Οm! Το αίσθημα κατωτερότητας, η χαμηλή αυτοαξία και η ανάγκη επιβεβαίωσης ~ Atman Nityananda

 Το αίσθημα κατωτερότητας, η χαμηλή αυτοαξία και η ανάγκη επιβεβαίωσης

Ο μεγαλύτερος ίσως ψυχολογικός προγραμματισμός που μας κρατάει φυλακισμένους, μας κάνει δυστυχισμένους και δημιουργεί προβλήματα στις σχέσεις μας (φιλίες, ζευγάρια, οικογενειακές, συναδελφικές στην εργασία κ.λπ.) είναι η χαμηλή αυτοαξία και η ανάγκη αποδοχής και επιβεβαίωσης απ’ έξω. 

Η ανάγκη του εγώ να νοιώσει σπουδαίο και ότι αξίζει    

Είναι κάτι περισσότερο από βέβαιο ότι προσπαθούμε ποικιλοτρόπως (ασυνείδητα κυρίως) να ξεφύγουμε από την αίσθηση κατωτερότητας, ανεπάρκειας, δεν αξίζω (για τα οποία πιθανότατα δεν είμαστε συνειδητοί) και να νοιώσουμε: αξίζω, είμαι σπουδαίος, είμαι αρκετός, υπάρχω, είμαι ξεχωριστός, είμαι καλός, είμαι σημαντικός.

Η αναζήτηση αποδοχής, επιβεβαίωσης και  αναγνώρισης 

Για να το επιτύχουμε αυτό ζητάμε συνειδητά ή ασυνείδητα (κυρίως),  με ΄θετικό΄ τρόπο ή με ‘προβληματικό΄ τρόπο την προσοχή, την αποδοχή, την επιβεβαίωση και την αναγνώριση από τους άλλους.  Και οι ‘άλλοι’ γίνονται εχθροί ή φίλοι μας, αντιπαθείς ή συμπαθείς ανάλογα με το πόσο ικανοποιούν ή όχι αυτήν ανάγκη μας (προγραμματισμό) για αποδοχή, επιβεβαίωση και αναγνώριση, με το πόσο κολακεύουν την ψευδαισθησιακή εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας ή πόσο την χαλάνε.

Ο φόβος της απόρριψης 

Μαζί με την ανάγκη για αποδοχή και επιβεβαίωση ελλοχεύει  ο φόβος της απόρριψης, η οποία για το εγώ είναι κάτι σαν τον θάνατο, για αυτό οι άλλοι αποτελούν πάντοτε μια εν δυνάμει απειλή για το εγώ μας. Και βέβαια τον φόβο πάντοτε συνοδεύουν ο θυμός,  η  απογοήτευση και η στεναχώρια. 

Διαπληκτισμοί, τσακωμοί, αντιπαλότητα, παιχνίδια δύναμης, δυσαρέσκεια, θυμός, φόβος, ζήλια, χωρισμοί έχουν σαν βάση τους την χαμηλή αυτοαξία και το αίσθημα κατωτερότητας. 

ΤΡΟΠΟΙ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗ & ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ 

ΚΑΙ ΤΗΣ ΧΑΜΗΛΗΣ ΑΥΤΟΑΞΙΑΣ

 

Για να πάρει το εγώ μας αναγνώριση, αποδοχή και επιβεβαίωση ακολουθεί διάφορες στρατηγικές, των οποίων συνήθως είμαστε ασυνείδητοι. Αυτές προσλαμβάνουν διάφορες μορφές. Αναφέρω μερικές από αυτές παρακάτω:

Προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή με διάφορους τρόπους

κοιτάξτε με (την εμφάνιση μου, το χτένισμα μου, τα ρούχα μου)

δείτε τι κάνω, πόσο καλά το κάνω, πόσο γρήγορα το κάνω κ.λπ.

ακούστε με,

ακούστε τις απόψεις μου, τις ιδέες μου,  κ.λπ.

ακούστε τι μπορώ να πετύχω, τι πέτυχα, πόσα χρήματα έχω, τι απέκτησα κ.λπ.

ακούστε που πήγα διακοπές, πόσο καλά πέρασα στις διακοπές, κ.λπ.

και τελικά αναγνωρίστε με, επιβραβεύστε με, επιβεβαιώστε με

Αποδεχτείτε, επιβεβαιώστε:

το ντύσιμο μου,

το χτένισμα μου,

το σπίτι μου, το αυτοκίνητο μου,(και κάθε λογής αντικείμενο που είναι ταυτισμένοι),

τις επιλογές μου,

το χιούμορ μου,

την συμπεριφορά μου, τους τρόπους μου, τις παραξενιές μου

τις συνήθειες μου,

τα λόγια μου

τις ιδέες μου,

τις απόψεις μου,

ότι έχω δίκιο

ότι ξέρω,

την γλώσσα που μιλάω,

την πατρίδα μου,

την θρησκεία μου,

την ομάδα μου,

το κόμμα μου,

τον δάσκαλο μου, κ.λπ. 

