο πολύ γινόμαστε κριτικοί, αυστηροί στις κρίσεις μας, τόσο πιο πολύ φοβόμαστε την απόρριψη και τις κρίσεις των άλλων για εμάς και τόσο πιο πολύ υπολογίσουμε τις γνώμες τους, και τελικά τόσο πιο πολύ υποφέρουμε ποικιλοτρόπως.
Όσο πιο χαμηλή η αυτοαξία, τόσο περισσότερο ζητάμε και επιδιώκουμε να πάρουμε επιβεβαίωση από έξω και τόσο πιο πολύ συγκρίνουμε τον εαυτό μας (σε διάφορα πράγματα, σωματικά χαρακτηριστικά, αποκτήματα, επιτυχίες κ.λπ.) με τους άλλους, τόσο πιο πολύ γινόμαστε κριτικοί, αυστηροί στις κρίσεις μας, τόσο πιο πολύ φοβόμαστε την απόρριψη και τις κρίσεις των άλλων για εμάς και τόσο πιο πολύ υπολογίσουμε τις γνώμες τους, και τελικά τόσο πιο πολύ υποφέρουμε ποικιλοτρόπως.
ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΑΥΤΟΑΞΙΑΣ
Το να καλλιεργήσουμε την αυτοαξία μας χρειάζεται χρόνος και συστηματική εργασία με τον εαυτό μας. Σε αυτήν την εργασία απαιτείται να εγκαταλείψουμε ψευδαισθήσεις, ταυτίσεις, προσκολλήσεις, και να ξεπεράσουμε τον φόβο να χάσουμε τις ψευδαισθήσεις μας, καθώς και τον φόβο ( αβεβαιότητα, ανασφάλεια) της αλλαγής, του άγνωστου και του καινούργιου.
Το να καλλιεργήσουμε την αυτοαξία μας χρειάζεται χρόνος και συστηματική εργασία με τον εαυτό μας. Σε αυτήν την εργασία απαιτείται να εγκαταλείψουμε ψευδαισθήσεις, ταυτίσεις, προσκολλήσεις, και να ξεπεράσουμε τον φόβο να χάσουμε τις ψευδαισθήσεις μας, καθώς και τον φόβο ( αβεβαιότητα, ανασφάλεια) της αλλαγής, του άγνωστου και του καινούργιου.
Μπορεί να φαίνεται υπερβολή αλλά ίσως είναι
πιο εύκολο να ανέβει κανείς στο Έβερεστ παρά να εγκαταλείψει η φιλαυτία μας,
την ταύτιση με τα μαλλιά και την επιδερμίδα.
Η αυτοαξία σχετίζεται άμεσα με την
συνειδησιακή μας κατάσταση. Κάποιος που λέει συστηματικά ψέματα που κλέβει,
εξαπατά, εκμεταλλεύεται, συμπεριφέρεται βίαια, προφανώς δεν μπορεί φτιάξει την
αυτοαξία του. Πρέπει να ερευνήσουμε την ψυχολογία μας και να απαλλαγούμε από
ελαττώματα τα οποία σκοτεινιάζουν τον νου και την καρδιά μας. Όσο πιο αγνός
γίνεται ο νους τόσο πιο εύκολα αναγνωρίζουμε τις ψευδαισθήσεις και τις
προσκολλήσεις και τόσο πιο εύκολα τις εγκαταλείπουμε. Ένας αγνός νους μπορεί επίσης να αντιληφθεί ευκολότερα την πραγματική αξία του κάθε
‘πράγματος’ και να του δώσει την θέση που του αρμόζει.
Θα πρέπει επίσης να εξετάσουμε όλες οι
πεποιθήσεις και να εγκαταλείψουμε τις λανθασμένες πεποιθήσεις και να αντικαταστήσουμε
με πεποιθήσεις που είναι σε αρμονία με την αληθινή μας φύση και τις ανώτερες
αξίες της ζωής, όπως είναι η αγάπη, η ειρήνη, η δικαιοσύνη, η ισότητα κ.λπ.
Έτσι η αξία του εαυτού μας σταδιακά θα παύει
να εξαρτάται από τις εξωτερικές συνθήκες, τις λανθασμένες πεποιθήσεις, τους προγραμματισμούς
και τις ψευδαισθήσεις του κατώτερου νου και θα εναρμονίζεται με την
ψυχή μας και την ανώτερες αξίες της ζωής.
