Ομ! Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΕΝΟΧΩΝ ~ Άτμαν Νιτυανάντα

Η ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΩΝ ΕΝΟΧΩΝ

Γιατί νοιώθουμε ενοχές, και γιατί επαναλαμβάνουμε το ίδιο για το οποίο νοιώθουμε ενοχές?

Εισαγωγή

Ο άνθρωπος είναι μια πολυσύνθετη ύπαρξη που έχει δύο απόψεις: την κατώτερη  ή φαινομενική άποψη (σώμα, ζωτική ενέργεια, νους, διάνοια) με κέντρο το εγώ και την ανώτερη άποψη,  που είναι η θεϊκή του φύση, η Συνειδητότητα (Ψυχή ή Πνεύμα όπως συνηθίζεται να το ονομάζουμε). 

(διάβασε για αυτό ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ ΥΠΑΡΞΗΣ ΜΑΣ (Συνοπτικά).  

Το εγώ και ο νους μας έχουν επίσης και αυτά δύο απόψεις, το κατώτερο ρατζασοτασικό εγώ και το ανώτερο σαττβικό εγώ.
Αντίστοιχα υπάρχει η σαττβική άποψη του νου και η ρατζασοτασκή του άποψη.

Το κατώτερο ή ρατζασοταμσικό εγώ, έχει αναπτυχθεί από την επαφή του νου με τα αντικείμενα των αισθήσεων, την άγνοια και την ταύτιση και αυτό που επιζητεί είναι οι απολαύσεις των αισθήσεων. Οι θεμελιώδεις απόψεις του είναι η επιθυμία και η υπερηφάνεια. Όλες οι απόψεις του εγώ, οι εγωϊκές τάσεις (λαιμαργία, λαγνεία, απληστία, ζήλια, φιλοδοξία, φιλαργυρία, ματαιοδοξία κ.λπ.), τα αρνητικά συναισθήματα (θυμός, φόβος, μίσος, στεναχώρια, απογοήτευση, αρέσκειες, απαρέσκειες, ανυπομονησία),  και οι μηχανισμοί του εγώ σχετίζονται με την επιθυμία και την υπερηφάνεια. 

Το εγώ θέλει να συνεχίζει να κυριαρχεί στον ψυχισμό μας αντί της διάνοιας και της Συνειδητότητας και το  πετυχαίνει μέσα από την ταύτιση, την προβολή, τα διάφορα συναισθήματα και τους αμυντικούς μηχανισμούς. Βασικός σκοπός του κατώτερου εγώ είναι το κυνήγι των αισθητηριακών απολαύσεων και των εγκόσμιων επιτυχιών. Δεν θέλει με κανένα τρόπο να εγκαταλείψει τις απολαύσεις και γενικά τις αισθητηριακές εμπειρίες. Με κύρια όπλα την φαντασία, την ταύτιση και την προβολή προσπαθεί  να μας εμποδίσει να αναγνωρίσουμε την αληθινή μας φύση και να μας κρατήσει εγκλωβισμένους στην δόνηση του και τις επιδιώξεις του. Όσο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως ένα σώμα με κάποιες νοητικές και συναισθηματικές λειτουργίες δεν θα μπορούμε να ξεφύγουμε από την ψευδαίσθηση του εγώ. Γι αυτό το εγώ κάνει τα πάντα για να μας κρατήσει ταυτισμένους με το σώμα και τις νοητικές και συναισθηματικές εκφράσεις του.

Τα αρνητικά συναισθήματα και οι αμυντικοί μηχανισμοί έχουν σκοπό την προστασία του εγώ. Μια προστασία όμως που μας κοστίζει πολύ πόνο, δυστυχία και αρρώστιες. Καταστρέφει τις σχέσεις μας και την βίωση της αληθινής αγάπης, της ειρήνης, της πληρότητας και της ελευθερίας.

Οι ενοχές είναι μια από τις πιο δυνατές εγωικές εκφράσεις που μας κρατούν ταυτισμένους και εγκλωβισμένους στο εγώ. 

Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε τις ενοχές για να καταλάβουμε τι συμβαίνει μέσα μας και να εργαστούμε για να ελευθερωθούμε από τις εγωικές τάσεις που προκαλούν τις ενοχές και σχετίζονται με αυτές αλλά και να ελευθερωθούμε από τις ίδιες τις ενοχές. 

Γενικά για τις ενοχές

Οι ενοχές (όπως και όλες οι άλλες εγωικές ψυχολογικές καταστάσεις) έχουν ως ρίζα-αιτία την άγνοια της αληθινής μας φύσης και την ταύτιση μας με το σώμα, τις αισθήσεις και τον εξωτερικό νου. Αυτά συντελούν στην ανάπτυξη του εγώ που είναι ένας κατά κύριο λόγο ασυνείδητος, πολυδαίδαλος και πολυσχιδής ενεργειακός μηχανισμός, γεμάτος αντιφάσεις, δυσλειτουργίες, δυσαρμονίες και διαστρεβλώσεις που προκαλεί ανισορροπία, ασθένειες και δυστυχία σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. Οι πρωταρχικές εκφράσεις του εγώ είναι η επιθυμία και η υπερηφάνεια. Με κορμό αυτές το εγώ ξεδιπλώνει τα αναρίθμητα κλαδιά του. Οι ενοχές είναι μια από τις απόψεις του εγώ. (διάβασε περισσότερα για ΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟ ΕΓΩ).

 Οι ενοχές δυναμώνουν το εγώ και την αίσθηση ξεχωριστότητας από το Θεό και τους συνανθρώπους μας.

  

Οι ενοχές δεν είναι επιλογή μας, είναι αυτόματος μηχανισμός του εγώ, δεν προέρχονται από την συνείδηση* μας. Το εγώ μας νοιώθοντας ενοχές προσπαθεί να βρει ισορροπία. Θεωρεί ότι αντισταθμίζει την ‘κακή’ πράξη (ή την φανταστική κακή πράξη) με το να νοιώθει ενοχές, με το να αυτοκατηγορείται και με το να κάνει αρνητική αυτοκριτική.

ΣΧΟΛΙΟ. συνείδηση*: Η συνείδηση μας προειδοποιεί οτι αυτό που κάνουμε δεν είναι στη θέση του για να μας αποτρέψει να το κάνουμε αλλά επειδή οι άνθρπωποι έχουν ταυτιστεί υπερβολικά με το σώμα, τις αισθήσεις και τον εξωτερικό νου  ανέπτυξαν το εγώ και έχασαν την επαφή με την συνείδηση τους. Αλλά ακόμη και στις περιπτώσεις που αντιλαμβάνονται τη φωνή της συνείδησης αδιαφορούν και κάνουν αυτό που τους λέει το εγώ τους. 
Η συνείδηση επίσης μας κάνει να συναισθανόμαστε το λάθος μας αλλά δεν μας βασανίζει με ατέλειωτες ενοχές·  δεν έχει σχέση με τις βασανιστικές ενοχές που οφείλονται στην ανασφάλεια και το φόβο, στις εσωτερικές συγκρούσεις και αντιφάσεις του εγώ και στην προσπάθεια του να διατηρήσει την καλή ψεύτικη αυτοεικόνα του και μια ψεύτικη ψυχική ισορροπία· να βρει δηλαδή ισορροπία τιμωρώντας τον εαυτό του με ενοχές για το 'κακό' που έκανε, (αν ήτανε πράγματι 'κακό'). 

Οι ενοχές όπως και όλες οι εγωικές τάσεις αναπτύσσονται  ως μια διαστρέβλωση μιας φυσιολογικής λειτουργίας. Όπως δεν μπορούμε να ξέρουμε πως θα απολαμβάναμε το φαγητό χωρίς λαιμαργία μέχρι να διαλύσουμε την λαιμαργία, παρόμοια δεν μπορούμε να ξέρουμε πως ακριβώς θα νοιώθαμε αν όταν κάναμε κάποιο 'κακό' αν δεν υπήρχαν μέσα μας οι εγωικές ενοχές. Θα το μάθουμε μόνο όταν ελευθερωθούμε από τις εγωικές ενοχές. Επί του παρόντος αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να χρησιμοποιήσουμε τις ενοχές για να  καταλάβουμε τι συμβαίνει μέσα μας και να εργαστούμε για να να ελευθερωθούμε από τις εγωικές τάσεις που προκαλούν τις ενοχές και σχετίζονται με τις ενοχές αλλά και από τις ίδιες τις ενοχές.

