Ευχαρίστηση – Απόλαυση - Χαρά –
Ευτυχία - Ευδαιμονία
Η Ευχαρίστηση
Ευχαρίστηση είναι η εμπειρία που βιώνουμε όταν
ερχόμαστε σε επαφή με τα αντικείμενα των αισθήσεων (απαλό, ζεστό, δροσερό,
ευχάριστο, ήχοι, εικόνες, μυρωδιές κ.λπ.). Το αντίθετο είναι η δυσαρέσκεια (δεν
αναφέρομαι στην ψυχολογική δυσαρέσκεια). Για παράδειγμα όταν τρώμε κάτι πολύ στυφό ή πικρό βιώνουμε μια δυσάρεστη αίσθηση.
Η ευχαρίστηση είναι παράγωγο της
αλληλεπίδρασης του νου και των αισθήσεων με το συγκεκριμένο αντικείμενο. Δεν
εξαρτάται πάντα αποκλειστικά από το ίδιο το αντικείμενο. Γι' αυτό το ίδιο
αντικείμενο δεν ευχαριστεί όλους το ίδιο και επίσης το ίδιο αντικείμενο που μας
δίνει ευχαρίστηση σε διαφορετικές συνθήκες (π.χ. Ασθένεια) μπορεί να μας είναι
απεχθές.
Μπορεί στην ευχαρίστηση να
συμμετέχουν περισσότερες από μια αισθήσεις και μπορεί να
συνοδεύεται με χαρά (πχ. στην περίπτωση
του φαγητού για παράδειγμα απολαμβάνουμε και την μυρουδιά και την γεύση και την
θέα του φαγητού).
Η απόλαυση
Αν και η λέξη
απόλαυση χρησιμοποιείται ποικιλοτρόπως, εδώ θα αναφερθώ σε μια συγκεκριμένη της
άποψη. Στην απόλαυση που βιώνουμε όταν τρώμε κάτι, πίνουμε κάτι, την ερωτική
απόλαυση και άλλες παρόμοιες απολαύσεις οι οποίες είναι τελείως διαφορετικές
από απολαύσεις όπως η απόλαυση του ηλιοβασιλέματος, του μπάνιου στην θάλασσα,
του περίπατου στο δάσους κ.λπ..
Η απόλαυση στην οποία αναφέρομαι είναι
κρυσταλλωμένη ενέργεια στο αστρικό μας σώμα και συγκεκριμένα στο ψυχικό πράνα
και είναι άμεσα συνδεδεμένη με την επιθυμία και τον πόθο για απόλαυση. Η
απόλαυση αυτή χρειάζεται φαντασία, ταύτιση και προβολή για να βιωθεί. Μπορείς να σταματήσεις
την απόλαυση αν σταματήσεις την ταύτιση αλλά μπορεί να συνεχίζεις να βιώνεις
την ευχαρίστηση.
Η απόλαυση στην οποία αναφέρομαι είναι επίσης κάτι διαφορετικό από την
ευχαρίστηση. Η απόλαυση είναι κάτι που σχετίζεται με το
κατώτερο εγώ μας και προβάλλεται επάνω στα αντικείμενα. Δηλαδή η απόλαυση δεν
προέρχεται από τα αντικείμενα, αλλά είναι μια δόνηση της ψυχικής ζωτικής
ενέργειας η οποία ενεργοποιείται κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Γι' αυτό και το
ίδιο αντικείμενο ή η ίδια εμπειρία μπορεί σε κάποιους να τους δίνει απόλαυση
και σε άλλους όχι και επίσης και για το ίδιο πρόσωπο, το ίδιο το αντικείμενο ή εμπειρία
κάποιες φορές μπορεί να του δώσει λιγότερη, περισσότερη ή και καθόλου απόλαυση ανάλογα την
κατάσταση του νου του και τις συνθήκες. Για παράδειγμα η απόλαυση του έρωτα δεν
είναι πάντοτε της ίδιας ποιότητας και έντασης για διάφορους λόγους.
Αν δεν επιθυμούμε κάτι δεν μπορούμε
να το απολαύσουμε. Το ίδιο αντικείμενο, ένα
γλυκό για παράδειγμα, αν το φάμε όταν το επιθυμούμε έντονα θα μας δώσει πολύ
μεγάλη απόλαυση, από ότι σε άλλη περίπτωση. Υπενθυμίζω πως δεν αναφέρομαι στην
ευχαρίστηση που βιώνουμε όταν τρώμε ένα γλυκό, αλλά στην απόλαυση που βιώνει το
εγώ μας.
Η μόνη απόλαυση που δεν είναι προβολή
είναι η σεξουαλική απόλαυση. Η σεξουαλική ενέργει όταν ενεργοποιηθεί βιώνουμε
απόλαυση η οποία εξαρτάται από το πόσο πολύ ενέργεια έχουμε και το πόσο πολύ ενεργοποιήσαμε
την σεξουαλική ενέργεια. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση της σεξουαλικής
απόλαυσης εξ αιτίας της λαγνείας μέρος της απόλαυσης που βιώνουμε οφείλεται
στην προβολή της λαγνείας στο αντικείμενο της απόλαυσης.
