Η ψευδαίσθηση να αναζητάμε την ευτυχία στα εξωτερικά πράγματα ~ Atman Nityananda

Η ψευδαίσθηση να αναζητάμε την ευτυχία στα εξωτερικά πράγματα

Όλες μας οι επιλογές, οι συμπεριφορές και οι πράξεις μας, καταλήγουν σε δύο βασικές εμπειρίες. Στο σωματικό επίπεδο μας φέρνουν υγεία ή αρρώστια και στο ψυχικοενεργειακό επίπεδο απόλαυση ή πόνο, χαρά ή δυστυχία.

Το κυνήγι της χαράς και της ευτυχίας καταλήγει στο τέλος να μας φέρει πόνο και δυστυχία, διότι από άγνοια αναζητάμε την ευτυχία σε πράγματα έξω από εμάς. Αναζητάμε την ευτυχία στην απόλαυση, στην επιτυχία, και γενικά σε πράγματα και καταστάσεις που θεωρούμε σημαντικά για εμάς. Όμως τα πράγματα και οι εξωτερικές καταστάσεις είναι ουδέτερα στον εαυτό τους και δεν εμπεριέχουν ευτυχία. Εμείς εξ αιτίας της άγνοιας, και της μη διάκρισης δίνουμε σε αυτά αξία που δεν έχουν και έτσι καταλήγουμε να είμαστε χαρούμενοι ή μίζεροι, ευτυχείς ή δυστυχείς αναλόγως με το αν αποκτήσαμε, πετύχαμε ή όχι αυτά που θέλαμε και τα οποία θεωρούσαμε ως προϋπόθεση της ευτυχίας μας.

Τo ότι οι απολαύσεις δεν φέρνουν την ευτυχία είναι φαεινότερο του ηλίου. Στην απόλαυση οφείλεται επίσης ανάπτυξη του εγωϊσμού, της προσκόλλησης, της απληστίας και όλων των εγωϊστικών τάσεων και παθών. Αυτή η ανάπτυξη του εγώ ξεκινάει από την ημέρα που γεννήθηκε το σώμα. Το μωρό όντας χωρίς αναπτυγμένη την διάνοια και συνεπώς χωρίς λογική και διάκριση δεν μπορεί να αντιληφθεί την αληθινή φύση των πραγμάτων και έτσι γίνεται δούλος των αισθήσεων και των απολαύσεων συνδέονται με αυτές. Καθώς μεγαλώνει αναπτύσσει την προσκόλλησης στις απολαύσεις, την απληστία, την ζήλια, την ανυπομονησία, τον θυμό και όλες τις άλλες εγωϊστικές τάσεις και βέβαια την ταύτιση με το σώμα. Ανάμεσα σε αυτά σημαντική θέση έχει η υπερηφάνεια και η ψεύτικη ταυτότητα που αναπτύσσει το παιδί βασισμένη στην ταύτιση με το σώμα και τον νου και στις επιδράσεις που δέχεται από το οικογενειακό του περιβάλλον, το σχολείο και τον κοινωνικό περίγυρο. Η υπερηφάνεια σχετίζεται με την προσπάθεια του παιδιού να βρει την αξία του μέσα από τα χαρακτηριστικά του σώματος και του νου, από αυτά που έχει, από αυτά που πετυχαίνει, και γενικά αυτά με τα οποία ταυτίζεται. Αν ταυτίζεται πολύ με το σώμα θα θεωρεί τον εαυτό του σπουδαίο επειδή έχει ωραία μαλλιά, μάτια, πρόσωπο, είναι δυνατός, ψηλός κ.λπ. και αντίθετα θα νοιώθει κατώτερος επειδή δεν έχει ωραία μάτια, μαλλιά κ.λπ. σύμφωνα πάντα με τα πρότυπα της κοινωνίας που μεγαλώνει και τις ιδέες που έχει αυτός σχετικά με αυτά τα πρότυπα. Η υπερηφάνεια σχετίζεται επίσης με την χαρά, αφού όταν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του σπουδαίο χαίρεται παρότι το να νοιώθεις σπουδαίος είναι ένα αποκύημα της φαντασίας.

Έτσι για παράδειγμα στην δεκαετία του ’50 στην Ελλάδα θεωρούνταν ωραίες γυναίκες οι παχουλούλες και σήμερα οι αδύνατες. Οπότε μια γυναίκα ταυτισμένη πρωτίστως με τα χαρακτηριστικά  του σώματος, θα ένοιωθε το ‘50 σπουδαία αν ήταν παχουλούλα ενώ σήμερα αν ήταν αδύνατη. Είναι γνωστό ότι πολλά κορίτσια σήμερα για να μοιάσουν τα σκελετωμένα μανεκέν καταλήγουν στην ασιτία και την ανορεξία. Και γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί είναι καρφωμένη στον εγκέφαλο τους η λανθασμένη ιδέα ότι αν είσαι αδύνατη είσαι σπουδαία. Και γιατί το πιστεύουν αυτό; Γιατί βλέπουν τα μανεκέν ως κάτι σπουδαίο. Και γιατί βλέπουν τα μανεκέν ως κάτι σπουδαίο; Γιατί είναι θύματα της προπαγάνδας της τηλεόρασης και των λοιπών ΜΜΕ και βέβαια στερούνται διάκρισης και λογικής. Και τα χειρότερο είναι ότι συνδέουν την ευτυχία τους με αυτό. Οπότε νοιώθουν ευτυχείς αν πετύχουν να είναι ισχνές και δυστυχείς αν όχι. Η ευτυχίας της και η δυστυχία της είναι προϊόντα της φαντασίας τους.

