Η ΣΑΤΤΒΙΚΗ ΖΩΗ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ~ Atman Nityananda

Η ΣΑΤΤΒΙΚΗ ΖΩΗ ΘΕΜΕΛΙΟ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΣ 

Ο σαττβικός τρόπος ζωής είναι το θεμέλιο μιας υγιούς, αρμονικής ζωής, προσανατολισμένης στο φως, την ειρήνη και την αγάπη και βέβαια η βάση της πνευματικής μας ανάπτυξης και της αυτοπραγμάτωσης.

Για τον λόγο αυτό ένας από τους βασικούς στόχους πνευματικής ζωής είναι να αυξάνουμε με συστηματικό τρόπο την σάττβα ποιότητα (γκούνα ) στον νου. Η σάττβα γκούνα είναι η ποιότητα του φωτός, της ευφυΐας, της αρετής, της αγνότητας, και της αρμονίας και μας βοηθά να αναπτύξουμε τις ανώτερες ικανότητες του νου και της καρδιάς.

Αν η σάττβα ποιότητα κυριαρχεί στον νου μας, δημιουργούμε τη βάση πάνω στην οποία μπορούν να καλλιεργηθούν και να αναπτυχθούν όλες οι αρετές, οι ανώτερες ικανότητες του νου και να ασκούμε τις πρακτικές αποτελεσματικά. Η ικανότητα να διακρίνουμε, ανάμεσα στο ορθό και το λάθος, στο αληθινό από το ψευδαισθησιακό, η ικανότητα της αποσπασμένης παρατήρησης και της μη-προσκόλλησης στα αισθητηριακά αντικείμενα, η μη ταύτιση με στις σκέψεις και τα συναισθήματα και τις καταστάσεις της ζωής μας, η γαλήνη του νου, η κατανόηση, αλλά και αρετές της συμπόνοιας, της αφοσίωσης και της αγάπης μπορούν να αναπτυχθούν πλήρως σε ένα σαττβικό νου.

Ο  σαττβικός νους  από τη φύση του αναζητά την αρμονία, την αλήθεια, την αγάπη, την ειρήνη και την ευδαιμονία. Η συγκέντρωση, ο διαλογισμός και η αυτο-έρευνα (Βιτσάρα-Vichara), που είναι οι πιο σημαντικές πρακτικές για την αυτοπραγμάτωση (φώτιση), μπορούν αν αναπτυχθούν μόνο όταν κυριαρχεί. η σάττβα γκούνα στον νου. Η σάττβα γκούνα κάνει τον νου ήρεμο, εστιασμένο, εσωστρεφή, φωτεινό, διαυγή, ευφυή, αρμονικό. 

Αντίθετα, ο ρατζασοταμασικός νους αναζητά την ψευδαίσθηση, το σκοτάδι, το πάθος, τις απολαύσεις και τις εγκόσμιες επιτυχίες.
Πιο συγκεκριμένα, όταν επικρατεί η ράτζας ποιότητα στον νου, νους γίνεται ανήσυχος εξωστρεφής, άστατος, διασπασμένος, αεικίνητος και αυτό δεν μας επιτρέπει να διαλογιστούμε βαθιά και να προσηλωθούμε σταθερά στην εσωτερική σιωπή, την ζωντανή σιωπηλή παρουσία που είναι η αληθινή μας φύση, και βέβαια δεν μπορούμε να βιώσουμε με καθαρότητα την ειρήνη, την πληρότητα και την ευδαιμονία που είναι η φύση μας. Όταν κυριαρχεί στον νου η τάμας ποιότητα, ο νους γίνεται αδρανής, νυσταλέος, θολός, βαρύς, σκοτεινός, βλέπει το άσπρο μαύρο και δεν μπορεί να μείνει σε εγρήγορση και προσοχή. Δεν υπάρχει καθαρή αντίληψη του τι συμβαίνει μέσα μας και υπάρχει αδυναμία να διατηρήσουμε τον νου άγρυπνο στον στόχο του.

Επιπλέον όλα τα ελαττώματα, οι εγωιστικές τάσεις και τα αρνητικά συναισθήματα έχουν ως βάση την ράτζας και τάμας ποιότητες. Μπορείτε να διαβάσετε στο τέλος του άρθρου ποιες ψυχολογικές ιδιότητες και ελαττώματα σχετίζονται με την κάθε γκουνα.

