Η ΤΑΥΤΙΣΗ & Η
ΑΥΤΕΠΙΓΝΩΣΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΤΑΥΤΙΣΗ με το ΝΟΥ & το ΕΓΩ
Η ταύτιση είναι το κυριότερο εμπόδιο στην διάλυση του εγώ και την συνειδητοποίηση της αληθινής μας φύσης.
Το εμπόδιο για την συνειδητοποίηση της αλήθειας είναι το κατώτερο ή ρατζασοταμασικό εγώ. Αυτό είναι που δημιουργεί όλες τις ταυτίσεις με κύρια την ψευδαίσθηση ότι είμαστε ένα πρόσωπο περιορισμένο στο σώμα και το νου, ξεχωριστό από τον Θεό και τον κόσμο. Για να ελευθερωθεί κανείς από το εγώ χρειάζεται πρώτα από όλα να το ανακαλύψει και να το γνωρίσει.
Δεν μπορούμε να ελευθερωθούμε από κάτι που δεν γνωρίζουμε. Χρειάζεται να το παρατηρούμε από στιγμή σε στιγμή σε κάθε περίσταση της καθημερινής μας ζωής ακόμη και στις πιο απλές και συνηθισμένες, όπως για παράδειγμα όταν πλένουμε τα δόντια μας, σκουπίζουμε, πάμε για ψώνια κ.λπ.. Και αυτό γιατί κάθε στιγμή εκδηλώνεται κάποια άποψη (έστω και μικρή) του εγώ.
Αλλά για να το παρατηρήσουμε πρέπει να πάψουμε να ταυτιζόμαστε με αυτό. Χρειάζεται μια ψυχολογική απόσταση από τις νοητικές και συναισθηματικές εκφράσεις του εγώ. Εάν είμαστε ταυτισμένοι με αυτές απλά πηγαίνουμε κοιμώμενοι (ασυνείδητα) οπού το εγώ μας πάει θεωρώντας λανθασμένα όλες αυτές τις αντιδράσεις ως δίκες μας επιλογές.
Για να σταματήσουμε την ταύτιση απαιτείται συνεχής εγρήγορση, συνειδητή προσοχή και ενθύμηση του εαυτού μας και διάκριση. Η ενθύμηση του Εαυτού μας δεν αναφέρεται στο σώμα (αν και το σώμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο να θυμηθούμε τον Εαυτό μας.
Αν δεν έχουμε μια άγκυρα να πιαστούμε τότε η ταύτιση είναι και αναπόφευκτη και δύσκολο να την σταματήσουμε. Και επειδή απο συνήθεια τόσα χρόνια ζούσαμε ταυτισμένοι, η ταύτιση είναι δεδομένη. Απαιτείται μια συνεχής συνειδητή προσπάθεια από μέρους μας, να θυμόμαστε τον εαυτό μας, για να σταματήσουμε την ταύτιση. Αυτήν την προσπάθεια για να την κάνουμε απαιτείται μεγάλο ενδιαφέρον, θέληση και σταθερή αποφασιστικότητα.
Ειδικά τα πρώτα χρόνια που ξεκινάει κανείς την αυτογνωσία (πνευματικότητα, γιόγκα) που η συνήθεια της ταύτισης είναι δυνατή απαιτείται έντονη προσπάθεια και μεγάλη εφευρετικότητα για να μην ξεχνάμε τον εαυτό μας και να μην παραμένουμε σε κατάσταση ταύτισης.
Συνεχής εγρήγορση, συνειδητή προσοχή, αυτοπαρατήρηση και αυτοενθύμιση πάνε χέρι χέρι μέχρι το τέλος, μέχρι το εγώ να διαλυθεί εντελώς. Στην αρχή για να τα εφαρμόσουμε αυτά απαιτείται μεγάλη προσπάθεια, αλλά σταδιακά με την πρακτική αλλά και την διάλυση των διάφορων εγώ θα τα εφαρμόζουμε όλο και πιο εύκολα, και τελικά θα γίνονται φυσικά όπως η αναπνοή μας. Έτσι ενώ στην αρχή η ταύτιση είναι η φυσική μας κατάσταση αργότερα η απόσπαση (η μη ταύτιση) και η αυτεπίγνωση θα είναι η φυσική μας κατάσταση.