Οι ενοχές που νοιώθουμε δεν οφείλονται στο ότι κατανοούμε τις πράξεις μας, αλλά οφείλονται στην σύγκρουση ανάμεσα στις πεποιθήσεις μας και στα πρέπει και σε αυτό που κάνουμε, ή δεν κάνουμε, που νομίζουμε ότι προκαλούμε, και τον φόβο της απόρριψης ή της τιμωρίας.

Οι ενοχές μας εμποδίζουν να αποδεχτούμε τον εαυτό μας, και έτσι υποσκάπτουν την αλλαγή και την αυτοβελτίωση μας αφού η αποδοχή είναι η βάση κάθε εσωτερικής αλλαγής και απαλλαγής από όλα αυτά που μας στερούν την ελευθερία, την χαρά, την ειρήνη, την αγάπη και την ενότητα με όλους και την Αλήθεια..

 Οι ενοχές σχετίζονται με την ανάγκη για αποδοχή (ή μη απόρριψη) άρα με το φόβο της απόρριψης και το φόβο της κακής εικόνας που θα έχουν οι άλλοι για εμάς, και επίσης το φόβο της τιμωρίας ή των συνεπειών.

Οι ενοχές απλά μας κάνουν δυστυχισμένους και μας απομακρύνουν από την χαρά, την ειρήνη και την ελευθερία που είναι η αληθινή μας φύση.

Οι ενοχές δεν σταματούν την επανάληψη της  συμπεριφορά μας (δηλαδή από το να ξανακάνουμε το ίδιο ) που ήταν η αιτία να νοιώσουμε ενοχές, διότι δεν διαλύουν την επιθυμία ή τον υποσυνείδητο προγραμματισμό (μηχανισμό) που προκαλεί την συγκεκριμένη συμπεριφορά. Όταν η επιθυμία ή ο υποσυνείδητος προγραμματισμός ενεργοποιηθούν απλά επαναλαμβάνουμε την ιδία πράξη πάρα του ότι μπορεί να νοιώθαμε ενοχές πριν λίγο.

Οι ενοχές δεν σημαίνει ότι αναλαμβάνουμε την ευθύνη των πράξεων και των σκέψεων μας·  Συνήθως με τις ενοχές  εμφανίζονται και η αυτοδικαιολόγηση και οι κατηγορίες προς εμάς ή και προς τους άλλους σε κάποιες περιπτώσεις..

Η συναίσθηση, η αποδοχή και η ευθύνη των των πράξεων και των σκέψεων μας, καθώς και η μεταμέλεια και η προσπάθεια να αλλάξουμε και να μην ξανακάνουμε το ίδιο δεν προέρχονται από το κατώτερο εγώ, αλλά από το σαττβικό εγώ που δρά σε αρμονία με την ψυχή μας.

 Οι ενοχές είναι ένα είδος αυτοτιμωρίας που επιβάλουμε στον εαυτό μας για να αντισταθμίσουμε το 'κακό' ή το υποτιθέμενο 'κακό' που κάναμε ή συνεχίζουμε να κάνουμε.

Τα αισθήματα ενοχής αλληλοδιαπλέκονται* με άλλα συναισθήματα όπως για παράδειγμα: άγχος, θυμός προς τον εαυτό ή/και προς τους τρίτους, την θλίψη, την λύπη για πραγματικές ή φαντασιακές απώλειες, με φόβους διαφόρων ειδών και την  ντροπή. 