ΠΩΣ ΑΥΞΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΣΑΤΤΒΑ ΓΚΟΥΝΑ 

Για να αυξήσουμε την σάττβα γκούνα πρέπει να διατηρούμε σαττβικές σχέσεις και επαφές σε όλα τα επίπεδα της ύπαρξης μας, δηλαδή πρέπει να είναι σαττβικού τύπου το κάθε τι που σχετιζόμαστε. Αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να τα το επιδιώκουμε συστηματικά και όχι ευκαιριακά. Στον κόσμο που ζούμε είναι αδύνατο να αποφύγουμε ρατζασικές και ταμασικές εξωτερικές καταστάσεις και συνθήκες, παρά ταύτα υπάρχουν πάρα πολλά που μπορούμε να κάνουμε σχετικά με αυτό.  Όσα πράγματα εξαρτώνται από εμάς, θα πρέπει να επιλέγουμε να είναι σαττβικής φύσης. Όταν βρισκόμαστε αναπόφευκτα σε ρατζασοταμασικές καταστάσεις θα πρέπει να μάθουμε να αναπτύξουμε την πρατυαχάρα (έλεγχος των αισθήσεων, αποτράβηγμα των αισθήσεων από τα αντικείμενα), την επιλεγμένη προσοχή ώστε να μην επιτρέπουμε στον νου να τρέφεται από τις ράτζας και τάμας γκούνας.

Βέβαια εξ αιτίας του ότι  ο νους είναι ήδη ποτισμένος από τις ράτζας και τάμας γκούνας μας σπρώχνει παρορμητικά να εμπειραθούμε πράγματα και εξωτερικές καταστάσεις αλλά και συναισθηματικές και νοητικές καταστάσεις ρατζασικής και ταμασικής φύσης. Ο προγραμματισμένος νους αρέσκεται στο να επαναλαμβάνει τις ίδιες καταστάσεις από τις οποίες είναι προγραμματισμένος ακόμη και αν μας προκαλούν κακή υγεία, δυσαρμονία, πόνο και δυστυχία.

Ο ρατζασοταμασικός νους βρίσκει χαρά σε δραστηριότητες, καταστάσεις και ψυχολογικές καταστάσεις που αντιστοιχούν στην δόνηση του που σημαίνει ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί την αρμονία και την ευτυχία του σάττβα. Μερικά παραδείγματα για να το καταλάβετε είναι ότι του ρατζασικού νου του αρέσουν τα σπορ που έχουν έντονη δράση και ανταγωνισμό, ταινίες δράσης, τα έντονα χρώματα, τα ρατζασικά φαγητά (καυτερά, αλμυρά), οι σχέσεις πάθους κ.λπ. Του ταμασικού του αρέσουν ταμασικά φαγητά (κονσέρβες, αλλαντικά, μπαγιάτικα, μουχλιασμένα τυριά κ.λπ. ) ταινίες θρίλερ και τρόμου και βίας, του αρέσει η τεμπελιά και αδράνεια, έχει ανθυγιεινές συνήθειες κ.λπ. Για τον ρατζασοταμασικό νου η αρμονία, η γαλήνη και η ειρήνη του σάττβα φαίνεται βαρετή και σαν έλλειψη. Δηλαδή ο ρατζασοταμασικός νους αν δεν βιώσει έντονα συναισθήματα έχει την αίσθηση ότι δεν ζει.

Έτσι παρότι γνωρίζουμε ότι ο νους μας θα γίνει υγιής, ισορροπημένος, φωτεινός, ικανοποιημένος και ευτυχής αν αυξηθεί η σάττβα γκούνα σε αυτόν, το ρατζασοταμασικό μέρος του νου θα μας σπρώχνει ξανά και ξανά στις ρατζασοταμασικές εμπειρίες.

Παρά ταύτα αν θέλουμε να αλλάξουμε και να μεταμορφωθούμε σε όντα φωτός θα πρέπει να αυξάνουμε συστηματικά το σάττβα και να εξαλείφουμε την ράτζας και τάμας ποιότητες  από τον ψυχισμό μας. Πρωτίστως την τάμας η οποία είναι καταστροφική και αυτοκαταστροφική και το κύριο εμπόδιο σε οποιαδήποτε αλλαγή.