Για την ανακάλυψη και την διάλυση των εγωιστικών τάσεων μαζί με τα παραπάνω χρειάζεται η μελέτη του εγώ (των διάφορων εκφράσεων του εγώ) από κείμενα ή βιβλία που έγραψαν αυτοί που ήδη έχουν κάνει αυτήν την εργασία, καθώς επίσης ο στοχασμός, η διάκριση και η κατανόηση.
Η γνώση αυτών που ήδη διέτρεξαν τον πνευματικό δρόμο θα μας δώσει έναν
χάρτη ο οποίος θα μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε πολύ πιο γρηγορά τα διάφορα εγώ
(το εγώ είναι πολλαπλό και όχι ατομικό) από ότι αν προσπαθούσαμε να τα ανακαλύψουμε
χωρίς αυτήν την γνώση. Είναι σαν να πάει κάποιος σε μια αχανή μεγαλούπολη εκατομμυρίων
κατοίκων για πρώτη φορά χωρίς χάρτη. Παρόμοια, και στην περίπτωση του εγώ που είναι
πολύ πιο δαιδαλώδες από οποιαδήποτε μεγαλούπολη (εξ ου και συμβολισμός του σαν λαβύρινθος
στον μύθο του Θησέα με τον Μινώταυρο) είναι απίθανο να βγάλει κανείς άκρη χωρίς
χάρτη. Διότι το εγώ όχι μόνο είναι δαιδαλώδες αλλά χρησιμοποιεί και διάφορους μηχανισμούς
για να μας εμποδίσει να το ανακαλύψουμε (αμυντικοί μηχανισμοί του εγώ). Για αυτό
και σε όλες τις πνευματικές παραδόσεις ο μαθητής είχε κάποιο δάσκαλο, (πνευματικό
τον λένε στον ορθόδοξο μοναχισμό, γκουρού στην ανατολή), για να τον βοηθήσει να
ξεπεράσει τις δυσκολίες και τις τρικλοποδιές που του βάζει το εγώ.
Επανέρχομαι στην ταύτιση που όπως προείπα είναι το κυριότερο εμπόδιο
για να ερευνήσουμε, να μελετήσουμε και να εξαλείψουμε το εγώ αλλά και να αναγνωρίσουμε
(αποκτήσουμε διάκριση και επίγνωση) την αληθινή
μας φύση.
Οι ικανότητες που πρέπει να αναπτύξουμε για να ανακαλύψουμε το εγώ
είναι συνεχής εγρήγορση, ενθύμηση του εαυτού μας, η συνειδητή προσοχή, η
αυτοπαρατήρηση και η διάκριση.
Εξ αιτίας του ότι είναι μεγάλη η ικανότητα του εγώ να μας κάνει να
ταυτιζόμαστε με το σώμα, με όλες τις εκφράσεις του στη σκέψη και στο συναίσθημα,
(αλλά και με αυτό το ίδιο), πέρα από τα προαναφερόμενα (που είναι απαραίτητα
και πρέπει να τα αναπτύξουμε στο μέγιστο βαθμό) είναι απαραίτητο να μάθουμε και
να εφαρμόσουμε διάφορες τεχνικές για να σταματήσουμε την ταύτιση.
Θα αναφέρω κάποιες και ο καθένας καθώς θα ασκείται θα πρέπει να χρησιμοποιήσει
την εφευρετικότητα του για να βρει τους δικούς του τρόπους. Είναι βέβαιο ότι αυτό
που βρίσκουμε μονοί μας είναι πιο αποτελεσματικό γιατί βασίζεται στην δική μας κατανόηση,
εμπειρία και τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα. Ακόμη και τις τεχνικές
που μαθαίνουμε από άλλους πρέπει να τις ερευνήσουμε
και να τις εφαρμόσουμε με τον δικο μας τρόπο.
Είναι το ίδιο όπως συμβαίνει για κάθε εξωτερική δραστηριότητα όπως για παράδειγμα
στον αθλητισμό. Οι τενίστες υψηλού επιπέδου έχουν υψηλή τεχνική ικανότητα στα χτυπήματα,
η τεχνική τους δηλαδή είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο. Πάρα ταύτα αν και στα ουσιώδη
μέρη η τεχνική του χτυπήματος είναι η ίδια σε όλους, ο καθένας την εφαρμόζει με
έναν ιδιαίτερο και μοναδικό τρόπο. Παρόμοια στην αυτογνωσία ο καθένας θα
εφαρμόσει τις τεχνικές με τον δικό του μοναδικό τρόπο.