 ΣΧΟΛΙΟ. αλληλοδιαπλέκονται*: Στην πραγματικότητα το εγώ είναι κατ ουσίαν επιθυμία και υπερηφάνεια (που επίσης είναι η επιθυμία να νοιώθουμε σπουδαίοι και τρανοί και να το αναγνωρίζουν και οι άλλοι) και όλα τα άλλα κατώτερα συναισθήματα είναι τροποποιήσεις της επιθυμίας. Αυτά αναπτύχθηκαν στην ψυχολογία μας εξ αιτίας της άγνοιας της αληθινής μας φύσης και την ταύτιση μας με το σώμα, τις αισθήσεις και τον εξωτερικό νου. Όλη μας η δυστυχία αφείλεται στις επιθυμίες μας και στην ανάγκη μας για αποδοχή και αναγνώριση από τους άλλους. Τα κύρια συναισθήματα είναι ο θυμός, ο φόβος, η στεναχώρια, η απογοήτευση, τα οποία εκδηλώνονται όταν εμποδίζεται η εκπλήρωση των επιθυμιών μας και όταν νοιώθουμε απόρριψη (είτε όταν πράγματι μας απορρίπτουν οι άλλοι είτε όταν νομίζουμε ότι μας απορρίπτουν).

Οι ενοχές μας οδηγούν σε σκέψεις και συναισθήματα που σχετίζονται με την ψεύτικη αυτοεικόνα, την αυτοαξία και τον φόβο της τιμωρίας.

 Για παράδειγμα:

Εξαιτίας της «άσχημης συμπεριφοράς» μου θεωρώ ότι είμαι κατώτερος ή ανάξιος και νοιώθω απογοήτευση,  στεναχώρια, νοιώθω κατώτερος.

Αν οι άλλοι ανακάλυπταν τι έκανα, υποθέτω ότι θα με απέρριπταν και αυτή αυτή η υπόθεση μπορεί να συνοδεύεται με το αίσθημα της ντροπής, αίσθημα κατωτερότητας.

Σκέπτομαι ότι κινδυνεύω να με τιμωρήσουν ή να μ’ εκδικηθούν και η σκέψη αυτή συνοδεύεται από ανησυχία,  άγχος και φόβο.

Ένα άτομο χαρακτηρίζεται ως ενοχικό όταν οι ενοχές είναι από τις κυρίαρχες ψυχολογικές εκφράσεις του εγώ του. Δηλαδή νοιώθει ενοχές συχνά και πολύ εύκολα (με το παραμικρό) και η συμπεριφορά του και η στάση του απέναντι στους άλλους καθορίζεται από τις ενοχές.  Αυτά τα άτομα πολύ εύκολα χειραγωγούνται από τους άλλους. 

Οι ενοχές μπορεί να χρησιμοποιηθούν ως μέσο ελέγχου. Οι τριγύρω μας (τα εγώ τους) για να ικανοποιήσουν τις δικές τους επιθυμίες και ψεύτικες 'ανάγκες' μπορεί να χρησιμοποιήσουν τις ενοχές για να ελέγξουν την συμπεριφορά μας.

Οι ενοχές διαστρεβλώνουν τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα και μας κάνουν να διογκώνουμε τη διάσταση των πραγμάτων, να φοβόμαστε ότι θα πάθουμε κάτι ή ότι θα μας τιμωρήσουν με κάποιο τρόπο, να θεωρούμε χωρίς λόγο τον εαυτό μας υπεύθυνο για κάτι που δεν προκαλέσαμε εμείς και να βάζουμε την ταμπέλα του «κακού» στον εαυτό μας εξαιτίας αυτών που κάναμε. 

ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΚΔΗΛΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΕΝΟΧΕΣ  

Οι ενοχές εμφανίζονται σε μια μεγάλη γκάμα περιστατικών αλλά σχετίζονται πάντοτε με το φόβο, την ψεύτικη αυτοεικόνα, την αυτοαξία, την υπόληψη και την υπερηφάνεια. 

Μπορεί να νοιώθουμε ενοχή για τον τρόπο που αισθανόμαστε, που σκεφτόμαστε, που φερόμαστε

Μερικά παραδείγματα που νοιώθουμε ενοχές:

επειδή τρώμε γλυκά ενώ έχουμε αποφασίσει να τα κόψουμε, για λογούς υγείας, αισθητικής κ.λπ.

επειδή κάνουμε έρωτα χωρίς να είμαστε σε γάμο, ενώ είμαστε πιστοί χριστιανοί...