Ο νους τρέφεται με σάττβα και αυξάνεται το σάττβα σε αυτόν όταν τρέφεται με σαττβικές αισθητηριακές εντυπώσεις (ήχοι, εικόνες, γεύσεις, μυρωδιές), όταν τρεφόμαστε με σαττβικές τροφές και ποτά (οι τροφές και τα ποτά κατατάσσονται σύμφωνα με τα τρία γκούνας, π.χ. ο φρέσκος χυμός είναι σαττβικός και οι συμπυκνωμένοι χυμοί με συντηρητικά ταμασικοί, οι φρέσκες τροφές εποχής είναι σαττβικές, οι κονσέρβες ταμασικές). Αυξάνεται το σάττβα  όταν διατηρούμε σαττβικές σχέσεις, κάνουμε σαττβικές δραστηριότητες, καλλιεργούμε θετικές, φωτεινές σκέψεις και συναισθήματα, διαμένουμε σε σαττβικό περιβάλλον (σπίτι , εργασία), διαβάζουμε σαττβικά βιβλία (πνευματικά βιβλία, βιβλία αυτοβελτίωσης, ιερά κείμενα κ.λπ.), όταν ακούμε σαττβική μουσική και τραγούδια, ερχόμαστε σε επαφή με πνευματικούς δασκάλους, σε συχνή επαφή με τη φύση, (η φύση είναι σαττβική) κ.λπ..

Επίσης σημαντικό είναι να θεραπεύουμε το σώμα και την ψυχολογία μας μας με φυσικές σαττβικές θεραπείες πρωτίστως και μόνο όταν είναι απαραίτητο να κάνουμε θεραπείες με χημικά φάρμακα. Η Αγιουρβεδικές θεραπείες. η σαττβική διατροφή, οι θεραπείες με βότανα, το Σιάτσου, το Ρέϊκι, τα ανθοϊάματα του Μπάχ, Χάθα Γιόγκα, Πραναγιάμα κ.λπ., και γενικά όλες οι  φυσικές θεραπείες είναι σαττβικού τύπου και μπορούν να επαναφέρουν την ισορροπία στα τρία ντόσας, (βιολογικές ιδιοσυγκρασίες, Πίττα-Κάφα-Βάτα) και στην ροή της ζωτικής ενέργειας (πράνα) που είναι οι βασικοί παράγοντες υγείας.

Σαττβικός τρόπος δράσης 

Θέλω να τονίσω επίσης ότι εκτός του ότι είναι σημαντικό να έχουμε επαφή με το σάττβα σε όλα τα επίπεδα και εκφράσεις της ζωής μας είναι εξίσου σημαντικός ο τρόπος που κάνουμε τα πράγματα. Είναι δηλαδή σημαντική η εσωτερική στάση (νοητική, συναισθηματική και συνειδησιακή κατάσταση) που έχουμε όταν κάνουμε κάτι. Θα πρέπει να μάθουμε να κάνουμε τα πράγματα με σαττβικό τρόπο. Αλλιώς είναι για παράδειγμα να τρώμε αγχωμένοι, γρήγορα και να βλέπουμε τηλεόραση, να συζητάμε, να είμαστε ασυγκέντρωτοι και αλλιώς είναι να τρώμε ήρεμοι, με προσοχή, με ευγνωμοσύνη, κάνοντας προσευχή ή επαναλαμβάνοντας φωτεινές σκέψεις ή κάποιο μάντρα. Το ίδιο ισχύει και για οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα και για την ίδια την δουλειά μας. Αλλιώς είναι να εργαζόμαστε με ηρεμία και συγκέντρωση και με ένα πνεύμα προσφοράς και αλλιώς απρόσεκτα, βαριεστημένα και με ένα πνεύμα υποχρέωσης ή με απληστία. Διαβάστε σχετικά με αυτό στο άρθρο Πνευματική άσκηση για πολυάσχολους

Οι πνευματικές ασκήσεις είναι σαττβικής φύσης και αυξάνουν το σάττβα στον νου και είναι θεμελιώδεις για την αύξηση του σάττβα. 