Αυτό που αναφέρω στο παραπάνω παράδειγμα συμβαίνει σε όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, απλά το αντικείμενο ταύτισης και αναζήτησης ευτυχίας είναι διαφορετικό. Οπότε άλλος νομίζει ότι θα γίνει ευτυχής αν θα γίνει ποδοσφαιριστής, άλλος πολιτικός, στρατηγός, άλλος αν έχει πολλές γυναίκες/άνδρες, άλλος αν έχει αυτοκίνητο, σπίτια, κότερα,…. ο κατάλογος ατελείωτος. Τελικά βέβαια κανείς δεν γίνεται ευτυχής, διότι τίποτα από αυτά δεν εμπεριέχουν ευτυχία. Προσωρινά βέβαια και για λίγο βιώνουμε ευτυχία όταν ικανοποιείται μια επιθυμία μας ή πετυχαίνουμε κάτι που θεωρούσαμε σπουδαίο, αλλά όπως έχω εξηγήσει σε άλλο άρθρο η ευτυχία που βιώνουμε και σε αυτές τις περιπτώσεις δεν σχετίζεται με τα γεγονότα αυτά καθεαυτά αλλά με την κατάσταση του νου μας.

Ακόμη και αν η ευτυχία πράγματι οφειλόταν στα εξωτερικά πράγματα είναι δεδομένο ότι δεν θα μπορούσε να κρατήσει για πάντα, αφού όλα τα εξωτερικά πράγματα συνεχώς αλλάζουν, έχουν ημερομηνία λήξης, και δεν είναι πάντοτε δυνατόν να τα έχουμε, είτε εξ αιτίας εξωτερικών συνθηκών και εμποδίων, είτε εσωτερικών και προσωπικών θεμάτων.

Ας δούμε όμως γιατί τα πράγματα δεν εμπεριέχουν ευτυχία.

Αν τα πράγματα του κόσμου και οι καταστάσεις εμπεριείχαν ευτυχία στον εαυτό τους, τότε θα έπρεπε:

1. τα ίδια πράγματα ή οι ίδιες καταστάσεις να έκαναν τους πάντες ευτυχισμένους χωρίς εξαίρεση. Το γεγονός ότι δεν μας κάνουν τα ίδια πράγματα ευτυχισμένους αποδεικνύει ότι η ευτυχία οφείλεται στην δική μας νοητική στάση απέναντι σε αυτά.

2. Τα ίδια πράγματα, οι ίδιες καταστάσεις ή πρόσωπα δεν θα έπρεπε την μια να μας δίνουν χαρά, την άλλη στεναχώρια και κάποια άλλη να μας είναι αδιάφορα. Αν εμπεριείχαν ευτυχία στον εαυτό τους, θα έπρεπε να μας έκαναν χαρούμενους ή ευτυχισμένους πάντοτε, και σε όλες τις συνθήκες. Για παράδειγμα ή ίδια γυναίκα/άνδρας στις αρχές της σχέσης μας ‘έκανε’ ευτυχισμένους και μετά δυστυχείς. Αν η ευτυχία μας προερχόταν από την γυναίκα/άνδρα θα έπρεπε σταθερά να είμαστε ευτυχισμένοι όσο είμαστε μαζί της/του.

Οπότε το να παραμένει κανείς να βρει την ευτυχία στα εξωτερικά πράγματα καταστάσεις και πρόσωπα και μάλιστα μόνιμη είναι να θέλει να γεμίσει με νερό ένα βαρέλι δίχως πάτο και να πιστεύει ότι θα τα καταφέρει.

Ας δούμε άλλο ένα παράδειγμα. Ένα παιχνίδι ποδοσφαίρου ανάμεσα στον ΠΑΟΚ και στην ΑΕΚ. Το γεγονός είναι το παιχνίδι ανάμεσα σε δύο ομάδες την ΑΕΚ και τον ΠΑΟΚ. Το παιχνίδι στον εαυτό του είναι ουδέτερο. Οτιδήποτε άλλο προσδίδουμε στο παιχνίδι ανήκει στην φαντασία μας. Όμως για τους οπαδούς της κάθε ομάδας και μάλιστα τους φανατικούς δεν είναι ένα ουδέτερο γεγονός. Ο οπαδός του ΠΑΟΚ όντας ταυτισμένος με την ομάδα του περιμένει με αγωνία να ζήσει την χαρά να κερδίσει η ομάδα του την ΑΕΚ και το ίδιο συμβαίνει με τον οπαδό της ΑΕΚ.