επειδή απατούμε το/η σύζυγο μας

επειδή κλέψαμε λεφτά, από το πορτοφόλι του μπαμπά/της μαμάς, του συζύγου, το κράτος, τους πελάτες ή ...

επειδή φερόμαστε άσχημα την γυναίκα μας,τη μανά μας, το παιδί μας...

επειδή είπαμε ψέματα,

επειδή μας έκαναν παρατήρηση για κάτι που είπαμε ή κάναμε.

επειδή  με αυτό που είπαμε ή που κάναμε ενοχλήθηκαν ή νομίσαμε ότι ενοχλήθηκαν οι άλλοι..
επειδή   πίνουμε ...

κ.λπ. σμπληρώστε το δικό σας κατάλογο

 Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΕΝΟΧΩΝ

Οι ενοχές λειτουργούν μέσα από την αντίληψη του εγώ ότι κάποιος φταίει (ότι κάποιος είναι ο ένοχος). Φταίω εγώ ή φταις εσύ, φταίνε αυτοί, φταίνε οι άλλοι, φταίει ο Θεός, φταίει η ζωή.

Οι ενοχές εκδηλώνονται έντονα όταν λειτουργούμε μέσα από τα Πρέπει. Υπάρχει σύγκρουση ανάμεσα στα Πρέπει και σε αυτό που κάνουμε, ή που θέλουμε (επιθυμούμε) να κάνουμε, στα Πρέπει και σε αυτό που προκαλούμε με την πράξη μας ή νομίζουμε ότι προκαλούμε.

Οι ενοχές σχετίζονται με το φόβο, την ψεύτικη αυτοεικόνα, την αυτοαξία, την υπόληψη και την υπερηφάνεια.

Σχετίζονται με το φόβο της τιμωρίας. 

Σχετίζονται με την υπόληψη και το φόβο της κακής γνώμης ή κακής εικόνας που μπορεί να σχηματίσουν οι άλλοι για εμάς. Η χαμηλή αυτοαξία, η ψεύτικη αυτοεικόνα και ο προγραμματισμός ότι η αξία μας εξαρτάται από την γνώμη των άλλων για εμάς ( το τι πιστεύουν ή νομίζουν οι άλλοι για εμάς) και ότι πρέπει να συμμορφωνόμαστε στα δικά τους στάνταρ, μαζί με το φόβο, (που συνήθως είναι έντονος σε άτομα με χαμηλή αυτοαξία), είναι η ρίζα των ενοχών. 

Ειδική κατηγορία είναι οι ενοχές που σχετίζονται με την ιδέα της αμαρτίας και την τιμωρία που μας περιμένει από το Θεό. Η κατήχηση για ένα Θεό τιμωρό που μας παρακολουθεί συνεχώς για να μας κρίνει και να μας τιμωρήσει είναι μια άλλη βασική αιτία ενοχών για όσους γαλουχηθήκαν με αυτές τις αντιλήψεις.

Οι ενοχές εκδηλώνονται επειδή θεωρούμε (σύμφωνα με τις πεποιθήσεις και τους υποσυνείδητους προγραμματισμούς), ότι  η πράξη μας χαλάει την καλή εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας.

Οι ενοχές είναι μια υποκριτική στάση του εγώ αφού δεν κάνει τίποτα για να αλλάξει αυτό που προκαλεί την λανθασμένη πράξη (ειδικά σε πράγματα που επαναλαμβάνονται. Για παράδειγμα όταν λέει κάποιος ψεμματάκια μπορεί να θεωρεί (ασυνείδητα) ότι οι ενοχές είναι η πληρωμή αντιστάθμισμα για αυτό που έκανε. 

Επίσης σε περίπτωση που κάναμε πράγματι κάτι κακό, οι ενοχές δεν θα μας γλυτώσουν ούτε από την αποδικιμασία των άλλων, ούτε την τιμωρία της ανθρώπινης δικαιοσύνης (αν τίθεται τέτοιο ζήτημα), ούτε την τιμωρία της θεϊκής δικαιοσύνης η οποία θα εκδηλωθεί ως κάρμα στο μέλλον (κάτι που θα  μας κάνει να υποφέρουμε με κάποιο τρόπο, συνήθως παρόμοιο με αυτό που κάναμε. "Μάχαιρα έδωσες μάχαιρα θα λάβεις" το είπε λακωνικά ο Ιησούς).