Πέρα από την εγρήγορση και την αυτεπίγνωση που είναι το κέντρο της
πνευματικής άσκησης (και τα οποία στην αρχή της πορείας μας είναι ατροφικά) υπάρχουν
και άλλοι τρόποι να σταματήσουμε την ταύτιση όπως το να συγκεντρωθούμε στην αναπνοή
μας, να επαναλαμβάνουμε κάποιο μάντρα, να κάνουμε κάποια θετική επιβεβαίωση, να
αναρωτηθούμε για αυτό που νοιώθουμε ή σκεπτόμαστε κάνοντας κάποια ερώτηση. Βέβαια
για κάθε εγωϊκή έκφραση (υπερηφάνεια, λαιμαργία, λαγνεία, θυμός κ.λπ.) υπάρχουν
και κάποιοι ιδιαίτεροι τρόποι για να σταματήσουμε την ταύτιση με αυτές.
Ο καθένας από τους τρόπους ή τις τεχνικές έχει τη δική του δυναμική
και αποτελεσματικότητα και θεωρώ ότι ένας συνδυασμός αυτών είναι το καλύτερο
που έχουμε να κάνουμε για πιο γρηγορά και θετικά αποτελέσματα.
Η ΑΝΑΡΩΤΗΣΗ ΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΜΕΣΟ ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ ΤΗΝ
ΤΑΥΤΙΣΗ
Εδώ όμως θα ήθελα να αναφερθώ στην αναρώτηση, την οποία θεωρώ τον
πιο αποτελεσματικό τρόπο όχι μόνο στο να σταματήσουμε την ταύτιση αλλά και να εμβαθύνουμε
στην κατανόηση του εγώ (που είναι απαραίτητη για την διάλυση του), αλλά να εμβαθύνουμε
και στην αυτεπίγνωση. Κάνοντας κάποια ερώτηση δίνουμε ένα συνειδητό σοκ το οποίο
έχει την δύναμη να σταματήσει την μηχανική ροή των σκέψεων και την ταύτιση με
αυτές αλλά και την ταύτιση με το συναίσθημα/τα με το οποίο/α είναι συνδεδεμένες
οι σκέψεις. Με την ερώτηση αμφισβητούμε την ότι οι σκέψεις και τα συναισθήματα
είναι δικές μας επιλογές και ότι είναι ο εαυτός μας. Δηλαδή δεν τα δεχόμαστε
απριόρι σαν δικά μας, σαν μέρος του εαυτού μας, της ταυτότητας μας, αλλά σαν
κάτι που συμβαίνει μέσα σε εμάς.
Από τι στιγμή που τα αμφισβητούμε και δεν ταυτιζόμαστε με αυτά (σκέψεις,
πεποιθήσεις, απόψεις, συναισθήματα, παρορμήσεις) σημαίνει ότι δεν τα θεωρούμε
ως μια πραγματικότητα μέσα μας που δεν επιδέχεται αλλαγή. Για να το εξηγήσω δίνω
το παρακάτω παράδειγμα:
Μπορεί να νοιώσαμε άσχημα εξ αίτιας κάποιου μορφασμού ή κάποιας κουβέντας
ενός συνάδερφου μας στην δουλειά.
Αν ειμαστε ταυτισμενοι με αυτο που νοιωθουμε:
Πρώτον, αυτό που νοιώθουμε το θεωρούμε ως μια πραγματικότητα, ότι έτσι είναι
ή έτσι είμαστε, και επίσης ότι ο άλλος φταίει που νοιώθουμε έτσι.
Στην πραγματικότητα όμως το ο άλλος φταίει για αυτό που νοιώθουμε
(ακόμη και αν πράγματι είπε κάτι άσχημο) είναι μια πλάνη. Κανείς δεν φταίει για
αυτά που νοιώθουμε. Είναι οι προγραμματισμοί, η ενεργειακή συναισθηματική φόρτιση
που έχουμε συσσωρεύσει στο ενεργειακό μας πεδίο, η ταύτιση και ο ύπνος συνείδησης
που μας κάνει να νοιώθουμε όπως νοιώθουμε, καθώς και να πιστεύουμε ότι οι άλλοι
είναι υπεύθυνοι γι’ αυτό που νοιώθουμε.