Φυσικά, ο κατώτερος ρατζασοταμασικός νους με τις  εγωιστικές τάσεις του και τους προγραμματισμούς (νοητικούς, συναισθηματικούς) και τις συνήθειες στο επίπεδο του σώματος θα συνεχίσει να μας ωθεί να επαναλαμβάνουμε τα ίδια πράγματα μηχανικά και ψυχαναγκαστικά. Ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια της προσπάθειας μας να αλλάξουμε θα αντισταθεί έντονα στις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε (αν βέβαια προσπαθήσουμε να κάνουμε πραγματικά αλλαγές). Και εδώ είναι η σημαντικότητα της καθοδήγησης είτε από ένα δάσκαλο, ένα πνευματικό κέντρο και η συστηματική εξάσκηση των πνευματικών πρακτικών, Μέσα από την δική μας θέληση και προσπάθεια πρωτίστως αλλά και την εξωτερική βοήθεια που θα λάβουμε ποικιλοτρόπως μπορούμε να ξεπεράσουμε τα εμπόδια, την αντίσταση και την αδράνεια των συνηθειών και των υποσυνείδητων προγραμματισμών.

Είναι επίσης βέβαιο ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τα πάντα με τη μία, αλλά αν κάνουμε πνευματικές πρακτικές μας τακτικά, με επιμέλεια και με ενθουσιασμό, μπορούμε να ξεπεράσουμε όλα τα εμπόδια και οτιδήποτε υπάρχει μέσα μας και μας εμποδίζει να αναπτύξουμε τις αρετές και τις δεξιότητες που απαιτούνται για να μεταμορφώσουμε την ψυχολογία μας.

Θα  βρεθούμε σε καταστάσεις που δεν είναι σαττβικές, σε δύσκολες καταστάσεις και συνθήκες που δεν θα μας επιτρέπουν να εφαρμόσουμε εύκολα αυτό που θέλουμε και έχουμε αποφασίσει και σχεδιάσει. Σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να μάθουμε να αποδεχόμαστε ό, τι συμβαίνει και από την κατάσταση της αποδοχής να κάνουμε ότι μπορούμε για να ανακουφίσουμε κάπως την κατάσταση μέχρι να μας επιτραπεί να αλλάξουμε τα πράγματα. Σε αυτήν την περίπτωση, οι δυσκολίες είναι μια πρόκληση και ευκαιρίες για να αναπτύξουμε κάποιες ικανότητες (αποδοχή, πίστη, εσωτερική δύναμη κ.λπ. ) ή μια αφορμή για παράπονα και δυστυχία. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον πόνο, αλλά την δυστυχία μπορούμε και αυτό γιατί η δυστυχία εξαρτάται από την συνειδησιακή μας κατάσταση, τις ψυχολογικές μας ικανότητες, την αγνότητα του νου και την νοητική μας στάση.

Τέλος να επισημάνω ξανά ότι είναι πολύ σημαντική η γνώση των τριών ποιοτήτων (γκούνας) στην πρακτική καθημερινή ζωή μας, διότι παίζουν καθοριστικό ρόλο (μαζί με τς τρεις βιοενέργειες -ντόσας), στην υγεία μας (σωματική και ψυχολογική), στο ευ ζην αλλά και την πνευματική μας μεταμόρφωση  και τελικά την πνευματική μας τελείωση και αυτοπραγμάτωση.

Σας προτείνω να μελετήσετε τις γκούνας και να εφαρμόσετε στην καθημερινή σας ζωή ένα σαττβικό τρόπο ζωής. Θα δείτε αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της ζωής σας.

Διαβάσετε  σχετικά με τις ποιότητες (γκούνας) στα άρθρα

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΓΚΟΥΝΑΣ (Σάττβα-Ράτζας-Τάμας)
THE THREE GUNAS

ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΕΓΩ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΓΚΟΥΝΑΣ ~ Άτμαν Νιτυανάντα

στα κεφάλαια 14, 17 & 18 της Μπαγκαβάντ Γκίτα 

και στο βιβλίο "Ayurveda and the Mind -The healing of consciousness" του Dr. David Frawley
 ~~~~~~

Διαβάστε για τις τρεις βιοενέργειες (ντόσας) και την επίδραση τους στην σωματική και ψυχολογική υγεία.

ΟΙ ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΣΥΓΚΡΑΣΙΕΣ -TA 3 DOSHAS
 

