ΓΙΑΤΙ ΔΙΑΛΟΓΙΣΜΟΣ;
Αν ο νους μας ήταν ελεύθερος από επιθυμίες και πάθη ο διαλογισμός θα ήταν η φυσική μας κατάσταση.
Δηλαδή ο νους μας φυσικά και αυθόρμητα θα ήταν εδραιωμένος στην πηγή του τον Ατμαν (Συνειδητότητα) και ζούσαμε αυθόρμητα την ειρήνη και την μακαριότητα της πνευματικής μας φύσης και οι δράσεις μας θα ήταν σε αρμονία με την ζωή και όλα τα όντα.
Αλλά εξ αιτίας των επιθυμιών για αισθητηριακές απολαύσεις ο νους εξωστρέφεται, ταυτίζεται και προσκολλάται στα αντικείμενα των αισθήσεων. Έτσι λόγω της εξωστρέφειας από τη μια μεριά ο νους δεν βιώνει την ευδαιμονία και την ειρήνη του πνεύματος και απ την άλλη αναπτύσσει τις εγωϊκές ιδιότητες (θυμός, μίσος, υπερηφάνεια, φόβος, ζήλεια, κενοδοξία, ανυπομονησία, δυσαρέσκεια, αρέσκεια κ.λπ…) οι οποίες προκαλούν πόνο και δυστυχία.
Αφού λοιπόν ο νους λόγω των επιθυμιών και παθών κινείται συνεχώς προς τα έξω μηχανικά και ψυχαναγκαστικά είναι αδύνατον να βιώσουμε ειρήνη και ευδαιμονία εκτός από ελάχιστες στιγμές που ησυχάζει ο νους από μόνος του λόγω κάποιων συνθηκών και στον βαθύ ύπνο. Αλλά στον βαθύ ύπνο δεν έχουμε συνείδηση της εμπειρίας του βαθύ ύπνου, οπότε δεν μπορούμε να βιώσουμε την αληθινή μας φύση.
Έτσι οι σοφοί μέσα απ΄την εμπειρία τους μας έδωσαν διάφορους τρόπους να αποτραβήξουμε το νου απ τις αισθήσεις και τα αντικείμενα αυτών και να τον στρέψουμε στο κέντρο της ύπαρξης μας (καρδιά αλλά όχι η φυσική) όπου λάμπει αδιαλείπτως το φως της συνειδητότητας χωρίς να μπορούν να δραστηριοποιηθούν εκεί οι νοητικοί προγραμματισμοί και τα αρνητικά συναισθήματα.ι
Διαλογισμόςίναι λοιπόν η ενσυνείδητη προσπάθεια να αποσπάσουμε το νου απ τα αντικείμενα, να τον ησυχάσουμε απ τα συναισθήματα και τις σκέψεις και να τον στρέψουμε στον κέντρο του ή την πηγή του. Μένοντας εστιασμένοι στην εσωτερική σιωπή (ζωντανή σιωπηλή παρουσία) στόχος είναι να βυθιστούμε όλο και περισσότερο σ αυτή μέχρι να γίνουμε ένα μ αυτή.
Αυτό όμως μπορεί να επιτυγχάνεται συχνά και για μεγάλο χρόνο μόνο όταν ο νους έχει αποκτήσει κάποιο βαθμό αγνότητας και συγκέντρωσης. Όταν ο νους δεν είναι αγνός (είναι γεμάτος επιθυμίες και πάθη) εξ αιτίας της συνήθειας και της δύναμης της επιθυμίας είναι σχεδόν αδύνατον να τον ησυχάσουμε, να τον συγκεντρώσουμε και να τον βυθίσουμε στην καρδιά. Έτσι αντί να διαλογιζόμαστε υπάρχει μια συνεχής πάλη να τραβάμε το νου μέσα ενώ αυτός παρορμητικά θέλει να σκέφτεται τα αντικείμενα των αισθήσεων.
Διαλογισμόςίναι λοιπόν η ενσυνείδητη προσπάθεια να αποσπάσουμε το νου απ τα αντικείμενα, να τον ησυχάσουμε απ τα συναισθήματα και τις σκέψεις και να τον στρέψουμε στον κέντρο του ή την πηγή του. Μένοντας εστιασμένοι στην εσωτερική σιωπή (ζωντανή σιωπηλή παρουσία) στόχος είναι να βυθιστούμε όλο και περισσότερο σ αυτή μέχρι να γίνουμε ένα μ αυτή.
