Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ~ Atman Nityananda

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΠΟΛΑΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ 

Πόθος, επιθυμία, απληστία, προσκόλληση, πάθος, αρέσκεια, έλξη, είναι συγκινησιακές καταστάσεις βασισμένες στην απόλαυση. Είναι σαν τα κλαδιά ενός δένδρου που έχει ως κορμό την απόλαυση.

Η εμπειρία της απόλαυσης καταγράφεται στην μνήμη και μετατρέπεται σε πόθο, δηλαδή σε μια τάση που αναζητά να βιώσει ξανά την ίδια ή παρόμοια απόλαυση.

Ο πόθος γίνεται ορμή (επιθυμία) που μας σπρώχνει να δράσουμε με το νου, το σώμα και τις αισθήσεις ώστε να εμπειραθούμε ξανά την ίδια απόλαυση.

Η επανάληψη της ίδιας απόλαυσης δυναμώνει τον πόθο και γίνεται απληστία και προσκόλληση.

Απληστία σημαίνει ότι θέλουμε να απολαμβάνουμε όλο και περισσότερο αυτήν την απόλαυση (το ίδιο ισχύει για κάθε απόλαυση).

Προσκόλληση σημαίνει ότι υποφέρουμε (από θυμό, στεναχώρια, κ.λπ.) όταν δεν μπορούμε να έχουμε την απόλαυση όταν την επιθυμούμε.

Η απόλαυση γίνεται επίσης αρέσκεια και έλξη για το αντικείμενο/α που μας δίνει/ουν απόλαυση. Μας αρέσουν τα αντικείμενα που μας δίνουν απόλαυση και ελκόμαστε από τα αντικείμενα που μας δίνουν απόλαυση.

Η απόλαυση γίνεται επίσης πάθος, που σημαίνει ότι ζητάμε παθιασμένα να βιώσουμε την ίδια ή παρόμοια απόλαυση και επίσης απολαμβάνουμε παθιασμένα το αντικείμενο της απόλαυσης.

Η αγωνία, η ανυπομονησία, ο θυμός και ο φόβος, η απογοήτευση και η στεναχώρια είναι οι αχώριστοι σύντροφοι του πόθου και της επιθυμίας. 

Στο διάστημα ανάμεσα από δύο εμπειρίες απόλαυσης εμφανίζονται η βαρεμάρα, το ανικανοποίητο, η αίσθηση ότι κάτι μας λείπει τα οποία είναι επίσης τροποποιήσεις του πόθου. Για το εγώ οι στιγμές που δεν βιώνει κάποια απόλαυση είναι ασήμαντες. Η ζωή για το εγώ έχει νόημα όταν απολαμβάνει κάτι μέσα από τις αισθήσεις, με κύριες  την σεξουαλική απόλαυση και αυτή του φαγητού αλλά και γενικά ότι απολαμβάνουμε από το στόμα, με αρχή το βύζεμα από την πρώτη ημέρα που γεννηθήκαμε σε ένα σώμα. Οι στιγμές χωρίς απόλαυση για το εγώ είναι βαρετές ή προετοιμασία για να ικανοποιηθεί η επόμενη απόλαυση.

Η απολαυστική εμπειρία δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο, απόλαυση-πόθος-επιθυμία-δράση-απόλαυση-(βαρεμάρα, ανικανοποίητο, έλλειψη)-πόθος-επιθυμία-δράση-απόλαυση, (βαρεμάρα, ανικανοποίητο, έλλειψη), πόθος, επιθυμία..... και ούτω καθεξής που συνοδεύονται όπως προανέφερα με τον θυμό, την ανυπομονησία, τον φόβο κ.λπ.). Αυτός ο κύκλος δεν σταματάει ποτέ. Τελειώνει μόνο με τον θάνατο του εγώ.

Μήτρα του κύκλου αυτού είναι η σεξουαλική απόλαυση που είναι επίσης και η μήτρα του κατώτερου εγώ και όλων των εγωϊκών τάσεων. 

Ο μηχανισμός της απόλαυσης και της επιθυμίας λειτουργεί μέσα από την μνήμη, την ταύτιση, την προβολή και την φαντασία, και δεν γίνεται ξεκάθαρα αντιληπτός εξ αιτίας της τάμας ποιότητας που σκοτεινιάζει τον νου, την έλλειψη προσοχής και την έλλειψη διάκρισης. 

