Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΕΓΩ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΤΗΤΑΣ
Το εγώ
Το εγώ υπόκειται στο χώρο, το χρόνο και την
αιτιότητα, έχει αρχή και τέλος, υπόκειται στην αλλαγή, την φθορά και το θάνατο,
είναι ετερόφωτη και η ύπαρξη της εξαρτάται από την Συνειδητότητα, ενώ αντίθετα
η Συνειδητότητα είναι έξω από το χρόνο, το χώρο και την αιτιότητα, είναι χωρίς
γέννηση και θάνατο, αιώνια, άμορφη, αμετάβλητη, ακατάστρεπτη, αυθύπαρκτη και
αυτόφωτη.
Η φύση του εγώ είναι πολυσχιδής, σχετίζεται
με τις τρείς γκούνας και οι εμπειρίες του εγώ χαρακτηρίζονται από την
δυαδικότητα, χαρά-λύπη, ευχάριστο-δυσάρεστο, αγάπη-μίσος, ενώ η φύση της
Συνειδητότητας είναι μη-δυαδική, χωρίς γκούνας (είναι καθαρό πνεύμα) και είναι πάντοτε ελεύθερη, ειρηνική, μακάρια και
πλήρης.
Το εγώ ως αίσθηση ατομικότητας επιτρέπει την
Συνειδητότητα να λειτουργήσει στο χρόνο και το χώρο μέσα από ένα όχημα (Φυσικό
ή αστρικό σώμα). Χωρίς το εγώ δεν δημιουργείται η ατομικότητα και δεν μπορεί να
λειτουργήσει η Συνειδητότητα μέσα στο χωροχρόνο.
Το εγώ έχει δυο απόψεις: μια κατώτερη που
ταυτίζεται με το σώμα, το όνομα, και έχει σαν την Λερναία Ύδρα αναρίθμητες
εκφράσεις με κυριότερη την επιθυμία (για απόλαυση, χρήμα, δόξα, φήμη, ανέσεις,
αποκτήματα) και την υπερηφάνεια, την κενοδοξία και την ματαιοδοξία και μια
ανώτερη άποψη η οποία ταυτίζεται με τις ανώτερες λειτουργιές του νου και την
Συνειδητότητα.
Στην κατώτερη έποψη το εγώ δημιουργεί την
ψευδαίσθηση ότι είμαστε το σώμα και μας κάνει να νοιώθουμε ότι ως σώμα, είμαστε
ο απολαμβάνων μέσα από το σώμα και τις αισθήσεις, ο αντιλαμβάνων μέσα από τις
αισθήσεις, ο σκεπτόμενος μέσα από το νου και ο πράττων μέσα από το σώμα. Στη
ανώτερη του άποψη το εγώ ταυτιζόμενο με την ανώτερη διάνοια δημιουργεί την
αίσθηση ότι είμαστε η διάκριση, ο παρατηρητής, η Συνειδητότητα.
Το πρόβλημα είναι ότι για κάποιο λόγο το
κατώτερο εγώ αναπτύχθηκε υπερβολικά και έτσι βλέπουμε παγκόσμια μια γενικευμένη
δυστυχία και την παρακμή.
Η ανώτερη άποψη του εγώ λειτουργεί σε
συνεργασία με την ανώτερη σαττβική διάνοια που έχει την ικανότητα της
αποσπασμένης παρατήρησης, της διαίσθησης, της καθαρής λογικής, της διάκρισης η
οποία έχει την ικανότητα να διακρίνει ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στο σωστό
και στο λάθος, την αλήθεια και στο ψέμα, ανάμεσα στο εγώ και στην Συνειδητότητα
και που έχει την ικανότητα να αντανακλά την Συνειδητότητα (Ψυχή, Πνεύμα, Θεός)
και να μας επιτρέπει να έχουμε επίγνωση της Συνειδητότητας. Στην πραγματικότητα
η Συνειδητότητα (ο Θεός) αποκτά επίγνωση του Εαυτού του μέσα από μια αγνή
διάνοια.
Ως εκδηλωμένα όντα με ένα σώμα, αισθήσεις,
νου και διάνοια είμαστε εργαλεία στα χέρια του Θεού, αλλά στην ουσία μας
είμαστε ο ίδιος ο Θεός.