Όλα γίνονται παιχνίδι για την αυτοαξία 

Η χαμηλή αυτοαξία και το αίσθημα κατωτερότητας κάνει το εγώ μας να βλέπει το κάθε γεγονός σαν μια ευκαιρία για να αποδείξει ότι είναι σπουδαίο, ότι αξίζει. Αλλά μιας και αυτό λειτουργεί μηχανικά και ασυνείδητα μπορεί να το κάνει με τρόπο που δημιουργεί δυσαρμονία και ανταγωνιστικότητα με τους άλλους. Με ένα τρόπο που να βάζει τον άλλο σε κατώτερη θέση σε σχέση με εμάς. Και μια και ο άλλος, ο κάθε άλλος έχει σε κάποιο βαθμό χαμηλή αυτοαξία και αίσθημα κατωτερότητας, δημιουργείται δυσαρμονία, αντιπάθεια, ανταγωνιστικότητα, αντιπαλότητα, μίσος ή έχθρα, ανάλογα με τις περιστάσεις. 

Η βοήθεια λαμβάνεται  ως απειλή 

Άτομα με πολύ έντονη την  χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοαξία εκλαμβάνουν πολύ εύκολα οποιαδήποτε συμβουλή, παραίνεση, βοήθεια, διαφορετική άποψη από την δική τους σαν απειλή (ως προσπάθεια να τους μειώσουν, ενώ στην πραγματικότητα οι ίδιοι ασυνείδητα μειώνουν τον εαυτό τους) και γι’ αυτό συνήθως αντιδρούν με αρνητικό τρόπο, νευριάζουν, μιλούν απότομα, τα θεωρούν λανθασμένα κ.λπ. και τα απορρίπτουν ακόμη κι αν είναι χρήσιμα γι’ αυτούς. Δημιουργούν έτσι μια αρνητική συναισθηματική ατμόσφαιρα και στην ουσία απομακρύνουν τους άλλους γιατί νοιώθουν φόβο και τελικά κάνουν τους άλλους να μην θέλουν να τους βοηθήσουν αφού η προσπάθεια τους να τους βοηθήσουν κατέληξε σε πρόβλημα. Οι συγκρούσεις στις οικογένειες και τα ζευγάρια έχουν σαν αιτία αυτήν την συμπεριφορά.

 

Η σύγκριση 

Εξ αιτίας της ταύτισης με το σώμα (και με ότι σχετίζεται με αυτό) και με τον νου  στηρίζουμε την αυτοαξία μας στα χαρακτηριστικά του σώματος και του νου, σε ότι κάνουμε και ότι κατέχουμε. Η αξία αυτών είναι σχετική και  αξιολογείται σε σύγκριση με τους άλλους και με βάση  τις κοινωνικές απόψεις της εποχής (μαζικό υποσυνείδητο). Έτσι θεωρούμε ότι αξίζουμε ή όχι συγκρίνοντας  την εμφάνιση μας, τις ικανότητες μας, τα αποκτήματα μας, τις επιτυχίες μας κ.λπ. με τους άλλους. Είμαι πιο όμορφη/ος, πιο ψηλός, δυνατός, πλούσιος, πιο, πιο, πιο.... Το εγώ καθώς είναι από την φύση του ανασφαλές ψάχνει συνεχώς επιβεβαίωση της αξίας του, και για αυτό συγκρίνεται συνεχώς με τους άλλους (συνειδητά ή ασυνείδητα) και ζητάει την αναγνώριση, την αποδοχή και την επιβεβαίωση από αυτούς. Όσο πιο χαμηλή η αυτοαξία, τόσο περισσότερο ζητάμε επιβεβαίωση από έξω και τόσο πιο πολύ συγκρίνουμε τον εαυτό μας με τους άλλους.

Η υπόληψη

Μια άλλη έκφραση της αυτοαξίας που σχετίζεται με την υπερηφάνεια είναι η υπόληψη. Μας νοιάζει δηλαδή να έχουν καλή γνώμη και καλή εικόνα οι άλλοι για εμάς. Κι αυτό επίσης λειτουργεί περισσότερο υποσυνείδητα και γίνεται πολύ λίγο αντιληπτό από τους περισσότερους οι οποίοι δεν έχουν συναίσθηση πόσο πολύ επηρεάζεται η συμπεριφορά τους από την υπόληψη. Πολλοί μπορεί να λένε: "εμένα δεν με νοιάζει τι πιστεύουν οι άλλοι για μένα" ή τι λένε οι άλλοι για μένα", αλλά αυτό δεν ισχύει. Απλά αγνοούν τι συμβαίνει στον ψυχολογικό τους κόσμο, είναι άτομα χωρίς διάκριση και αυτεπίγνωση. Όλοι ανεξαιρέτως (άλλοι περισσότερο άλλοι λιγότερο) θέλουν να κάνουν καλή εντύπωση στους άλλους, και να έχουν οι άλλοι καλή εικόνα γι’ αυτούς, ιδιαίτερα εκείνοι με τους οποίους έχουν κάποιου είδους σχέση. Αυτό το φαινόμενο είναι πιο έντονο στις μικρές κοινωνίες και στα χωριά. Εξ ου και το είμαι ο καλύτερος ή ο πρώτος του χωριού. Σε εμένα προσωπικά η υπόληψη ήταν η αιτία να μείνω περισσότερο χρόνο σε έναν προβληματικό γάμο,  που είχε ως αποτέλεσμα να πάθω υπερθυρεοειδισμό. 

