Αυτά που μας εμποδίζουν να βιώνουμε από στιγμή σε στιγμή την αληθινή μας φύση και να ζούμε σε αρμονία με αυτήν (Δηλαδή, να ζούμε με ειρήνη, πληρότητα, ευδαιμονία, ελευθερία, ενότητα-αγάπη) θα τα συνόψιζα ως εξής:
1. η υψηλή παρουσία της τάμας ποιότητας στον νου, που κάνει τον νου, ληθαργικό, νωθρό, βαρύ, πυκνό, τεμπέλη, με αποτέλεσμα να μην έχει ο νους καθαρότητα αντίληψης και διάκριση. Η τάμας ποιότητα μας ταυτίζει με το σώμα και τον νου, σκοτεινιάζει τον νου και δημιουργεί ένα πέπλο με το οποίο μας εμποδίζει να αντιληφθούμε την αληθινή μας φύση.
2. Η
εξωστρέφεια του νου. Ο νους και συνεπώς και η προσοχή μας τρέχουν μέσω των
αισθήσεων στην 'εξωτερική' πραγματικότητα για να απολαύσει το εγώ μας τα
αντικείμενα των αισθήσεων και αυτό γίνεται
η αιτία των προσκολλήσεων σε αυτά. Όσο ο νους τρέχει προς τα έξω δεν
μπορούμε να αντιληφθούμε την αληθινή μας φύση που λάμπει συνεχώς στο κέντρο της
ύπαρξης μας.
3. η
συνεχής κίνηση και η ταραχή του νου (και
στο επίπεδο σκέψεων αλλά και των συγκινήσεων), που οφείλεται στις
επιθυμίες, στις παρορμήσεις, στους φόβους, τον θυμό, την απληστία και γενικά
στις κατώτερες συγκινήσεις και τις εγωϊκές τάσεις.
Η εξωστρέφεια η συνεχής κίνηση και η ταραχή
του νου οφείλονται στην ράτζας ποιότητα που από την φύση της κάνει τον νου
παθιασμένο, εξωστρεφή, αεικίνητο, ανήσυχο, και διασπασμένο. Αυτό έχει ως
αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ησυχάσουμε τον νου, να τον στρέψουμε μέσα μας και να τον προσηλώσουμε
σταθερά στην εσωτερική σιωπηλή παρουσία που είμαστε.
4. η
ευκολία με την οποία ταυτιζόμαστε με το κατώτερο εγώ, τον νου (σκέψεις, φαντασίες, συγκινήσεις), το
σώμα, τα εξωτερικά αντικείμενα καταστάσεις, πρόσωπα κ.λπ., και ξεχνιόμαστε και
γοητευόμαστε με τις μορφές. Όλες οι ταυτίσεις γίνονται από το
κατώτερο ρατζασοταμασικό εγώ που είναι και η αιτία της σκλαβιάς μας, της
μιζέριας και της δυστυχίας μας.
Το κατώτερο ρατζασοταμασικό εγώ είναι η
άγνοια μέσα μας. Το κατώτερο εγώ είναι πολυσχιδές και πολυδαίδαλο και έχει ως
κύρια άποψη την επιθυμία. Το εγώ με κέντρο την επιθυμία είναι σαν ένα δένδρο με
πολλές διακλαδώσεις, με κύριες τις επιθυμίες για απολαύσεις (το σεξ, τα φαγητά, τα ποτά και ότι καταναλώνουμε από το
στόμα), τις επιθυμίες για δόξα, φήμη, αναγνώριση, χρήματα, αποκτήματα,
ανέσεις κ.λπ. και τις τροποποιήσεις της επιθυμίας που είναι η απληστία, η
αλαζονεία, η υπερηφάνεια, η ζήλια, η ματαιοδοξία, ο θυμός, η αρέσκεια, η
απαρέσκεια, η έλξη και η γοητεία, η απώθηση, η δυσαρέσκεια, η στεναχώρια, ο
φόβος, η ανυπομονησία, το μίσος, η απογοήτευση κ.λπ..
Συνεπώς αν θέλουμε να αναγνωρίσουμε και να
συνειδητοποιήσουμε την αληθινή μας φύση και να εδραιωθούμε σε αυτήν θα πρέπει:
1. να σταματήσουμε την εξωστρέφεια
του νου,
2. να σταματήσουμε κάθε είδους ταύτιση,
3. να εξαλείψουμε τις εγωϊκές τάσεις και
προγραμματισμούς και να κάνουμε τον νου αγνό-σαττβικό, ελαφρύ, φωτεινό, διαυγή,
αντιληπτικό,
4. να ηρεμήσουμε (γαληνέψουμε, -αταραξία) τον
νου και τέλος
5. να μπορούμε να τον εστιάζουμε
(συγκέντρωση, προσήλωση) σταθερά στο κέντρο της ύπαρξης μας, στην εσωτερική
σιωπηλή παρουσία.
Η επίτευξη του ενός από τους παραπάνω πέντε
στόχους συνδέεται άμεσα με την επίτευξη των άλλων στόχων. Στην πνευματική
άσκηση όλα είναι συνδεδεμένα και το καθετί που κάνουμε βοηθάει στην ανάπτυξη
και βελτίωση όλων των άλλων.