Άλλο πράγμα δηλαδή είναι η φυσιολογική να το πω έτσι απόλαυση που μας δίνει η
σεξουαλική ενέργεια και άλλο πράγμα είναι η απόλαυση που προέρχεται από την
λαγνεία, που είναι αποκρυσταλλωμένη ενέργεια στο ψυχικό πράνα και
ενεργοποιείται με την φαντασία, την προβολή και την ταύτιση, όπως συμβαίνει και
στην περίπτωση του φαγητού.
Αυτή η απόλαυση η αποκρυσταλλωμένη στο ψυχικό πράνα που έχει την ρίζα της στην σεξουαλική απόλαυση, είναι που δημιουργεί
την επιθυμία, την παρόρμηση για απόλαυση ( τις προσκολλήσεις και τους
εθισμούς και η αιτία της δυστυχίας μας.
Η χαρά και η ευτυχία
Η χαρά είναι μια
κατάσταση σαττβικής δόνησης της ψυχικής ενέργειας και του νου και την βιώνουμε σε καταστάσεις που
θεωρούμε ευχάριστες ή σημαντικές για εμάς. (πχ. όταν είμαστε ερωτευμένοι, ικανοποίηση
κάποιας επιθυμίας, κάποιο γεγονός που θεωρούμε σημαντικό όπως τη
γέννηση κάποιου παιδιού, την ίαση από ασθένεια, κ.λπ.). Όταν η χαρά είναι
έντονη την ονομάζουμε ευτυχία. Η χαρά και η ευτυχία εκδηλώνονται όταν ο νους βρίσκεται στην σαττβική του κατάσταση. Το αντίθετο της χαράς είναι η στεναχώρια, η
θλίψη.
Επισημαίνω πως η χαρά και η ευτυχία
που βιώνουμε στο επίπεδο του νου και του συναισθήματος (ψυχικής ενέργειας) σχετίζεται κυρίως με την κατάσταση του νου μας και
όχι με τα εξωτερικά αντικείμενα ή τις εξωτερικές καταστάσεις. Όταν ο νους
ησυχάσει και προσλάβει την σαττβική του κατάσταση τότε η ευδαιμονία του θεϊκού
μας Είναι εκδηλώνεται στο επίπεδο του νου και της ψυχικής ενέργειας ως χαρά ή ευτυχία
(εκδηλώνεται σε διάφορες διαβαθμίσεις της
χαράς ή της ευτυχίας ανάλογα με την περίσταση). Ο νους ησυχάζει και
προσλαμβάνει την σαττβική του κατάσταση για διάφορους λόγους και ένας από
αυτούς είναι ότι η εκπλήρωση κάποιας επιθυμίας ή κάποιου συμβάντος που θεωρούμε
σημαντικό για εμάς.
Η ευδαιμονία
Η ευδαιμονία είναι μια κατάσταση πέρα από την
ευχαρίστηση, την απόλαυση, την χαρά και την ευτυχία του νου. Η ευδαιμονία
σχετίζεται με την θεϊκή μας φύση, είναι
πέρα από τον νου, αλλά για να βιωθεί απαιτείται ένας αγνός, διαυγής, φωτεινός, σταθερός
νους. Η ευδαιμονία είναι μια κατάσταση απερίγραπτη, αλλά παρά ταύτα για να
δώσουμε μια ιδέα για αυτήν την κατάσταση, αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι είναι
μια κατάσταση πληρότητας, ειρήνης, βαθιά ικανοποίησης,
ελευθερίας, όλα αυτά σαν μια ενιαία κατάσταση. Σε βαθύ διαλογισμό βιώνουμε την
ευδαιμονία του θεϊκού μας Είναι που δεν εξαρτάται από
τις εμπειρίες του νου και των αισθήσεων. Καμία ευτυχία του νου και των
αισθήσεων δεν μπορεί να συγκριθεί με την ευτυχία που βιώνουμε σε κατάσταση
διαλογισμού.
Σε
βαθύ Σαμάντι κατά
το οποίο η αίσθηση εγώ έχει χαθεί τελείως, βιώνουμε την ευδαιμονία στην πιο καθαρή της μορφή.
Μια σύνοψη για την χαρά και την
ευδαιμονία
Η χαρά ή η ευτυχία που βιώνουμε
εξ αιτίας κάποιας εμπειρίας δεν οφείλεται στην εμπειρία αυτή καθεαυτή αλλά στην στάση μας απέναντι στην εμπειρία και στο ότι ο νους γίνεται
ήρεμος στην ιδέα ότι απέκτησε ή βίωσε αυτό που ποθούσε. Όταν ο νους ηρεμεί,
αποκτά την σαττβική του κατάσταση και στην σαττβική κατάσταση αντανακλά σε αυτόν
σε κάποιο βαθμό ευδαιμονία του θεϊκού μας Είναι ως χαρά ή ευτυχία, αναλόγως την περίσταση.
Αυτό όμως
δεν γίνεται αντιληπτό σε εμάς λόγω της άγνοιας, της εξωστρέφειας του νου, της έλλειψης
διάκρισης και καθαρότητας αντίληψης.
Η χαρά ή η ευτυχία
που σχετίζεται με τον νου και τις αισθήσεις είναι προσωρινή, έχει αρχή και
τέλος και ακολουθείται ή συνοδεύεται από πόνο.
Η
ευδαιμονία του Είναι μας είναι αιώνια, χωρίς αρχή κα τέλος, αμιγής,
απεριόριστη.