ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΙΟΓΚΑ / Μπαγκαβάντ Γκίτα ~ Άτμαν Νιτυανάντα

ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΓΙΟΓΚΑ

ΟΡΟΛΟΓΙΑ

ΆΤΜΑΝ

Άτμαν είναι η Θεϊκή ή Πνευματική μας φύση, αιώνια, αμετάβλητη ακατάστρεπτη, πάντοτε ελεύθερη, ειρηνική και μακάρια (ευδαιμονούσα), και ένα με τον Θεό. (Μπράμαν, Πνεύμα, Συνειδητότητα).

Οι λέξεις Συνειδητότητα, Άτμαν, Εαυτός με Ε κεφαλαίο, Είναι, Πνεύμα, Ψυχή, υποδηλώνουν το ίδιο, έχουν ταυτόσημη έννοια.

Η Συνειδητότητα σε σχέση με τον άνθρωπο λέγεται Άτμαν και σε σχέση με το σύμπαν λέγεται Μπράμαν ή Θεός. Άτμαν και Θεός ή Μπράμαν είναι ένα και το αυτό. Η ταυτότητα της ατομικής Συνειδητόητητας (Άτμαν), με την παγκόσμια ή απόλυτη Συνειδητοητηα (Μπράμαν) είναι η θεμελιώδης αρχή της φιλοσοφίας του μη-δυαδικότητας (Αντβάϊτα Βεδάντα), των Ουπανισάδων.

ΚΑΡΔΙΑ

Ως καρδιά εννοείται εδώ το κέντρο της ύπαρξης μας και όχι η φυσική ή η συναισθηματική καρδιά.

ΓΙΟΓΚΑ 

1. Γιόγκα είναι η ένωση με το Θεό. 

2. Όμως γιόγκα αποκαλείται και η προσήλωση του νου μέσα μας (με οποιοδήποτε τρόπο ή τεχνική), με σκοπό να πετύχουμε την ένωση με το Θεό. Γιόγκα με την ευρύτερη έννοια αποκαλείται όλο το πρόγραμμα άσκησης που εξασκεί κάποιος καθημερινά για να πετύχει την ένωση με το Θεό.

Να επισημάνω ότι ήδη είμαστε ένα με τον Θεό, αλλά μέσω της άσκησης αποκτάμε επίγνωση ότι είμαστε Ένα με τον Θεό, και επιπλέον ο νους μας γίνεται φωτεινός λόγω της ταύτισης του με τον Θεό. 

ΓΙΟΓΚΙ

Ο όρος Γιόγκι χρησιμοποιείται με δύο τρόπους.

Α. Ο Γιόγκι με την πραγματική έννοια της λέξης αποκαλείται αυτός που πέτυχε την Φώτιση και την ένωση του με τον Θεό. Η Φώτιση αποκαλείται Αυτοπραγμάτωση ή Απελευθέρωση και ο Γιόγκι λέγεται Απελευθερωμένος, φωτισμένος, ή Αυτοπραγματωμένος.

Β. Γιόγκι αποκαλείται επίσης και αυτός που είναι πλήρως αφιερωμένος στην πνευματική άσκηση για να πετύχει την ένωση με το Θεό (Γιόγκα). 

Ο ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ 

  Ο διαλογισμός (meditation) στα σανσκριτικά λέγεται ντυάνα (dhyana). Ο όρος διαλογισμός αν και είναι αδόκιμος και δεν εκφράζει αυτό που σημαίνει η λέξη ντυάνα (dhyana) παρά ταύτα καθιερώθηκε ως ορολογία στη δύση. Ο όρος διαλογισμός (ντυάνα) όπως και η γιόγκα χρησιμοποιείται με δύο τρόπους: 

1. Διαλογισμός είναι η βαθιά απορρόφηση του νου στο Είναι μας τον Άτμαν. Στον διαλογισμό υπάρχει υπέρβαση του νου μέσω της βαθιάς προσήλωσης στην καρδιά (Το κέντρο της ύπαρξης μας, όχι η φυσική ή η συναισθηματική καρδιά). 