Η αδιαφορία (απάθεια) και η μη-προσκόλληση στα
αντικείμενα των αισθήσεων και η ανάπτυξη
τους
Για να σταματήσουμε την εξωστρέφεια του νου,
θα πρέπει να αναπτύξουμε την αδιαφορία , την απόσπαση και την μη προσκόλληση για
τα αντικείμενα των αισθήσεων που συνεπάγεται την εξάλειψη των επιθυμιών. Ο νους
με την παρακίνηση της επιθυμίας τρέχει προς τα έξω μέσα από τις αισθήσεις για
να βιώσει (απολαύσει) τα αισθητηριακά
αντικείμενα. Αν γίνουμε αδιάφοροι για τις αισθητηριακές εμπειρίες τότε ο νους
θα σταματήσει να κινείται προς τα έξω με φυσικό τρόπο.
Τρόποι να επιτευχθεί η αδιαφορία και η μη προσκόλληση στα
αντικείμενα των αισθήσεων
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να επιτευχθεί η
αδιαφορία και η μη προσκόλληση στα αντικείμενα των αισθήσεων όπως επίσης και οι
επόμενοι τέσσερις στόχοι. Σύμφωνα με την εμπειρία μου ένας συνδυασμός μεθόδων
και πρακτικών είναι το καλύτερο για τους περισσότερους ασκούμενους.
Αναφέρω ενδεικτικά κάποιους κύριους τρόπους
για να αναπτύξουμε την αδιαφορία, την απόσπαση και την μη προσκόλληση. Ένας
είναι να αναπτύξουμε την αγάπη μας για τον Θεό (ή την αλήθεια) και την δίψα να τον γνωρίσουμε και να ενωθούμε μαζί
του. Όσο πιο μεγάλη η αγάπη μας για τον Θεό τόσο αδυνατίζει η αγάπη μας για τα
αντικείμενα και τις απολαύσεις.
Ένα άλλος τρόπος είναι να χρησιμοποιήσουμε
την διάκριση και τον στοχασμό για να συνειδητοποιήσουμε βαθιά το προσωρινό των
αισθητηριακών εμπειριών, το ότι είναι ψευδαισθησιακές και συνοδεύονται από πόνο
και δυστυχία. Να συνειδητοποιήσουμε επίσης ότι μόνο στην αληθινή μας φύση
μπορούμε να βιώσουμε την πληρότητα, την ελευθερία και την ευτυχία που ζητούσαμε
μέχρι τώρα στις εξωτερικές εμπειρίες.
Ένας άλλος τρόπος είναι να θυμόμαστε και να
στοχαζόμαστε καθημερινά πρωί και βράδυ ότι ο θάνατος θα έρθει πολύ σύντομα αν
όχι αύριο και θα διαλύσει όλες μας τις ψευδαισθήσεις και ότι δεν θα πάρουμε
μαζί μας τίποτα από τις απολαύσεις και τις επίγειες επιτυχίες, παρά μόνο το
βαρύ ενεργειακό πεδίο και τις εγωϊκές τάσεις που δημιουργήσαμε μέσα από τον
εξωστρεφή τρόπο ζωής με ότι αυτό συνεπάγεται.
Ένας άλλος τρόπος είναι η όσο το δυνατόν
συχνότερη επαφή μας με φωτισμένους δασκάλους. Το δυνατό ενεργειακό πεδίο των
δασκάλων μεταμορφώνει το δικό μας και το νου μας.
Η απόσπαση, η αδιαφορία και η μη προσκόλληση μαζί
με μια σειρά πρακτικών βοηθούν τα μέγιστα για την επίτευξη των στόχων 2 έως 4.
Εδώ θα αναφέρω ορισμένες από τις βασικές πρακτικές που μπορούμε να πετύχουμε
και τους πέντε στόχους, χωρίς να τις αναλύσω.
Η πραναγιάμα (αναπνευστικές ασκήσεις), η νοερή επανάληψη μάντρα ή του ονόματος
του Θεού, το τραγούδισμα μάντρα (Κίρταν),
οι χάθα γιόγκα ασάνας, η λατρεία, η Χράνι γιόγκα (γιόγκα της διατροφής), ο διαλογισμός στον ήλιο, η συγκέντρωση, ο
διαλογισμός, η μελέτη και ο στοχασμός ιερών κειμένων, βιβλίων και διδασκαλιών
μεγάλων δασκάλων, η αυτοέρευνα (Βιτσάρα),
οι θετικές επιβεβαιώσεις, η προσευχή, ο εξαγνισμός με τα πέντε στοιχεία, ο
στοχασμός, η διάλυση των εγωϊκών τάσεων μέσα από συγκεκριμένους μεθόδους και ο
σαττβικός τρόπος ζωής. Σαττβικός τρόπος ζωής σημαίνει να ερχόμαστε σε επαφή σε
όλα τα επίπεδα της ζωής μας με δονήσεις σάττβα. Η τροφή, οι εντυπώσεις που
επιτρέπουμε να μπουν στον νου μας, οι σκέψεις, οι ιδέες, οι σχέσεις, η μουσική,
τα χρώματα, τα βιβλία κ.λπ. θα πρέπει να είναι σάττβα ποιότητας. Επίσης το
σάττβα αυξάνεται έντονα όταν είμαστε σε επαφή με την φύση, ιερούς τόπους, πνευματικούς
δασκάλους (Σάτσανγκ) και
προχωρημένους μαθητές και βέβαια με όλες τις πνευματικές πρακτικές και την
επαφή μας με την αληθινή μας φύση.