ΤΑ ΤΡΙΑ ΕΙΔΗ ΕΥΤΥΧΙΑΣ
Σύμφωνα με τις
τρεις ποιότητες-γκούνας (Σάττβα-Ράτζας-Τάμας)
Απόσπασμα από
το κεφάλαιο 18 της Μπαγκαβάντ Γκίτα
ΣΑΤΤΒΙΚΗ
36. 37.
Άκουσε από Εμένα τώρα Ω καλύτερε από τους Μπαράτα (ο Αρτζούνα) τα τρία είδη ευτυχίας.
Εκείνη (η
ευτυχία) που απολαμβάνει κάποιος μέσω της άσκησης (λατρεία, διαλογισμό, Κάρμα
Γιόγκα κ.λπ.) και που με αυτή στο τέλος κάθε θλίψης φτάνει, εκείνη που σαν
δηλητήριο είναι στην αρχή, στο τέλος σαν νέκταρ, εκείνη η ευτυχία που πηγάζει
από την αγνότητα του νου (Μπούντι), που συνειδητοποίησε τον Εαυτό (Άτμαν) αποκαλείται Σαττβική.
ΣΧΟΛΙΟ: Στην αρχή της πνευματικής άσκησης υπάρχει
αρκετός πόνος, επειδή εγκαταλείψουμε τις ανέσεις μας, διάφορες απολαύσεις, εφαρμόζουμε
διάφορες πειθαρχίες οι οποίες είναι δυσάρεστες για το εγώ μας. Θα πρέπει να
καλλιεργήσουμε τον έλεγχο του νου και των αισθήσεων και την απάθεια, που
σημαίνει ότι το εγώ μας δεν θα μπορεί αν απολαμβάνει αυτά που μέχρι τώρα
απολάμβανε ελεύθερα (χωρίς καμία αντίσταση από μέρους μας, αφού είμασταν πλήρως
ταυτισμένοι με το εγώ).
Σταδιακά όμως καθώς ο νους μας θα εξαγνίζεται και θα διαλογιζόμαστε
βαθιά και σταθερά στο Είναι μας, ο πόνος θα δώσει την θέση στην βίωση της
ειρήνης, της πληρότητας και της ευδαιμονίας του Είναι μας (Ψυχή, Πνεύμα,
Συνειδητότητα). Η συνειδητή ένωση του νου μας με το Είναι μας έχει ως
αποτέλεσμα το τέλος του πόνου και την άχρονη βίωση της ευδαιμονίας του
Πνεύματος.
ΡΑΤΖΑΣΙΚΗ
38. Εκείνη που προέρχεται από την επαφή των
αισθήσεων με τα αντικείμενα τους, η οποία είναι σαν νέκταρ στην αρχή, σαν
δηλητήριο στο τέλος, εκείνη η ευτυχία αποκαλείται Ρατζασική.
ΣΧΟΛΙΟ: Η ευτυχία που προέρχεται από την ικανοποίηση
των επιθυμιών και τις αισθητηριακές απολαύσεις είναι φευγαλέα και είναι αναμεμειγμένη
με πόνο και δυστυχία. Οι αισθητηριακές απολαύσεις
είναι αναμεμειγμένες με πόνο, δυστυχία και την αμαρτία επίσης. Οι επιθυμίες και
οι απολαύσει μας οδηγούν σε υπερβολές, σε υπέρχρηση και κατάχρηση
του σώματος των αισθήσεων και του νου, και αναπτύσσουν την προσκόλληση. Οι
υπερβολές και η κατάχρηση μας φέρνουν πόνο και ασθένειες, ενώ οι προσκολλήσεις μας
φέρνουν δυστυχία επειδή συνοδεύονται πάντα από θυμό, φόβο, πικρία, απογοήτευση
και στεναχώρια.
ΤΑΜΑΣΙΚΗ
39. Εκείνη η ευτυχία που και στην αρχή και στην
συνέχεια παραπλανά τον εαυτό, και
πηγάζει από τον ύπνο, την οκνηρία και την αφροντισιά (απερισκεψία), αποκαλείται
Ταμασική.
ΣΧΟΛΙΟ: Οι άνθρωποι με ταμασικό νου βρίσκουν ευτυχία στις
κατώτερες απολαύσεις, στο ενστικτώδες σεξ, σε πράγματα που βλάπτουν, στο να κοροϊδεύουν τους άλλους, στην τεμπελιά, στον ύπνο, στο να χαίρονται με τα παθήματα των
άλλων, στο να κάνουν κακό, στις διαστροφές. Αλκοολισμός, σεξουαλικές
διαστροφές, (σεξουαλική βία, πορνογραφία
βίαιη), σχετίζονται με την τάμας ποιότητα. Είναι η χειρότερη των τριών
ποιοτήτων (γκούνας), γιατί σκοτεινιάζει τον νου (την διάκριση και την λογική),
καλύπτει την αλήθεια και μας κάνει να βλέπουμε τα πράγματα ανάποδα (το άσπρο μαύρο
και το ανάποδο).