Αυτό όμως μπορεί να επιτυγχάνεται συχνά και για μεγάλο χρόνο μόνο όταν ο νους έχει αποκτήσει κάποιο βαθμό αγνότητας και συγκέντρωσης. Όταν ο νους δεν είναι αγνός (είναι γεμάτος επιθυμίες και πάθη) εξ αιτίας της συνήθειας και της δύναμης της επιθυμίας είναι σχεδόν αδύνατον να τον ησυχάσουμε, να τον συγκεντρώσουμε και να τον βυθίσουμε στην καρδιά. Έτσι αντί να διαλογιζόμαστε υπάρχει μια συνεχής πάλη να τραβάμε το νου μέσα ενώ αυτός παρορμητικά θέλει να σκέφτεται τα αντικείμενα των αισθήσεων.
Επειδή η κινητήριος δύναμη που κινεί το νου είναι η επιθυμία, είναι αδύνατον να ελέγξει κανείς το νου και να διαλογιστεί αν δεν διαλύσει σε μεγάλο βαθμό την επιθυμία η οποία όπως έχω πει είναι και η γεννήτορας όλων των εγωϊκών τάσεων και αρνητικών συναισθημάτων.
Για την διάλυση της επιθυμίας υπάρχουν διάφοροι τρόποι ανάλογα με το επίπεδο, τις ικανότητες, την ιδιοσυγκρασία και τις προηγούμενες εμπειρίες (και από προηγούμενε ζωές).
Οι πιο απαραίτητες ιδιότητες που πρέπει να αναπτύξει κανείς είναι η διάκριση, η αφοσίωση και η αγάπη για την Αλήθεια, και μέσω αυτών η απάθεια για τα αντικείμενα των αισθήσεων. Η ανάπτυξη αυτών γίνεται με διάφορους τρόπους και φυσικά με ασταμάτητη άσκηση. Η πνευματικότητα δεν είναι ένα χόμπι που το εξασκούμε λίγες ώρες κάποιες μέρες την εβδομάδα. Αφιέρωση και συνέχεια σκοπών καθώς και ειλικρινής, φιλόπονος συστηματική καθημερινή άσκηση είναι απαραίτητα. Διότι αυτό που απαιτείται ούτε λίγο ούτε πολύ είναι ο θάνατος αυτού που νόμιζες ως τώρα ως εαυτός σου. Και ο εαυτός σου δεν θέλει να πεθάνει. Δεν θέλει να χάσει τις απολαύσεις που μέχρι ώρα ελεύθερα και χωρίς καμία αντίσταση μπορούσε να έχει.
Μέχρι ο νους να αποκτήσει κάποιο σημαντικό βαθμό αγνότητας υπάρχει μεγάλη αντίσταση και αντίδραση απ το εγώ και ο διαλογισμός θα είναι ρηχός και ασταθής. Σε ένα ασταθή και ρηχό διαλογισμό δεν υπάρχει πνευματική ευδαιμονία και ειρήνη. Έτσι ο νους περισσότερο θα ρέπει προς το να επαναλάβει τις απολαύσεις παρά να κάνει διαλογισμό μια και δεν βιώνει μέσω του διαλογισμού κάποια ανώτερη ηδονή.
Ο νους αυτό που ψάχνει είναι να βιώσει την ύψιστη δυνατή ηδονή. Ο εγωικός νους απ την φύση του ρέπει προς την εμπειρία της ηδονής των αισθήσεων μια και αυτό ξέρει. Μόνο αν έχει εμπειρία μιας ανώτερης ηδονής μπορεί να εγκαταλείψει σχετικά εύκολα τις αισθησιακές ηδονές. Και λέω σχετικά εύκολα, γιατί ακόμη και στην περίπτωση που έχει μια πνευματική έκσταση δεν θα εγκαταλείψει εύκολα τις κατώτερες απολαύσεις αν δεν μπορεί να έχει εύκολα ξανά και ξανά αυτή την πνευματική ηδονή. Κι αυτό είναι που συμβαίνει συνήθως στην αρχή. Δηλαδή λόγω της μη αγνότητας του νου δεν μπορούμε να βιώσουμε βαθιά ειρήνη και ευδαιμονία παρά μόνο σπάνια χωρίς να έχουμε την ικανότητα να το επαναλάβουμε όποτε θέλουμε. Οπότε ο νους καθώς δεν εμπειράται κάτι ανώτερο αναζητάει αυτό που μέχρι τώρα είχε, την ηδονή των αισθήσεων.
Μέχρι να αποκτήσει κάποιος σταθερότητα στην άσκηση, να αναπτύξει την διάκριση, την απόσπαση και την απάθεια είναι απαραίτητο να έχει πνευματικό δάσκαλο και να κάνει άσκηση για κάποιο διάστημα κάθε χρόνο σε κάποιο άσραμ και να συμμετέχει τον υπόλοιπο χρόνο στις δραστηριότητες κάποιου πνευματικού κέντρου στον τόπο του. Παρ ότι όλα αυτά φαίνεται να είναι δύσκολα αν υπάρχει πραγματικός ζήλος για την πνευματική μεταμόρφωση όλα θα παρουσιαστούν στην ώρα τους.