Το παιχνίδι της ζωής, η Συνειδητότητα και η επιθυμία ~ Ατμαν Νιτυανάντα

"Από την επιθυμία προερχεται ο πόνος, από την επιθυμία προέρχεται ο φόβος. Αλλά για εκείνον που είναι ελεύθερος από την επιθυμία δεν υπάρχει ούτε πόνος, ούτε φόβος"                                                                                                                        ~ Βούδας

Το παιχνίδι της ζωής, η Συνειδητότητα και η επιθυμία

Όλη η ζωή είναι ένα παιχνίδι των τριών ποιοτήτων (γκούνας, gunas: sattva-rajas-Tamas), των πέντε στοιχείων (αιθέρας, αέρας, φωτιά νερό, γη) και της κοσμικής ενέργειας. Όλες οι μορφές, τα πετρώματα, τα φυτά, οι ήλιοι, οι πλανήτες, τα ζώα και οι άνθρωποι και τα όντα όλων των άλλων διαστάσεων, τα πάντα, είναι φτιαγμένα από  τα παραπάνω θεμελιώδη συστατικά της ζωής. Οι 3 ποιότητες (γκούνας: σάττβα, ράτζας, τάμας), τα 5 στοιχεία και το πράνα εμποτίζονται από την παγκόσμια Συνειδητότητα (Πνεύμα, Θεός, Μπράμαν κ.λπ.) που  είναι η πηγή τους. Η Συνειδητότητα διαπερνά και διαποτίζει τα πάντα και είναι η αιτία της ύπαρξης των πάντων, ενώ η ίδια η Συνειδητότητα είναι αναίτια, αυθύπαρκτη, αυτόφωτη, ακατάστρεπτη και αιώνια. Η Συνειδητότητα ​​είναι χωρίς μορφή, ομοιογενής, πέρα από τον νου, την δυαδικότητα, τον χρόνο, την αιτιότητα και δεν έχει μέρη (δεν τρέχει  (δεν  τεμαχίζεται) δεν μεταβάλλεται,  και η φύση της είναι ειρήνη, αγάπη και ευδαιμονία. 

Οι άνθρωποι αν και στην ουσία είμαστε η Συνειδητότητα, λόγω της τάμας και ράτζας ποιότητες (γκούνας) ξεχνάμε ότι είμαστε Συνειδητότητα και ένα με την παγκόσμια Συνειδητότητα ​​και να ταυτιζόμαστε με το σώμα και τον νου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αντιλαμβανόμαστε τον εξωτερικό κόσμο (τον κόσμο που προσλαμβάνουμε με τις 5 αισθήσεις) ως μια στέρεα πραγματικότητα ανεξάρτητη από την Συνειδητότητα. και τον εαυτό μας χωρισμένο από την πηγή της ζωής, την Συνειδητότητα, (Θεός, Πνεύμα, Μπράμαν κ.λπ.) και τον κόσμο και κατά συνέπεια να αισθανόμαστε κατά κάποιο τρόπο ξένοι στο σπίτι μας.

Η τάμας ποιότητα (γκούνα) βάζει ένα πέπλο στον νου και μας εμποδίζει να αντιληφθούμε ότι είμαστε η Συνειδητότητα και εξ αιτίας αυτού μας κάνει να ταυτιστούμε  με το σώμα και τον νου, και ράτζας κάνει τον νου εξωστρεφή, ανήσυχο, παθιασμένο και προσκολλημένο στα αντικείμενα των αισθήσεων κα τις απολαύσεις που μας δίνουν. Εξ αιτίας λοιπόν αυτών των δύο ποιοτήτων ξεχνάμε ότι είμαστε  η Συνειδητότητα, η προσοχή μας και η επίγνωση μας τρέχουν μέσω των αισθήσεων προς τα έξω και έτσι δεν βιώνουμε  την ενότητα, την πληρότητα, την ελευθερία και την ευδαιμονία που είμαστε, αλλά τις απολαύσεις, τις εγκόσμιες επιτυχίες αλλά και το πόνο και την δυστυχία που σχετίζεται με αυτά.