Οι ενοχές είναι ένας μηχανισμός του εγώ να αντισταθμίσει την ‘κακή’ πράξη που έκανε ή που νομίζει ότι έκανε, γιατί πολλές φόρες δεν είναι ότι πράγματι κάναμε κάτι ‘κακό’ αλλά το πιστεύουμε αυτό από την αντίδραση που είχαν οι άλλοι προς εμάς ή από τις λανθασμένες πεποιθήσεις και τα κοινωνικά πρότυπα που αναπτύχτηκαν μέσα μας στο σπίτι, στο σχολείο ή η κοινωνία γενικότερα.

Το εγώ θεωρεί ότι με τις ενοχές τιμωρεί τον εαυτό του, και ότι εξισορροπεί την 'κακή' πράξη (που έκανε ή νομίζει ότι έκανε) με το να νοιώθει ενοχές.

Οι ενοχές είναι κάτι σαν μια αυτοτιμωρία και συνοδεύεται συνήθως με αυτοκατηγορίες και αρνητική αυτοκριτική (όχι την δημιουργική κριτική με σκοπό την διερεύνηση και την κατανόηση)

Στις  περιπτώσεις που δεν είναι ξεκάθαρο για το ποιος 'φταίει', το εγώ μας κινείται ανάμεσα στις ενοχές (που συμπεριλαμβάνουν και αυτοκατηγορίες και αρνητική αυτοκριτική), στην αυτοδικαιολόγηση και τις κατηγορίες προς τους άλλους.

Μπορεί να νομίζει κάποιος ότι είναι καλός άνθρωπος επειδή νοιώθει ενοχές, ενώ στην πραγματικότητα είναι πολύ ταυτισμένος με το εγώ του, και μπλοκαρισμένος μέσα στα πρέπει, στην υπερηφάνεια, στην υπόληψη και την χαμηλή αυτοαξία που έχει. 

Οι ενοχές δεν είναι ένδειξη ότι είμαστε καλοί άνθρωποι, αλλά άτομα τα οποία είναι ταυτισμένα με το εγώ, άτομα με χαμηλό αυτοσεβασμό, χαμηλή αυτοαξία και αυτοπεποίθηση και που έχουν  χάσει την επαφή με το Είναι τους, την θεϊκή τους φύση. Οι ενοχές δείχνουν ότι έχουμε χάσει την εσωτερική πυξίδα και την επαφή με την συνείδηση μας και ότι λειτουργούμε μέσα από τους νοητικούς και συναισθηματικούς προγραμματισμούς. 

Μην μπερδεύουμε τις ενοχές με τη συναίσθηση ότι βλάψαμε τους άλλους με αυτό που είπαμε ή κάναμε. Η διαφορά είναι ότι όταν έχουμε συναίσθηση ότι βλάψαμε τους άλλους συνοδεύεται με ανάληψη της ευθύνης των πράξεων μας και ειλικρινή δράση να επανορθώσουμε αν γίνεται και όσο γίνεται.

Παρα ταύτα οι ενοχές μπορεί να λειτουργήσουν και θετικά, υπό την έννοια ότι σε κάποιες  περιπτώσεις μπορεί να είναι η αιτία να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε κάτι στην συμπεριφορά μας. Από προσωπική εμπειρία δεν θεωρώ ότι οι ενοχές μπορεί να είναι ένα δυνατό κίνητρο εσωτερικής αλλαγής, αλλά αντίθετα ένα μεγάλο εμπόδιο. Μας κλέβουν πάρα πολύ ενέργεια και μας κρατούν ταυτισμένους και εγκλωβισμένους στο εγώ μας.