2. Διαλογισμός όμως λέγεται και η προσπάθεια με κάποια τεχνική να προσηλωθούμε πλήρως στο κέντρο της ύπαρξης μας, και να πετύχουμε την πραγματική κατάσταση του διαλογισμού που είναι η υπέρβαση του νου και η απορρόφηση του στο Είναι μας (Άτμαν), το αιώνιο φως της Συνειδητότητας, αυτό που αποκαλούν στην χριστιανική παράδοση άχτιστο φως. 

  ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΡΟΟΔΕΥΣΟΥΜΕ ΣΤΟΝ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟ

·       Βήμα-βήμα προσέγγιση

·       Ανάπτυξη σταθερής άνετης θέσης

·       Σταδιακή αύξηση του χρόνου

·       Σταθερότητα άσκησης καθημερινά πρωί-βράδυ

·       Εργασία για την διάλυση των εγωϊκών τάσεων (επιθυμίες, θυμό, ζήλια, μίσος, απληστία, τεμπελιά, λαιμαργία, κενοδοξία, υπερηφάνεια κ.λπ.

·       Ανάπτυξη των αρετών όπως η υπομονή, η αντοχή στις δυσκολίες, το θάρρος, η αυτοπεποίθηση, η καλοσύνη, η συμπόνια, η φιλαλήθεια, η ειλικρίνεια, κ.λπ.)

·       Εξαγνισμός του νου από το ράτζας και το τάμας και αύξηση του σάττβα

·       Έλεγχος του νου και των αισθήσεων

·       Ανάπτυξη της αυτοπαρατήρησης και της αυτεπίγνωσης και εξάσκηση από στιγμή σε στιγμή

·       Ανάπτυξη της διάκρισης και της απόσπασης

ΚΕΙΜΕΝΟ

Αποσπάσματα από τα κεφάλαια 2 και 6 της Μπαγκαβάντ Γκιτά 

Ας ανυψώσει ο άνθρωπος το νου του, με την βοήθεια του εξαγνισμένου από την προσευχή και την συνεχή πνευματική άσκηση νου, κι ας μην αφήσει τον νου να πέσει χαμηλά, γιατί μόνο ο νους είναι ο φίλος του και μόνο ο νους είναι ο εχθρός του. Ο νους είναι φίλος εκείνου που κατέκτησε τον νου του, αλλά για εκείνον που δεν υπέταξε τον νου του, ο νους παραμένει σαν εχθρός  προς αυτόν.

 

Αυτός που δεν έχει κυριαρχήσει στο νου (μάνας), και τις αισθήσεις δεν μπορεί να έχει σταθερή διάνοια (Μπούντι), και στον μή-αυτοκυριαρχημένο, που δεν έχει σταθερή διάνοια δεν είναι δυνατή η προσήλωση στον Ατμαν (διαλογισμός), και σε αυτόν που δεν μπορεί να προσηλωθεί δεν μπορεί να έχει ειρήνη στο νου, και στον άνθρωπο που δεν έχει ειρήνη πως μπορεί να υπάρξει ευτυχία;

 Όπως ο άνεμος παρασύρει το πλοίο στη θάλασσα, έτσι και οι αισθήσεις παρασύρουν τη διάνοια αυτού που ο νους του προσκολλάται και ακολουθεί τις περιπλανώμενες αισθήσεις.

Οι διεγερμένες αισθήσεις, βίαια παρασύρουν ακόμη και το νου ενός σοφού (που έχει επίγνωση του Άτμαν), αν και αγωνίζεται να τις ελέγξει. Γι αυτό διατηρώντας υπό έλεγχο όλες τις αισθήσεις, ας παραμένει με το νου του συγκεντρωμένο στον Μπράμαν. Εκείνος που οι αισθήσεις του είναι κάτω από έλεγχο η σοφία (σοφία εννοείται εδώ η επίγνωση και η ένωση με τον Άτμαν) είναι σταθερή.

Ο γιόγκι φτιάχνοντας σε ένα καθαρό μέρος ένα κάθισμα ούτε πολύ ψηλά ούτε πολύ χαμηλά, σταθερό, στο οποίο θα προσεύχεται μόνο αυτός, εκεί, καθισμένος στο κάθισμα, με το νου του συγκεντρωμένο, έχοντας δαμάσει τις λειτουργίες του νου και των αισθήσεων, ας προσηλώνεται βαθιά στην καρδιά για να εξαγνίσει το νου του.

