ΤΑ ΤΡΙΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Σύμφωνα με τις τρεις ποιότητες-γκούνας
(Σάττβα-Ράτζας-Τάμας)
Απόσπασμα από το κεφάλαιο 18
της Μπαγκαβάντ Γκίτα
20. Εκείνη (η γνώση) με την οποία ο άνθρωπος βλέπει σε όλα τα όντα την μία
ακατάστρεπτη πραγματικότητα (Μπράμαν, Συνειδητότητα), μη χωρισμένη σε όλα τα χωρισμένα,
γνώριζε ότι αυτή η γνώση είναι Σαττβική.
ΣΧΟΛΙΟ:
Αυτή η γνώση με την
οποία βλέπει* κανείς σε όλα τα φαινομενικά
ξεχωριστά όντα, την μία δίχως δεύτερη αδιαίρετη και ακατάστρεπτη ουσία
(Μπράμαν, Συνειδητότητα), αυτή είναι αγνή γνώση. Αυτή η γνώση βλέπει ότι σε όλα
τα όντα κατοικεί η μια δίχως δεύτερη απόλυτη Ύπαρξη (Μπράμαν, Θεός,
Συνειδητότητα).
Η Ύψιστη αλήθεια είναι Μία,
αδιαίρετη, ακατάστρεπτη, αθάνατη και η πηγή όλων όσων υπάρχουν. Αυτή η μοναδική
απόλυτη Ύπαρξη δημιουργεί μέσω της κοσμικής ενέργειας όλα τα όντα και ενοικεί
σε αυτά ως ο εσώτερος Εαυτός τους. Συνεπώς ο κάθε άνθρωπος έχει ως κέντρο του,
ως αληθινό Εαυτό του την μία και μοναδική Συνειδητότητα. Ο Εαυτός όλων είναι η
ίδια Συνειδητότητα η οποία αν και αδιαίρετη αποτελεί την ουσία του κάθε όντος.
Τα σώματα είναι διαφορετικά, οι νόες διαφορετικοί αλλά η Συνειδητότητα που
κατοικεί μέσα σε όλα τα διαφορετικά σώματα και νόες είμαι η ίδια και αυτή, η αγνή
ή απόλυτη Συνειδητότητα (Μπράμαν, Θεός, Πνεύμα).
Επίσης τα σώματα και οι
νόες είναι διαφορετικά αλλά όχι ξεχωριστά το ένα από το άλλο. Είμαστε όλοι
ενωμένοι σε όλα τα επίπεδα, ζούμε όλοι σε ένα κοινό ωκεανό ενέργειας και στο επίπεδο της
ουσίας μας δεν είμαστε ενωμένοι αλλά ένα και το αυτό, η Μία Συνειδητότητα.
Όποιος βλέπει την
ενότητα στην διαφορετικότητα, όποιος βλέπει την μια αλήθεια να κατοικεί σε όλα
τα όντα, όποιος βλέπει ότι ο Εαυτός του και ο Εαυτός των άλλων είναι η ίδια Συνειδητότητα
αυτός έχει σαττβική γνώση.
βλέπει*: έχει επίγνωση, αντιλαμβάνεται
21. Η γνώση με την οποία βλέπει κανείς σε όλα τα όντα, πολλαπλές
διαφορετικών ειδών υπάρξεις, χωριστές την μία από την άλλη ξεχωριστού είδους
σαν διαφορετική την μία από την άλλη, γνώριζε ότι αυτή η γνώση είναι Ρατζασική.
ΣΧΟΛΙΟ: Αυτή η γνώση που βλέπει τις διαφορετικές υπάρξεις ως
ξεχωριστές μεταξύ τους, που δεν βλέπει την ενότητα πίσω από την φαινομενική
ξεχωριστότητα, που δεν βλέπει σε όλους την Μία αλήθεια (Συνειδητότητα) που είναι
κοινή σε όλους, αυτή η γνώση είναι ρατζασική.
Αυτός που έχει
ρατζασική γνώση βλέπει τους άλλους σαν ξεχωριστά όντα και σαν αντικείμενα τα
οποία θα τον βοηθήσουν να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του.
22. Αλλά εκείνη η γνώση οποία εμμένει σε ένα απλό αποτέλεσμα σαν να ήταν το
όλο (π.χ. θεωρεί ότι είναι η ύπαρξη του μόνο το σώμα), η σφαλερή και ασήμαντη,
που δεν είναι θεμελιωμένη στην αλήθεια,
αποκαλείται σαν Ταμασική.
ΣΧΟΛΙΟ:
Αυτή η γνώση που θεωρεί
ότι το κάθε τι (κάθε τι που έχει μορφή) υπάρχει αφεαυτού και είναι τέλειο από
μόνο του, αυτή η γνώση είναι ταμασική. Δεν αντιλαμβάνεται τον Εαυτό (Συνειδητότητα)
ως διαφορετικό από τα σώμα, ούτε αντιλαμβάνεται ότι το σώμα είναι δημιούργημα
μιας ανώτερης αρχής που είναι η ουσία της φαινομενικής ύπαρξη (σώματος και νου).
Αυτή η γνώση αντιλαμβάνεται το σώμα ως το εαυτό, ή μπορεί να βλέπει ένα είδωλο σαν τον Θεό.
Αυτής της γνώσης της λείπει
η λογική και η διάκριση και έτσι αδυνατεί να δει τα πράγματα ορθά.