ΓΙΑΤΙ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΠΡΑΞΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ ΝΟΙΩΘΟΥΜΕ ΕΝΟΧΈΣ;

Στα παρακάτω αναφερόμενα φαίνεται παράλογο να λειτουργεί έτσι το εγώ σε σχέση με τις ενοχές αλλά το κατώτερο εγώ είναι παράλογο από τη φύση του όποτε δεν τίθεται θέμα να λειτουργεί λογικά. Θα λέγαμε ότι έχει την δική του παράλογη λογική, διότι το εγώ με τους διάφορους αμυντικούς μηχανισμούς που έχει αναπτύξει (δες επίσης τους αμυντικούς μηχανισμούς του Φρόυντ)  προσπαθεί να βρει μια ισορροπία. Παρότι το καταφέρνει σε ένα επιφανειακό επίπεδο και προσωρινά, στην ουσία αποδιοργανώνει όλο τον ψυχισμό μας και αν δεν κάνουμε εργασία με το εγώ μας στο τέλος καταλήγουμε στην ‘τσιμεντοποίηση’ και την παράνοια. Η ταύτιση με το κατώτερο εγώ είναι η αιτία όλων των δυστυχιών και τραγωδιών που βλέπουμε στη γη σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο.

Η ενοχή σε σχέση με τις απολαύσεις, λειτουργεί ως μέσο για να ξανακάνουμε αυτό για το οποίο νοιώθουμε ενοχές. Διότι νοιώθοντας ενοχές για αυτό που απολαύσαμε υποφέρουμε και για να σταματήσουμε να υποφέρουμε αφηνόμαστε στην απόλαυση. Διότι λέει για παράδειγμα το εγώ: υποφέρω που υποφέρω από ενοχές, ας απολαύσω τουλάχιστον και όχι μόνο να υποφέρω.

Σε σχέση με τις απολαύσεις το εγώ έχει πολλές άλλες στρατηγικές για να μας κάνει να ενδώσουμε στις απολαύσεις που έχουμε αποφασίσει να τις σταματήσουμε ή να τις περιορίσουμε. Αυτό αφορά βέβαια περισσότερο τους πνευματικούς ασκούμενους και πολύ λιγότερο την πλειοψηφία του κόσμου η οποία αναζητεί τις απολαύσεις.

Για να απαλλαγούμε προσωρινά από τις ενοχές ξανακάνουμε το ίδιο.

Ξανακάνουμε το ίδιο για το οποίο νοιώθουμε ενοχές, επειδή ξανακάνοντας το ίδιο επιβεβαιώνεται μέσα μας ότι καλώς νοιώθουμε ενοχές.

Οι ενοχές μας οδηγούν στην ιδία πράξη για να επιβεβαιωθεί το εγώ μας ότι πράγματι έσφαλε .

Οι ενοχές οδηγούν το εγώ στην ίδια πράξη (ή σε άλλες παρόμοιες) γιατί επιζητεί την εξωτερική τιμωρία ώστε να εξιλεωθεί. Οι ενοχές αντικαθιστούν την τιμωρία που νομίζουμε ότι μας αξίζει και μας ωθούν να ξανακάνουμε το ίδιο για να επιβεβαιωθεί στο εγώ μας ότι του αξίζει η τιμωρία.

Πως θα απαλλαγούμε από τις ενοχές;

Αν και υπάρχουν τεχνικές με τις οποίες μπορούμε να ελευθερωθούμε τουλάχιστον σε κάποιο σημαντικό βαθμό από τις ενοχές, κατά την άποψη μου απαιτείται μια πολύπλευρη εργασία και σχετίζεται με την εξάλειψη των εγωικών τάσεων και εκφράσεων που σχετίζονται με τις ενοχές αλλά και την  διάλυση του εγώ συνολικά, Και βέβαια αυτή η εργασία είναι αλληλένδετη με την προσπάθεια μας να είμαστε σε επικοινωνία με την ψυχή μας και να συνειδητοποιήσουμε την αληθινής μας φύση.

Η ανακούφιση από τις ενοχές είναι έργο των ψυχολόγων, αλλά η πλήρης απελευθέρωση από τις ενοχές και το εγώ συνολικά και η ολοκλήρωση μας ως άνθρωποι είναι ο σκοπός της πνευματικής ζωής.

~~~~~~~~~~