Καθώς ο νους από την μικρή κιόλας ηλικία έρχεται σε επαφή με τα αντικείμενα των αισθήσεων και βιώνουμε ευχαρίστηση και απόλαυση αναπτύσσεται μέσα μας και μεγαλώνει σταδιακά ο πόθος και η επιθυμία για τις απολαύσεις των αισθήσεων, η προσκόλληση σε αυτές και ο εγωϊσμός. Η επιθυμία κινεί συνεχώς τον νου μας και μας οδηγεί συνεχώς σε εξωτερικές δράσεις που σκοπεύουν στον να βρούμε απόλαυση, φήμη, επιτυχίες, δόξα και δύναμη. Αυτή η κίνηση του νου προς τα εγκόσμια δεν σταματά ποτέ γιατί από την φύση της η επιθυμία είναι ακόρεστη. 

Μαζί με την επιθυμία αναπτύσσονται και όλες οι υπόλοιπες εγωιστικές τάσεις που δεν είναι τίποτα άλλο από τροποποιήσεις ή επέκταση της ίδιας της επιθυμίας. Η απληστία είναι για παράδειγμα να θέλουμε όλο και περισσότερο αυτό που επιθυμούμε, π.χ. περισσότερα χρήματα, περισσότερη απόλαυση, περισσότερο φήμη κ.λπ.. Ζηλεύουμε τους άλλους επειδή έχουν αυτό που επιθυμούμε να έχουμε και εμείς. Η επιθυμία μεταμορφώνεται σε θυμό (όπως το γάλα γίνεται γιαούρτι, η επιθυμία γίνεται θυμός) όταν κάτι ή κάποιος να μας αποτρέπει από την πραγματοποίηση επιθυμία μας. Όλες οι διακλαδώσεις (εγωιστικές τάσεις) του δέντρου του εγώ είναι κατά βάση τροποποιήσεις της επιθυμίας.

Το δένδρο του εγώ

 Έχει ως κορμό την επιθυμία και τον εγωϊσμό 

και σαν κλαδιά όλες τις υπόλοιπες εκφράσεις του εγώ

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ (ΓΚΟΥΝΑΣ)
(Σάττβα-Ράτζας-Τάμας)

Σύμφωνα με την Αγιουρβέδα η φύση αποτελείται από τρεις πρωταρχικές ποιότητες (γκούνας) οι οποίες είναι οι κύριες δυνάμεις της συμπαντικής σοφίας που καθορίζουν την πνευματική μας ανάπτυξη.

Για οποιαδήποτε πραγματική θεραπεία του νου και πνευματική πρόοδο πρέπει να κατανοήσουμε αυτές τις δυνάμεις και να μάθουμε πώς να εργαζόμαστε με αυτές, όχι μόνο σε σχέση με τον εξωτερικό κόσμο αλλά και μέσα στον ψυχισμό μας.

Ονομάζονται Γκούνας που στα σανσκριτικά σημαίνει «εκείνο που δεσμεύει» επειδή αν κατανοηθούν λάθος μας δεσμεύουν στον εξωτερικό κόσμο.

Οι τρεις γκούνας είναι οι πιο λεπτοφυείς ποιότητες της φύσης που αποτελούν το υπόβαθρο της ύλης, της ζωής και του νου.

Όλα τα αντικείμενα του σύμπαντος συνίστανται από διάφορους συνδυασμούς αυτών των τριών γκούνας.

ΣΑΤΤΒΑ

Είναι η ποιότητα της ευφυΐας, της αρετής, της καλοσύνης, και φέρνει αρμονία, ισορροπία, σταθερότητα. Έχει μια κίνηση προς τα μέσα και προς τα πάνω και επιφέρει το ξύπνημα της συνείδησης. Μας δίνει ευτυχία και ικανοποίηση που έχουν διάρκεια. Είναι η αρχή της διαύγειας, της ευρείας αντίληψης και της ειρήνης. Είναι η δύναμη της αγάπης που ενώνει όλα τα πράγματα σε ένα.