Δεύτερον θεωρούμε αυτό που νοιώθουμε μέρος του εαυτού μας, κάτι που είναι εγγενές
στην ψυχολογία μας και που δεν μπορεί να αλλάξει. Το οποίον είναι επίσης
πλάνη. Όλα τα κατωτέρα συναισθήματα, οι παρορμήσεις και οι επιθυμίες και
βέβαια οι πεποιθήσεις, οι απόψεις και οι ιδέες μας μπορούν να αλλάξουν ή να εξαλειφθούν από τον
ψυχισμό μας.
Τρίτον όντας σε ταύτισης δεν μπορούμε να αποφύγουμε την συναισθηματική αντίδραση
η οποία βέβαια δεν είναι επιλογή μας αλλά μια αθέλητη μηχανική παρορμητική-αυτόματη
αντίδραση του προγραμματισμένου υποσυνείδητου.
Τέταρτον, σε κατάσταση ταύτισης παρερμηνεύουμε τους μορφασμούς, την διάθεση,
τα λογία και τις πράξεις των άλλων, σύμφωνα με τους υποσυνείδητους προγραμματισμούς
και τις ανάγκες του εγώ μας.
Έτσι, ακόμα και αν είμαστε σε κάποιο βαθμό εγρήγορσης και αυτοενθύμιση
αν δεν έχουμε αρκετή εργασία με το εγώ και τους μηχανισμούς του, αν δεν έχουμε διάκριση
και κατανόηση το πως λειτουργεί το εγώ και οι μηχανισμοί του, πολύ ευκολά μπορεί
ταυτιστούμε ξανά και ξανά με σκέψεις και συναισθήματα και μάλιστα χωρίς να καταλαβαίνουμε
ότι είμαστε μέσα στο εγώ.
Η ΑΝΑΡΩΤΗΣΗ
Κάνοντας όμως την ερώτηση, με πραγματικό ενδιαφέρον και προσοχή
προκαλούμε ένα σοκ συνείδησης, σταματάμε την ταύτιση, σταματάμε να τα θεωρούμε ως
εαυτό μας τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις επιθυμίες, τις απόψεις, κ.λπ., και αμφισβητούμε
την ορθότητα και την αλήθεια τους. Αμφισβητούμε δηλαδή ότι είναι μια πραγματικότητα
του εαυτού μας και επίσης ότι δικαιολογημένα ή ορθά νοιώθουμε έτσι.
Με την αναρώτηση επίσης βγαίνουμε από την παθητική κατάσταση και μπαίνουμε
σε έντονη αυτοενθύμιση (αυτεπίγνωση) και πλήρη παρατήρηση του νου και του συναισθήματος.
Από αυτή την κατάσταση της αυτεπίγνωσης, εγρήγορσης και έντονης
και πλήρους παρατήρησης μπορούμε να ακολουθήσουμε διαφορετικές διαδικασίες ανάλογα
με το τι είναι αυτό που θέλουμε να πέτυχουμε.
Αναφέρω τις σημαντικότερες από αυτές:
Μπορούμε να ξεταυτιστούμε και να εμβαθύνουμε στην αυτεπίγνωση,
Μπορούμε να παρατηρήσουμε και να ερευνήσουμε την φύση των σκέψεων
και του συναισθήματος,
Μπορούμε να παρατηρήσουμε και να ερευνήσουμε πως γίνεται η ταύτιση,
Μπορούμε να παρατηρήσουμε και να ερευνήσουμε πως είναι να είσαι ταυτισμένος
με τις σκέψεις ή το συναίσθημα και πως είναι να τα παρατηρείς με απόσπαση
Μπορούμε να παρατηρήσουμε και να ερευνήσουμε πως το συναίσθημα προβάλλεται
και ταυτίζεται με τις σκέψεις,
Μπορούμε να διαπιστώσουμε πόση απόσταση έχουμε από τις σκέψεις και
τα συναισθήματα ή πόσο δυνατά ταυτιζόμαστε με αυτά,
Μπορούμε να διαπιστώσουμε ποσό εύκολα μπορούν να μας κάνουν να ταυτιστούμε με αυτά ξανά και
ξανά,
Μπορούμε να εφαρμόσουμε κάποια μέθοδο (τεχνική) για διαλύσουμε
το εγώ που εκδηλώνεται εκείνη την στιγμή.