Κρατώντας το σώμα του σταθερό, το κεφάλι και τον αυχένα του όρθια και τελείως ακίνητα, ατενίζοντας στην άκρη της μύτης του, χωρίς να κοιτά τριγύρω, με γαλήνιο νου, άφοβος, σταθερός στον όρκο του για αγαμία και σεξουαλική αγνότητα, με τον νου υπό έλεγχο και την σκέψη του στο Μπράμαν, ας κάθεται, έχοντας τον Μπράμαν, σαν ύψιστο στόχο του.

Ο γιόγκι, ας ασκείται σταθερά, να διατηρεί το νου του συνεχώς προσηλωμένο στην καρδιά, μένοντας μόνος του, με το νου και το σώμα υποταγμένα και ελεύθερος από επιθυμίες και απληστία για αποκτήματα.

Εγκαταλείποντας χωρίς καμία εξαίρεση όλες τις επιθυμίες που γεννιούνται από τις σκέψεις και τη φαντασία, και συγκρατώντας όλες τις αισθήσεις με το νου, αποτραβώντας τις από όλες τις μεριές, με τη διάνοια σταθερά κρατημένη ας φθάσει σιγά-σιγά στην ηρεμία. Έχοντας προσηλώσει το νου σταθερά στην καρδιά, ας μην σκέφτεται τίποτε άλλο.

Κάθε φορά που από οποιοδήποτε αιτία (αντικείμενο), ο ανήσυχος, ασταθής νους ξεφύγει από τη προσήλωση στο Είναι του (Άτμαν) μέσα στην καρδιά του, θα πρέπει να τον αναχαιτίσει και να τον προσηλώσει ξανά στο Είναι μόνο.

Όπως το λυχνάρι που είναι σε απάνεμο μέρος δεν τρεμοσβήνει, το ίδιο αμετακίνητος στην ένωση με το Μπράμαν (Θεό) παραμένει και εκείνος που έχει το νου του υπό πλήρη έλεγχο, και είναι βαθιά απορροφημένος (βυθισμένος) στην καρδιά, στο βαθύτερο του Είναι (Άτμαν).

Ο γιόγκι, έτσι κρατώντας πάντοτε το νου σταθερά προσηλωμένο στον Άτμαν, με το νου υπό έλεγχο, πετυχαίνει τη ειρήνη και την μακαριότητα που βρίσκονται στο Μπράμαν και ελευθερώνεται από την υλική πραγματικότητα (το μάτριξ, η ψευδαίσθηση του νου).

Ο άνθρωπος που έχει κυριαρχήσει στο νου και τις αισθήσεις και είναι ελεύθερος από έλξη και αποστροφή προς τα αντικείμενα των αισθήσεων, αποκτά την ειρήνη.

Αυτός ο άνθρωπος που έχοντας εγκαταλείψει  όλες τις επιθυμίες, ζει χωρίς δίψα (πόθο) για απολαύσεις, ελεύθερος από την αίσθηση το «εγώ» και «το δικό μου», αυτός πετυχαίνει την ειρήνη.

Δεν χάνει την αταραξία και την ειρήνη, ούτε στο κρύο ούτε  στη ζέστη, ούτε  στο  ευχάριστο ούτε στο δυσάρεστο, ούτε στην τιμή ούτε στην ατίμωση, αυτός που παραμένει προσηλωμένος στην καρδιά, όπου κατοικεί το Μπράμαν (ο Θεός), έχοντας κυριαρχήσει και γαληνέψει το Νου του μέσω της συνεχούς άσκησης.

Σε αυτή τη ειρήνη, όλοι οι πόνοι* τελειώνουν, γιατί η διάνοια (Μπούντι) ενός ανθρώπου με γαλήνιο νου σύντομα γίνεται σταθερή και εδραιώνεται στον Εαυτό -Άτμαν.

ΣΧΟΛΙΟ: Όχι μόνο τελειώνουν οι πόνοι και οι δυστυχίες αλλά βιώνουμε και τέλεια ειρήνη και μακαριότητα άπειρη.