ΡΑΤΖΑΣ

Είναι η ποιότητα της αλλαγής, της δράσης και της αναταραχής. Είναι η δύναμη του πάθους που επιφέρει ανησυχία και διαμάχη (σύγκρουση). Έχει μια κίνηση προς τα έξω και αναζητά τη δράση και τις αισθησιακές απολαύσεις. Προκαλεί ανησυχία, αναστάτωση και θολώνει τη κατανόηση. Η ράτζας φέρνει απληστία, έλλειψη ικανοποίησης, πόνο και δυστυχία. Αναζητά δύναμη, χρήμα, εξουσία, φήμη.

ΤAMAΣ

Είναι η ποιότητα της βραδύνοιας, του σκότους και της αδράνειας. Είναι η δύναμη της άγνοιας που παρεμποδίζει την ορθή δράση και επιβραδύνει τα πράγματα. Έχει μια κίνηση προς τα κάτω και είναι αιτία αποσύνθεσης και διάσπασης. Το τάμας φέρνει άγνοια και πλάνη στο νου, νωθρότητα, τεμπελιά, υπερβολικό ύπνο, προκαλεί αναισθησία και χάσιμο της επαγρύπνησης. Είναι η αρχή του υλισμού και της ασυνειδησίας η οποία καλύπτει τη συνειδητότητα μας.

  

ΓΚΟΥΝΑΣ (ΠΟΙΟΤΗΤΕΣ) ΚΑΙ ΝΟΥΣ

Η ΣΑΤΤΒΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑ

Μόνο όταν ο νους είναι ήρεμος και διαυγής μπορούμε να αντιληφθούμε ορθά οτιδήποτε. Η σάττβα φέρνει διαύγεια μέσω της οποίας αντιλαμβανόμαστε την αλήθεια των πραγμάτων και δίνει φως, συγκέντρωση και αφοσίωση.

Αυξάνοντας κανείς τη σάττβα πετυχαίνει την ειρήνη, την αρμονία και επιστρέφει στην Πρωταρχική Φύση και το Αγνό πνεύμα στο οποίο βρίσκεται η απελευθέρωση. Η προσκόλληση στη σάττβα όπως είναι η προσκόλληση στην αρετή μπορούν να δεσμεύσουν το νου. Γι’ αυτό πρέπει να αναπτύξουμε τη σάττβα χωρίς προσκόλληση στις ιδιότητές της. Η αγνή σάττβα δεν καταδικάζει τη ράτζας και τάμας, αλλά κατανοεί τη θέση τους στην συμπαντική αρμονία σαν εξωτερικοί παράγοντες της ζωής και του σώματος.

  ΟΙ ΡΑΤΖΑΣ &ΤΑΜΑΣ ΠΟΙΟΤΗΤΕς

Η ράτζας και η τάμας είναι παράγοντες νοητικής δυσαρμονίας, προκαλούν την πλάνη και την αναστάτωση. Οδηγούν στη λανθασμένη φαντασία και τη λανθασμένη αντίληψη.

Από τη ράτζας προέρχεται η λανθασμένη ιδέα ότι ο εξωτερικός κόσμος είναι αληθινός, το οποίο  είναι η αιτία που αναζητούμε την ευτυχία έξω από τον εαυτό μας και χάνουμε το δρόμο προς την εσωτερική μας ειρήνη.

Η ράτζας δημιουργεί την επιθυμία, τη διαστρέβλωση, προκαλεί αναταραχή και συγκινησιακές αναστατώσεις. Σχετίζεται περισσότερο με τον αισθησιακό νου επειδή οι αισθήσεις κινούνται συνεχώς στην αναζήτηση διάφορων αντικειμένων. Όσο παραμένουμε εμπλεκόμενοι στην αναζήτηση της αισθησιακής απόλαυσης, είμαστε υποκείμενοι στην αστάθεια της ράτζας.

