"Ο έλεγχος του νου είναι η μοναδική πόρτα για την ελευθερία"
~ Σουάμι Σιβανάντα
Ο ΕΞΩΣΤΡΕΦΗΣ ΚΑΙ Ο ΕΣΩΣΤΡΕΦΗΣ ΝΟΥΣ
Όσο ο νους είναι εξωστρεφής δεν δεν μπορούμε να μιλάμε για πνευματική ζωή, παρά
τα πολλά χρόνια που μπορεί να ασχολείται κανείς με την αυτογνωσία και την
πνευματικότητα. Όταν δηλαδή, ο νους έλκεται και ταυτίζεται εύκολα από αντικείμενα των
αισθήσεων και τις εξωτερικές καταστάσεις, όταν χάνει εύκολα την συνειδητή επαφή
με το κέντρο του, την εσωτερική σιωπηλή παρουσία, όταν βρίσκει περισσότερη χαρά
έξω παρά μέσα, δεν μπορεί να έχει κάποιος μια πλούσια εσωτερική ζωή.
Η πνευματική ζωή γίνεται ουσιαστική όταν ο νους γίνει εσωστρεφής,
επισημαίνοντας ότι η εσωστρέφεια εδώ, δεν αναφέρεται στον άνθρωπο που ζει
κλεισμένος στον εαυτό του, που ζει ταυτισμένος με τις ψυχολογικές διαδικασίες
και δεν έχει επίγνωση της εσωτερικής σιωπηλής παρουσίας. Ως εσωστρέφεια στην πνευματική ζωή εννοείται
μια κατάσταση εγρήγορσης και απόσπασης από τις εξωτερικές εντυπώσεις αλλά και
από τις ψυχολογικές διαδικασίες και ταυτόχρονα επίγνωσης της εσωτερικής
σιωπηλής παρουσίας.
Εσωστρεφής λέγεται ο νους που δεν κατοικεί στις αισθήσεις και στα
αντικείμενα τους, που η προσοχή είναι πιο πολύ μέσα παρά έξω, που είναι σε
συνεχή εγρήγορση, και έχει επίγνωση του τι συμβαίνει μέσα στον ψυχολογικό κόσμο
(σκέψεις, φαντασίες, συναισθήματα, επιθυμίες, παρορμήσεις) και έχει επίγνωση
της εσωτερικής σιωπηλής παρουσίας που είναι η πηγή του και είναι πέρα από το σώμα, τις συγκινήσεις
και τις σκέψεις.
Όταν δεν μας συνεπαίρνουν τα αντικείμενα των αισθήσεων όπως άλλοτε, όταν
έχουμε έλεγχο των αισθήσεων και τον νου και δεν ταυτιζόμαστε εύκολα ούτε με τις
αισθητηριακές εντυπώσεις ούτε με τις σωματικές, ενεργειακές,
συναισθηματικές και νοητικές αντιδράσεις, όταν είμαστε σε επίγνωση της εσωτερικής
σιωπής και απολαμβάνουμε την ειρήνη μέσα μας, τότε ζούμε μια πλούσια εσωτερική
ζωή.
Οι δάσκαλοι της Ράτζα Γιόγκα λένε παρόμοια ότι η πραγματική Γιόγκα αρχίζει
από το πέμπτο σκαλί της Ράτζα Γιόγκα που είναι η Πρατυαχάρα*, που σημαίνει ότι
μπορούμε πλέον να ελέγχουμε τις αισθήσεις και να αποσπάσουμε τον νου μας από
τις αισθήσεις και τις αντιλήψεις τους. Αυτό μας επιτρέπει να συγκεντρωθούμε
χωρίς αποσπάσεις και να εμβαθύνουμε στον διαλογισμό που είναι και η ουσιώδης
πρακτική στην πνευματική ζωή.
Σημείωση:
η Πρατυαχάρα*: η Πρατυαχάρα είναι από τα οκτώ βήματα ή σκαλοπάτια στην
Ράτζα Γιόγκα
Ράτζα Γιόγκα
Τα οκτώ βήματα της Ράτζα Γιόγκα είναι:
Γιάμα, Νιγιάμα, Ασάνα, Πραναγιάμα, Πρατυαχάρα, Νταράνα (συγκέντρωση),
Ντυάνα (διαλογισμός), Σαμάντι(τέλεια απορρόφηση του νου στο αντικείμενο
διαλογισμού).