Η Συνειδητότητα
Η Συνειδητότητα είναι η πραγματική μας ταυτότητα, ο αληθινός Εαυτός μας, είναι συνεχώς παρούσα μέσα μας, είναι αναίτια, άχρονη, άμορφη, είναι ο σιωπηλός μάρτυρας κάθε εμπειρίας, και δεν υποφέρει από πόνο δυστυχία, πείνα και δίψα, δεν κινείται, δεν δρα και δεν μεταβάλλεται. Η φύση της αιώνια Ύπαρξη, αγνή Συνειδητότητα, άπειρη Ευδαιμονία (αυτό εκφράζεται στα σανσκριτικά με μια λέξη: Σάτ-Τσίτ-Ανάντα / Sat-chit-nanda). Είναι πανταχού παρούσα, πάντα ελεύθερη, ειρηνική, πλήρης και ευδαιμονούσα. Μπορούμε να βιώσουμε πλήρως, αδιαλείπτως και χωρίς προσπάθεια την ευδαιμονία της θεϊκής μας φύσης όταν ο νους είναι αγνός, ελεύθερος από εγώ, επιθυμίες, αρνητικά συναισθήματα και εγωϊκές τάσεις.
Η σχέση της ατομικής Συνειδητότητας (Άτμαν, Εαυτός) και της παγκόσμιας Συνειδητότητας (Θεός, Μπράμαν, Πνεύμα)
Η ατομική Συνειδητότητα είναι αυτή που εκδηλώνεται μέσα σε κάθε άνθρωπο και ονομάζεται Εαυτός, Ψυχή, Άτμαν και η παγκόσμια Συνειδητότητα είναι η πρωταρχική ουσία και πηγή όλων και ονομάζεται στις διάφορες παραδόσεις ως Θεός, Μπράμαν, Αλλάχ. Ιεχωβά, Ταο, κ.λπ..
Υπάρχουν διάφορες
απόψεις για την σχέση της ατομικής Συνειδητότητας (Ψυχής, Άτμαν, Εαυτός) και
της Συμπαντικής Συνειδητότητας (Θεός, Μπράμαν), αλλά δύο είναι οι κύριες.
Η μια (η δυαδική
άποψη) αποδέχεται ότι η Ψυχή μας (ατομική Συνειδητότητα) είναι ένα μέρος του
Θεού αλλά η ουσία της είναι ίδια με αυτή του Θεού, όπως μια ακτίνα ηλιακού
φωτός έχει την ίδια φύση με το φως του Ήλιου,
Η άλλη άποψη (Η
Αντβάϊτα, η μη-δυαδική) αποδέχεται ότι η
Ψυχή μας και ο Θεός, (δηλαδή η ατομική Συνειδητότητα και η Συμπαντική
Συνειδητότητα) είναι ταυτόσημες (ένα και το αυτό. Ένα παράδειγμα για να το καταλάβουμε καλύτερα την μη-δυαδική
άποψη είναι το διάστημα (ο χώρος). Το άπειρο διάστημα και το διάστημα που
υπάρχει μέσα σε ένα δωμάτιο είναι ένα ενιαίο διάστημα. Το άπειρο διάστημα και
το διάστημα του δωματίου δεν είναι δυο διαφορετικά διαστήματα αλλά ένα ενιαίο
διάστημα το όποιο φαίνεται σαν χωρισμένο εξ αίτιας των τοίχων του δωματίου. Αν
γκρεμίσουμε τους τοίχους τότε γίνεται ορατή η μη διαίρεση του διαστήματος.
Παρόμοια η συμπαντική Συνειδητότητα (Θεός, Μπράμαν κλπ.), και η ατομική
Συνειδητότητα είναι μια και αδιαίρετη Συνειδητότητα που φαίνεται σαν χωρισμένη
εξ αιτίας του ατομικού νου (του εγώ) κάθε ανθρώπου. Όταν κάποιος υπερβεί το εγώ
μέσω του διαλογισμού ή το διαλύσει τότε η φαινομενική ξεχωριστότητα της Ψυχής
με το Θεό παύει. Ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι είναι ο ίδιος ο Θεός σε έκφραση.