Τελικά μετά τον αγώνα σε περίπτωση που κερδίσει ο ΠΑΟΚ χαίρονται και ικανοποιούνται οι οπαδοί του ΠΑΟΚ και στεναχωριούνται οι της ΑΕΚ και σε περίπτωση που κερδίσει η ΑΕΚ το αντίστροφο.

Μολονότι το γεγονός είναι ένα και κοινό για όλους, (για παράδειγμα η νίκη του ΠΑΟΚ), η αντίδραση των οπαδών της κάθε ομάδας είναι διαφορετική εξ αιτίας της διαφορετικής στάσης που έχουν προς τις ομάδες. Οι μεν συμπαθούν ή αγαπούν τον ΠΑΟΚ και οι άλλοι την ΑΕΚ. Εξ αιτίας του ότι ταυτίστηκαν κάποια στιγμή με την συγκεκριμένη ομάδα, (συνήθως χωρίς καν να ξέρουν το γιατί) θεωρούν ως σημαντικό γεγονός να νικήσει η ομάδα τους. Έτσι χαίρονται ή λυπούνται ανάλογα με το αποτέλεσμα. Για έναν που είναι παντελώς αδιάφορος για το ποδόσφαιρο όποια ομάδα και να κέρδιζε (είτε ο ΠΑΟΚ είτε η ΑΕΚ), θα έκανε το ίδιο. Θα παρέμενε στην ίδια συναισθηματική κατάσταση ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα του αγώνα. Αλλά για αυτούς που είναι ταυτισμένοι με το ποδόσφαιρο και την ομάδα τους, το αποτέλεσμα έχει τεράστια ψυχολογική επίδραση επάνω τους. Που οφείλεται; Στις ψευδαισθήσεις που έχουν για τον εαυτό τους, το ποδόσφαιρο, τους άλλους και την ζωή γενικότερα. Ζώντας σε άγνοια κανείς δίνει λανθασμένη αξία στα πράγματα της ζωής, και τελικά χαίρεται και λυπάται άνευ λόγου και ουσίας, παρά μόνο λόγω φαντασίας.

Ότι ισχύει για το ποδόσφαιρο ισχύει για όλα τα πράγματα της ζωής, ξεκινώντας από το σώμα μας. Ο καθένας είναι ταυτισμένος με τις δικές του φαντασίες και ψάχνει την ευτυχία εκεί που δεν υπάρχει. Και έτσι αντί ευτυχίας βιώνει απόλαυση, ευχαρίστηση και πολύ βαρεμάρα, μιζέρια και δυστυχία με φευγαλέες στιγμές ευτυχίας και χωρίς μάλιστα να καταλαβαίνει ότι αυτές οι στιγμές ευτυχίας, δεν είχαν τίποτα να κάνουν με το εξωτερικό γεγονός, παρότι έτσι του φαινόταν.

Η ευτυχία είναι μέσα μας

Το μόνο πράγμα που είναι ευτυχία στον εαυτό του είναι η πνευματική μας φύση, ο αληθινός Εαυτός μας. Γι αυτό κάθε φορά που είμαστε σε επαφή με την Ψυχή μας νοιώθουμε αγαλλίαση, Ειρήνη, πληρότητα, ευδαιμονία.

Ανεξάρτητα από τις εξωτερικές συνθήκες, αν ησυχάσουμε και προσηλώσουμε τον νου μας στην καρδιά μας (στο κέντρο της ύπαρξης μας), θα βιώσουμε Ειρήνη και ευδαιμονία.

Η ευδαιμονία της Ψυχής αντανακλάται καθαρά και βιώνεται όταν ο νους είναι σε σάττβα κατάσταση, δηλαδή είναι ήρεμος, διαυγής, σταθερός και εστιασμένος. Όταν κυριαρχεί η ράτζας κατάσταση στον νου, ο νους είναι εξωστρεφής ανήσυχος, ταραγμένος, αεικίνητος και όταν κυριαρχεί η τάμας κατάσταση είναι νυσταλέος, οκνηρός, σκοτεινός, βαρύς.

Η μοναδική συνθήκη για να βιώνουμε αβίαστα, αυθόρμητα και αδιάλειπτα την ειρήνη και την ευδαιμονία της Ψυχής είναι ένας αγνός σαττβικός νους, ελεύθερος από τις ράτζας και τάμας ποιότητες (Γκούνας), ελεύθερος από το εγώ και το δικό μου, ελεύθερος από επιθυμίες, προσκολλήσεις, θυμό, φόβο, απληστία και υπερηφάνεια.