Η
αγνότητα του νου προϋπόθεση της ευτυχίας
Σάττβα είναι η ποιότητα που κάνει το
νου να δονείται σε αρμονία την πνευματική μας φύση και να
βιώνουμε ειρήνη, ευτυχία, αγάπη, πληρότητα.
Όταν κυριαρχούν στο νου η ράτζας και η τάμας
ποιότητες (γκούνας) παρά τις καλές μας προθέσεις δεν μπορεί να έχουμε μια ζωή
πληρότητας και αρμονίας. Στις δύο αυτές ποιότητες έχουν την ρίζα τους όλες οι εγωϊκές
τάσεις, όπως η λαγνεία, η λαιμαργία, η απληστία, η υπερηφάνεια, η
φόβος, η θύμος, η ζήλια, η τεμπελιά, κ.λπ., που είναι οι αιτίες της μιζέριας
και της δυστυχίας.
Όταν κυριαρχούν στο νου οι ράτζας και
τάμας γκούνας, δεν είναι εύκολο να ελεγχθεί νους και να εστιαστεί στην πηγή του
την Συνειδητότητα (την ζωντανή σιωπηλή παρουσία), διότι δρα κάτω από την πίεση
των μηχανικών εγωϊκών τάσεων, επιθυμιών και παρορμήσεων.
Αυτός που δεν ελέγχει το νου του, ελέγχεται από το νου του
και υποφέρει. Ο νους για να έρθει κάτω από τον έλεγχο μας, θα πρέπει να κάνουμε
καθημερινά ειλικρινή συστηματική άσκηση, η οποία έχει σαν κύριο στόχο τον
εξαγνισμό του νου και την αφύπνιση του μέσα από τον διαλογισμό. Είναι
απαραίτητο επίσης να προσπαθούμε από στιγμή σε στιγμή, να μην ταυτιζόμαστε με
τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις εξωτερικές καταστάσεις,
πρόσωπα και αντικείμενα και να παραμένουμε σε επίγνωση της εσωτερικής
σιωπηλής παρουσίας (Συνειδητότητα, θεϊκός μας Εαυτός), που είναι η πηγή του νου
και ανέγγιχτη από ότι συμβαίνει στον νου.
Σε αυτήν την εργασία με τον νου
συμπεριλαμβάνεται και ο εξαγνισμός του νου από τις τάμας και ράτζας γκούνας* και η απελευθέρωση του από τα πάθη του (λαγνεία,
λαιμαργία, απληστία, υπερηφάνεια, φόβος, θύμος, ζήλια, τεμπελιά, κ.λπ.).
Άπαξ και εξαγνιστεί ο νους και γίνει
εντελώς σαττβικός ακόμη και χωρίς να το επιδιώκει κανείς θα ζει με ειρήνη,
πληρότητα και μακαριότητα.
Σχόλιο
από τις ράτζας και τάμας ποιότητες (γκούνας)*:
Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα η φύση
αποτελείται από τρεις πρωταρχικές ποιότητες (γκούνας: Σάττβα-Ράτζας-Τάμας). Οι τρεις γκούνας είναι οι πιο λεπτοφυείς ποιότητες της
φύσης που αποτελούν το υπόβαθρο της ύλης, της ζωής και του νου. Όλα όσα υπάρχουν στο σύμπαν συνίστανται από διάφορους
συνδυασμούς αυτών των τριών γκούνας.
Ονομάζονται Γκούνας που στα
σανσκριτικά σημαίνει «εκείνο που δεσμεύει» επειδή αν κατανοηθούν λάθος μας
δεσμεύουν στον εξωτερικό κόσμο.
Για οποιαδήποτε πραγματική
θεραπεία του νου και πνευματική πρόοδο πρέπει να κατανοήσουμε αυτές τις
δυνάμεις και να μάθουμε πώς να εργαζόμαστε με αυτές, όχι μόνο σε σχέση με τον
εξωτερικό κόσμο αλλά και μέσα στον ψυχισμό μας. ΟΙ τρεις ποιότητες είναι
οι κύριες δυνάμεις της συμπαντικής σοφίας που καθορίζουν την πνευματική μας
ανάπτυξη.
ΣΑΤΤΒΑ
Είναι η ποιότητα της ευφυΐας, της
αρετής, της καλοσύνης, και φέρνει αρμονία, ισορροπία, σταθερότητα. Έχει μια
κίνηση προς τα μέσα και προς τα πάνω και επιφέρει το ξύπνημα της συνείδησης.
Μας δίνει ευτυχία και ικανοποίηση που έχουν διάρκεια. Είναι η αρχή της
διαύγειας, της ευρείας αντίληψης και της ειρήνης. Είναι η δύναμη της αγάπης που
ενώνει όλα τα πράγματα σε ένα.
ΡΑΤΖΑΣ
Είναι η ποιότητα της αλλαγής, της
δράσης και της αναταραχής. Είναι η δύναμη του πάθους που επιφέρει ανησυχία και
διαμάχη (σύγκρουση). Έχει μια κίνηση προς τα έξω και αναζητά τη δράση και τις
αισθησιακές απολαύσεις. Προκαλεί ανησυχία, αναστάτωση και θολώνει τη κατανόηση.
Η ράτζας φέρνει απληστία, έλλειψη ικανοποίησης, πόνο και δυστυχία. Αναζητά
δύναμη, χρήμα, εξουσία, φήμη.
ΤAMAΣ
Είναι η ποιότητα της βραδύνοιας,
του σκότους και της αδράνειας. Είναι η δύναμη της άγνοιας που παρεμποδίζει την
ορθή δράση και επιβραδύνει τα πράγματα. Έχει μια κίνηση προς τα κάτω και είναι
αιτία αποσύνθεσης και διάσπασης. Η τάμας φέρνει άγνοια και πλάνη στο νου,
νωθρότητα, τεμπελιά, υπερβολικό ύπνο, προκαλεί αναισθησία και χάσιμο της
επαγρύπνησης. Είναι η αρχή του υλισμού και της ασυνειδησίας η οποία καλύπτει την
αληθινή μας φύση (Συνειδητότητα, Πνεύμα, Ψυχή, Άτμαν).