 ~~~~

ΟΙ ΨΥΧΟΛΙΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ  ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΓΚΟΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΝΤΟΣΑΣ 

ΤΑΜΑΣ

Η αγιουρβέδα λέει ότι υπάρχουν τρεις καταστάσεις του νου στις οποίες μπορούμε να «παίξουμε» τις εμπειρίες της ζωής μας. Η πρώτη κυριαρχείται από το σκοτάδι την βραδύτητα του νου και είναι γνωστή ως Τάμας. Το τάμας σε σχέση με τρεις ιδιοσυγκρασίες εκφράζεται ως εξής: 

Ο ταμασικός νους σε Βάτα τύπο χαρακτηρίζεται από :

Φόβο
Ανεντιμότητα
κρυψίνους
κατάθλιψη, μελαγχολία
αυτοκαταστροφικές τάσεις
εθισμούς
διαστροφή
τάσεις αυτοκτονίας

Ο ταμασικός νους σε Πίττα τύπο χαρακτηρίζεται από :

Μίσος
Μνησικακία, εκδικητικότητα
Καταστροφικές τάσεις που εκφράζονται προς άλλους
εγκληματικότητα

Ο ταμασικός νους σε Κάφα τύπο χαρακτηρίζεται από :

Βραδύτητα του νου (βραδύνοια, ανοησία)
λήθαργο
απάθεια
αναισθησία

ΡΑΤΖΑΣ
Η αγιουρβέδα λέει ότι όταν κάποιος υπερβεί την ταμασική κατάσταση (άγνοια, σκοτάδι), μπαίνει στον κόσμο της δράσης. Το ράτζας είναι παγιδευμένο στην πλάνη του κόσμου και στην επιδίωξη της επιθυμίας. Το ράτζας σε σχέση με τρεις ιδιοσυγκρασίες εκφράζεται ως εξής:

Ο ρατζασικός νους σε Βάτα τύπο χαρακτηρίζεται από :
αναποφασιστικότητα
υπερβολική δραστηριότητα
εκνευρισμός
άγχος
επιφανειακές συζητήσεις
θόρυβος
αναστάτωση, αποδιοργάνωση

Ο ρατζασικός νους σε Πίττα τύπο χαρακτηρίζεται από :

θυμός
υπερηφάνεια
κριτική
κυριαρχία στους άλλους
φιλοδοξία
παρορμητικότητα
χειρισμός των άλλων

Ο ρατζασικός νους σε Κάφα τύπο χαρακτηρίζεται από :

Έλεγχος των άλλων
προσκόλληση
απληστία
υλισμός
επιδίωξη της άνεσης
ασφάλεια
συναισθηματισμός

ΣΑΤΤΒΑ

Η αγιουρβέδα λέει ότι η σάττβα είναι η ανώτερη κατάσταση, είναι η κληρονομιά μας αυτή είναι η κατάσταση στην οποία είμαστε προορισμένοι να ζούμε. Το σάτττβα σε σχέση με τρεις ιδιοσυγκρασίες εκφράζεται ως εξής:

Ο σαττβικός νους σε Βάτα τύπο χαρακτηρίζεται από :

ικανότητα να κάνει θετικές αλλαγές
να αρχίζει σχέδια, προγράμματα
να έχει ενθουσιασμό
κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ των ανθρώπων
γρήγορη αντίληψη, κατανόηση
καλή επικοινωνία
ευκαμψία, προσαρμοστικότητα
ενέργεια και θεραπευτική δύναμη

Ο σαττβικός νους σε Πίττα τύπο χαρακτηρίζεται από :

διάκριση
καλός ηγέτης
άμεμπτος, άδολος
φωτισμένος
ευφυής
ζεστός
φιλικός
ανεξάρτητος

Ο σαττβικός νους σε Κάφα τύπο χαρακτηρίζεται από :

γαλήνη
σταθερότητα
εμπιστοσύνη,
ειρήνη
συμπόνια
αφοσίωση
περιποιητικότητα
επιδεκτικότηταΕιρήνη, Φως και Αγάπη