 Όταν κάποιου ο νους ο δαμασμένος από την συνεχή προσήλωση του στην καρδιά γαληνεύει, και όταν ‘θωρώντας’ τον Άτμαν μέσα στην καρδιά του, με τον εξαγνισμένο από την συνεχή προσήλωση στην καρδιά νου, αυτός ευφραίνεται μέσα στην καρδιά του τον Άτμαν,

όταν νοιώθει την άπειρη μακαριότητα (ευδαιμονία), η οποία υπερβαίνει τις αισθήσεις,  και την οποία μόνο μια αγνή διάνοια μπορεί να αντιληφθεί, και που σ΄ αυτή σαν εδραιωθεί ποτέ δεν φεύγει από την Αλήθεια,

που σαν  αποκτήσει την μακαριότητα, κανένα άλλο απόκτημα δεν θεωρεί ανώτερο από αυτή,  που σαν εδραιωθεί σε αυτή, ούτε μεγάλη δυστυχία τον μετακινεί από αυτή, ας γίνει γνωστό, ότι η αποκοπή από την επαφή με τον πόνο, Γιόγκα λέγεται (ένωση με τον Θεό, Μπράμαν).

Αληθινά, υπέρτατη μακαριότητα (ευδαιμονία) έρχεται στον γιόγκι, που ο νους του είναι απόλυτα γαλήνιος, που τα πάθη του είναι γαληνεμένα, που είναι ελεύθερος από αμαρτίες, που Μπράμαν έχει γίνει (που έχει γίνει ένα με το Μπράμαν, -Θεό).

Ο γιόγκι, μένοντας σε ένωση με το Μπράμαν (Θεό) μέσω της συνεχούς προσήλωσης σε Αυτόν μέσα στην καρδιά του, ελεύθερος από αμαρτίες, με ευκολία απολαμβάνει την μακαριότητα (ευδαιμονία) της ένωσης με το Μπράμαν.

Αυτή είναι η Μπραχμική κατάσταση (η Αιώνια κατάσταση). Πετυχαίνοντας την κάποιος είναι ελεύθερος από την πλάνη*. Όντας εδραιωμένος σε αυτή, έστω και την τελευταία στιγμή της ζωής του, πετυχαίνει την ενότητα με τον Μπράμαν (και δεν ξαναγεννιέται).

ΣΧΟΛΙΟ: ΠΛΑΝΗ*: Πλάνη είναι η ψευδαίσθηση να νομίζουμε ότι ο υλικός κόσμος είναι αληθινός και ανεξάρτητος από την Συνειδητότητα (Άτμαν) που οφείλεται στην ταυτοποίηση του Εαυτού (Ατμαν) με το σώμα και το νου. Έχουμε δηλαδή την ψευδαίσθηση ότι είμαστε το σώμα και όχι ο αθάνατος Εαυτός ή Άτμαν που η φύση Του είναι απόλυτη Ύπαρξη- απόλυτη Συνειδητότητα- απόλυτη Ευδαιμονία (Σάτσιταναντα). Έτσι δημιουργείται στον ψυχισμό μας το εγώ και προσκολλόμαστε στα αντικείμενα της υλικής πραγματικότητας. Γεννιούνται συνεχώς επιθυμίες μέσα μας και για να ζήσουμε όλες τις επιθυμίες γεννιόμαστε ξανά και ξανά σε ένα υλικό σώμα. Αλλά για να ικανοποιήσουμε τις επιθυμίες παραβιάζουμε το Ντάρμα και έτσι δημιουργούμε κάρμα και υποφέρουμε φυσικούς και ψυχολογικούς πόνους.
Ελευθερία από την πλάνη είναι η συνειδητοποίηση ότι είμαστε η Συνειδητότητα (Άτμαν , Μπράμαν) και όχι το σώμα και ο νους και ότι αυτός ο κόσμος εμφανίζεται σαν όνειρο μέσα μας. Ελευθερωνόμαστε από κάθε δυστυχία και βιώνουμε συνεχώς την ειρήνη, την μακαριότητα και την ελευθερία του Πνεύματος.