Για να ελευθερωθούμε από αυτόν τον μηχανισμό θα πρέπει να εξαλείψουμε πρωτίστως την τάμας ποιότητα από τον νου, και να αυξήσουμε την σάττβα ποιότητα, να αναπτύξουμε τις ικανότητες της εστιασμένης προσοχής, της αυτοπαρατήρησης, της αυτεπίγνωσης και της διάκρισης και να εφαρμόσουμε διάφορες μεθόδους να εξαλείψουμε την επιθυμία και τις εγωϊκές τάσεις γενικότερα.

Παράρτημα 

Η απόλαυση, η επιθυμία καθώς και οι κατώτερες συγκινήσεις και συναισθήματα είναι εκφράσεις της ψυχικής ζωτικής ενέργειας (ψυχικό πράνα). Έχουν δοθεί διάφορα ονόματα σχετικά με το συγκινησιακό μέρος του ανθρώπου, όπως για παράδειγμα,  κάμα ρούπα (σώμα των επιθυμιών και  των συγκινήσεων, και μαζί με το κατώτερο μάνας (νου) ονομάζεται κάμα-μάνας) από τους Θεοσοφιστές,  κατώτερο συγκινησιακό σώμα από τους γνωστικούς, θυμικό και επιθυμητικό μέρος της ψυχής από τους Έλληνες φιλόσοφους και μοναχούς της φιλοκαλίας,  Vital Being (Βίταλ Μπίνγκ ) από τον  Σρι Αουρομπίντο.  

Στην πραγματικότητα η ρίζα των προβλημάτων και της δυστυχίας μας δεν βρίσκεται στον νου, όπως συνηθίζεται να λέγεται αλλά στο κατώτερο συγκινησιακό σώμα (κατώτερες συγκινήσεις, πάθος, παρορμήσεις, επιθυμίες), το οποίο λειτουργεί κυρίως σε σχέση με τις ενστικτώδεις απολαύσεις, το ένστικτο της αυτοσυντήρησης και την ψευδαισθησιακή αυτοεικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας.

Ο νους είναι θύμα των κατώτερων συγκινησιακών εκφράσεων και υπηρέτης τους. Ως εκ τούτου υποφέρει, δυσλειτουργεί και αδυνατεί να εκφράσει πλήρως τις δυνατότητες του, και μάλιστα τις ανώτερες όπως είναι η  διάκριση ανάμεσα στο αληθινό και στο απατηλό και η διαισθητική γνώση.

Το συγκινησιακό έχει και την ανώτερη άποψη που εκφράζει τα σαττβικά συναισθήματα, συγκινήσεις και διαθέσεις, όπως η συμπόνια, η στοργή, η καλοσύνη, η συναισθηματική αγάπη, η χαρά, η ευθυμία, η γενναιοδωρία, η επιθυμία να προσφέρουμε και να βοηθήσουμε τους άλλους, η επιθυμία* να μοιραστούμε ότι έχουμε, η επιθυμία για γνώση-ελευθερία-δικαιοσύνη-ειρήνη-ενότητα-ευτυχία-πληρότητα, το αίσθημα αυτοθυσίας, η ευτυχία, αίσθημα σιγουριάς και ασφάλειας, η καλή διάθεση, η ευγνωμοσύνη, η αφοσίωση, η γαλήνη, ο θαυμασμός, η αισιοδοξία, η υπομονή, ο σαττβικός ενθουσιασμός, το θάρρος, η γενναιότητα, η έμπνευση (ο οίστρος), η αυτοπεποίθηση και η ικανοποίηση.  

ΣΧΟΛΙΟ

η επιθυμία*: οι επιθυμίες αυτές δεν πηγάζουν από το εγώ αλλά από την Ψυχή μας, αλλά στην επιφάνεια φαίνεται ότι είναι δικές μας επιθυμίες. Συμβαίνει όμως και σε αυτές τις βαθύτερες επιθυμίες να εμπλέκεται το εγώ. Για παράδειγμα μια φιλανθρωπική πράξη να μην γίνεται μόνο από αγάπη αλλά από υπερηφάνεια ή από ενοχές. Μπορεί να βοηθάμε ή να υπηρετούμε τους άλλους από φόβο της απόρριψης ή γιατί σκοπεύουμε σε κάποιο κέρδος και όχι από αγάπη ή χαρά να προσφέρουμε.