Η κριτική και η κατάκριση 

Μια άλλη σειρά εκφράσεων της χαμηλής αυτοαξίας και του αισθήματος κατωτερότητας είναι να μας κάνει να ασχολούμαστε με το τι κάνουν οι άλλοι, να συζητάμε γι’ αυτούς (το γνωστό κουτσομπολιό),  να συγκρινόμαστε  μαζί τους,  να τους κρίνουμε, να τους κατακρίνουμε, να τους μειώνουμε, να τους υποτιμούμε, να τους ειρωνευόμαστε, να τους περιγελούμε, να θέλουμε ενδόμυχα να αποτύχουν, να εστιαζόμαστε  στα ελαττώματα τους, να τους ζηλεύουμε. 

Η δυσκολία να πούμε όχι 

Μια άλλη σειρά εκφράσεων είναι ότι μας κάνει να γινόμαστε δουλοπρεπείς, υποχωρητικοί, να δυσκολευόμαστε να πούμε όχι, επειδή φοβόμαστε την απόρριψη. Και στη συνέχεια θυμώνουμε μα τους άλλους που μας εκμεταλλεύονται ενώ εμείς είμαστε που τους το επιτρέπουμε με την δική μας στάση και συμπεριφορά, που πηγάζει από την χαμηλή αυτοαξία και τον φόβο. 

Δυσκολία έκφρασης 

Μια άλλη άποψη είναι να μας κάνει να δυσκολευόμαστε να εκφραστούμε: να εκφράσουμε τις ιδέες και τις απόψεις μας, να εκφράσουμε τα ταλέντα μας, να κάνουμε τελικά οτιδήποτε χωρίς ανησυχία και φόβο, επειδή φοβόμαστε την κριτική και την απόρριψη. Και η μη έκφραση του δυναμικού μας, αυξάνει το αίσθημα κατωτερότητας και μας κάνει δυστυχισμένους. Είναι ένας φαύλος κύκλος. 

Τα παιχνίδια δύναμης 

Μια άλλη άποψη είναι τα παιχνίδια δύναμης ανάμεσα στα ζευγάρια και τους γονείς με τα παιδιά τους. Θυμοί, τσακωμοί, ειρωνείες, κριτικές, αντιπαλότητα, ανταγωνισμός έχουν σαν βάση τους την χαμηλή αυτοαξία, το αίσθημα κατωτερότητας και την ανάγκη για αποδοχή, αναγνώριση κα επιβεβαίωση από τον σύντροφο μας, τους γονείς ή τα παιδιά μας. Τα παιχνίδια μπορούν να πάρουν ακόμη και την μορφή αστείου, το οποίο στην ουσία είναι ένας εξευγενισμένος τρόπος να εκφραστεί το εγώ μας. 

Αναγκαία η εργασία με την αυτοαξία και το αίσθημα κατωτερότητας

Όλοι μας ανεξαιρέτως, είναι αναγκαίο  να δουλέψουμε με την αυτοαξία, το αίσθημα κατωτερότητας, την αυτοεικόνα, την ανάγκη για επιβεβαίωση, την αποδοχή και αναγνώριση από τους άλλους. Είτε είμαστε συνειδητοί από αυτό είτε όχι, είναι μια επιτακτική ανάγκη να κάνουμε μια σοβαρή εργασία με αυτήν την πτυχή του εαυτού μας.

Οι αρμονικές, ευτυχισμένες σχέσεις είναι αδύνατες για όσο η αυτοαξία μας είναι χαμηλά και η ανάγκη για επιβεβαίωση απ' έξω μεγάλη. Αν θέλετε να κάνετε αρμονικές, δημιουργικές σχέσεις, αν θέλετε να ζείτε ελεύθεροι και να ευτυχήσετε εργαστείτε σοβαρά με την αυτοαξία σας, το αίσθημα κατωτερότητας, την αυτοεικόνα σας και την ανάγκη για επιβεβαίωση, αποδοχή και αναγνώριση από τους άλλους.

Η εργασία με την αυτοαξία μας περνάει από την αποταύτιση από τον νου και το σώμα και την αναγνώριση και συνειδητοποίηση της αληθινής μας ταυτότητας που υπερβαίνει το σώμα και τον νου. Για αυτό μια σε βάθος εργασία με την αυτοαξία μας μπορεί να γίνει με μια ταυτόχρονη εργασία και έρευνα σχετικά με την αληθινή μας φύση.