Είναι σημαντικό και απαραίτητο κατά την άποψη
μου να στοχαστούμε και να συνειδητοποιήσουμε ότι η αξία μας έχει να
κάνει με την ψυχή μας, την πνευματική μας φύση και όχι με τα εξωτερικά
γνωρίσματα και τις προσωρινές εξωτερικές καταστάσεις της ενσώματης ζωής. Και σε
αυτήν την συνειδητοποίηση βοηθάει το να συνδεθούμε συνειδητά με την πνευματική
μας φύση. Και για να συνδεθούμε συνειδητά με την ψυχή μας απαιτείται να
ερευνήσουμε τον εαυτό μας σε βάθος και να ανακαλύψουμε ποιοι πραγματικά είμαστε
πίσω από την μάσκα της προσωπικότητας και τον χαρακτήρα μας, όπως επίσης να εγκαταλείψουμε
δράσεις και συμπεριφορές που μας απομακρύνουν από την αληθινή μας φύση, και να εξαλείψουμε τα ελαττώματα που προκαλούν τις λανθασμένες τις λανθασμένες
συμπεριφορές και δράσεις.
Παράρτημα
Παράρτημα
Χαρακτηριστικά ατόμων με υγιές επίπεδο αυτοεκτίμησης
- Πιστεύουν ακράδαντα σε ορισμένες αξίες και αρχές και είναι έτοιμοι να τις υπερασπιστούν, ακόμη και όταν τους αντιτίθενται, και αισθάνονται επαρκώς ασφαλείς για να τις τροποποιήσουν σύμφωνα με την εμπειρία τους.
- Είναι σε θέση να ενεργούν σύμφωνα με αυτό που θεωρούν ότι είναι η καλύτερη επιλογή.
- Έχουν εμπιστοσύνη στη δική τους κρίση και δεν αισθάνονται ένοχοι όταν δεν αρέσει η επιλογή τους στους άλλους.
- Δεν χάνουν χρόνο στο να ανησυχούν υπερβολικά για το τι συνέβη στο παρελθόν, ούτε για το τι θα μπορούσε να συμβεί στο μέλλον.
- Μαθαίνουν από το παρελθόν και σχεδιάζουν για το μέλλον, αλλά ζουν έντονα στο παρόν.
- Εμπιστεύονται πλήρως την ικανότητά τους να λύνουν προβλήματα.
- Δεν διστάζουν να ξαναπροσπαθήσουν ή να συνεχίζουν να προσπαθούν μετά από αποτυχίες και δυσκολίες.
- Ζητούν (δεν διστάζουν να ζητήσουν) από άλλους βοήθεια όταν την χρειάζονται.
- Θεωρούν τους εαυτούς τους ίσους σε αξιοπρέπεια με τους άλλους, αντί θεωρούν τον εαυτό τους κατώτερο ή ανώτερο.
- Αποδέχονται τις διαφορές στα ταλέντα, στο προσωπικό κύρος ή στην οικονομική κατάσταση.
- Αντιστέκονται στην χειραγώγηση.
- Συνεργάζονται με άλλους μόνον εάν φαίνεται κατάλληλο και βολικό για τις περιστάσεις. Παραδέχονται και να δέχονται τα διάφορα συναισθήματα και τις ορμές ( επιθυμίες) που εγείρονται μέσα τους (θετικά ή αρνητικά), και αποκαλύπτουν το εσωτερικό τους μόνο όταν το επιλέγουν.
- Μπορούν να απολαύσουν μεγάλη ποικιλία δραστηριοτήτων.
- Είναι ευαίσθητοι (αντιλαμβάνονται και σέβονται) τα συναισθήματα και τις ανάγκες των άλλων.
Σέβονται τους γενικά αποδεκτούς κοινωνικούς κανόνες. - Δεν διεκδικούν κανένα δικαίωμα εις βάρος των άλλων και δεν επιθυμούν να ευημερήσουν εις βάρος των άλλων.
- Μπορούν να εργαστούν για την εξεύρεση λύσεων και εκφράζουν δυσφορία (δυσαρέσκεια) χωρίς να υποτιμούν τον εαυτό τους ή τους άλλους όταν προκύπτουν προκλήσεις.
Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Self-esteem