Τα ότι θα επιλέξουμε είναι δική μας απόφαση και εξαρτάται από τους
στόχους που έχουμε βάλει. Σιγά σιγά όμως καθώς αυξάνεται η ικανότητα μας και η
εμπειρία μας, σε καθε περίσταση που κάνουμε την αναρώτηση για να δημιουργήσουμε
το σοκ συνείδησης μπορούμε να πραγματοποιούμε περισσότερες από μια από τις παραπάνω
κατευθύνσεις .
Επίσης αν συνειδητοποιήσαμε σε κάποια δεδομένη στιγμή ότι ταυτιστήκαμε
και λειτουργήσαμε κάτω από την επιρροή κάποιου εγώ, και εκείνη την στιγμή δεν είμασταν
σε θέση να κάνουμε κάτι για να το αποφύγουμε, ή αν επίσης το συγκεκριμένο εγώ ή
προγραμματισμός εκφράστηκε πολύ δυνατά μέσα μας και δεν μπορέσαμε να το διαχειριστούμε
εκείνη την στιγμή αποτελεσματικά, τότε χρειάζεται να κάνουμε μια ειδική εργασία
το βραδύ στο σπίτι σε συνθήκες πιο ευνοϊκές για να το μελετήσουμε να το κατανοήσουμε
περισσότερο και να το διαλύσουμε εφαρμόζοντας κάποιες ειδικές τεχνικές.
Παρατηρώντας τις εγωϊκές τάσεις, κατανοώντας τες και διαλύοντας μέρος
της ενέργειας τους, αποκτάμε μεγαλύτερη απόσταση από αυτές, και σταδιακά η μη ταύτιση
ή η αποταύτιση επιτυγχάνεται όλο και πιο εύκολα. Μπορεί να χρειαστεί να κάνουμε
αρκετές ή πολλές συνεδρίες στο σπίτι με την κάθε εγωϊκή τάση και να χρειαστούν
πολλά χρόνια για να δουλέψουμε με όλες τις επιμέρους εκφράσεις της. αλλά δεν υπάρχει
άλλος τρόπος για να προχωρήσουμε στην εξάλειψη τους και στην ελευθερία.
Στην εργασία με το εγώ χρειάζεται υπομονή, επιμονή αλλά πάνω από
όλα όρεξη, ενδιαφέρον και αγάπη γι’ αυτήν την εργασία. Όταν θα έχουμε απτά αποτελέσματα
και θα ζούμε πιο ελεύθεροι από το εγώ που διαλύσαμε, και θα απολαμβάνουμε όλο
και περισσότερο εσωτερική ειρήνη, πληρότητα και ελευθερία, το ενδιαφέρον και η αγάπη
για αυτήν την εργασία θα αυξηθεί με φυσικό τρόπο. Αλλά για όσο οι ράτζας
και η τάμας ποιότητες (γκούνας) κυριαρχούν στο νου μας και το εγώ είναι δυνατό μέσα
μας, η αντίσταση που θα προβάλει θα είναι μεγάλη και θα μας βάζει πολλά εμπόδια
ώστε να μας αποθαρρύνει και να μας κάνει σταματήσουμε αυτήν την εργασία.
Η εμπειρία μου μου έχει δείξει ότι για να καταπιαστούμε σοβαρά με
την εργασία της διάλυσης του εγωϊκού νου είναι απαραίτητο να υπάρχει πρώτα από όλα
ένας διακαής πόθος να συνειδητοποιήσουμε την αληθινή μας φύση και να ζούμε σε
συνειδητή επαφή με την Ψυχή μας, (Συνειδητότητα ή Πνεύμα) και όχι από την περιφέρεια,
το εγώ και τις χωρίς τέλος επιθυμίες μας. Συνήθως όταν ξεκινάει κανείς αυτήν εσωτερική
εργασία υπάρχει ένας συνδυασμός επιθυμίας για την αλήθεια μαζί με απογοήτευση
για τον εξωστρεφή τρόπο ζωής ο οποίος δεν μας προσέφερε την ευτυχία, την πληρότητα
και την ικανοποίηση που προσδοκούσαμε. Και πως θα μπορούσε άλλωστε αφού είναι ψευδαισθησιακός
και κενός περιεχομένου.
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