Από τη τάμας προέρχεται η άγνοια η οποία καλύπτει την αληθινή μας φύση και κάνει αδύναμη την ικανότητα της αντίληψης μας. Απ’ αυτήν προκύπτει η ιδέα του «εγώ» ή ξεχωριστού εαυτού εξ αιτίας του οποίου αισθανόμαστε μόνοι και απομονωμένοι. Η τάμας υπερισχύει στη συνειδητότητα που είναι ταυτισμένη με το σώμα, το οποίο είναι αδρανές και περιορισμένο.

Νοητικοί τύποι σύμφωνα με τους γκούνας

ΣΑΤΤΒΙΚΟΙ

Το να υπερισχύει η σάττβα στην φύση μας είναι το κλειδί της υγείας, της δημιουργικότητας και της πνευματικότητας.

Τα σαττβικά άτομα έχουν μια αρμονική φύση που εύκολα προσαρμόζεται και η οποία τους κρατά ελεύθερους από κάθε νοητική ή σωματική αρρώστια. Εργάζονται για την ισορροπία και για να διατηρούν την ειρήνη στο νου η οποία και κόβει την ρίζα της ασθένειας. Σέβονται τους άλλους και φροντίζουν τον εαυτό τους. Βλέπουν τη ζωή σαν μια εμπειρία μάθησης και αναζητούν το καλό σε όλα τα πράγματα ακόμη και στην ασθένεια, την οποία προσπαθούν να κατανοήσουν και όχι απλά να την καταστείλουν. 

ΡΑΤΖΑΣΙΚΟΙ

Έχουν καλή ενέργεια αλλά τη σπαταλούν με την υπερδραστηριότητα και χαλούν τον εαυτό τους. Ο νους τους είναι συνήθως ανήσυχος και σπάνια σε ειρήνη. Προσπαθούν να κυριαρχήσουν στους άλλους, συχνά άσχετα από τα μέσα, και έχουν δυνατές πεποιθήσεις. Είναι ανυπόμονοι και ασυνεπείς στον τρόπο που χειρίζονται τα προβλήματά τους και δεν τους δίνουν το χρόνο που χρειάζονται, ή την υπευθυνότητα που απαιτείται, για να διεκπεραιωθούνε. Κατηγορούν τους άλλους για τα προβλήματά τους συμπεριλαμβάνοντας και τους θεραπευτές τους. Οι ρατζασικοί άνθρωποι μπορούν να πραγματοποιήσουν τους στόχους τους και γενικά έχουν ένα έλεγχο στη ζωή τους. Ωστόσο δεν έχουν επίγνωση του πνευματικού τους σκοπού και κυριαρχούνται από το «εγώ» στην επιδίωξη της ευτυχίας. Η ζωή τους φέρνει σοκ, τα οποία μπορεί να τους δημιουργήσουν μεγάλη δυστυχία ιδιαίτερα όταν χάνουν τον έλεγχο. Ακόμη κι όταν πετυχαίνουν τους στόχους τους ανακαλύπτουν ότι δεν είναι ευτυχισμένοι.

ΤΑΜΑΣΙΚΟΙ

Οι ταμασικοί έχουν βαθιά ψυχολογικά μπλοκαρίσματα. Η ενέργειά τους και οι συγκινήσεις τους τείνουν να είναι καταπιεσμένες και στάσιμες και δεν γνωρίζουν ποια πραγματικά είναι τα προβλήματά τους. Δεν αναζητούν κατάλληλη θεραπεία και συνήθως έχουν κακή υγιεινή και κακές συνήθειες όσον αφορά τη φροντίδα του εαυτού τους. Αποδέχονται τη κατάστασή τους σαν μοίρα και δεν εκμεταλλεύονται μεθόδους οι οποίες μπορούν να ανακουφίσουν τα προβλήματά τους. Επιτρέπουν σε άλλους ανθρώπους και αρνητικές επιρροές να κυριαρχούν σε αυτούς και δεν τους αρέσει να είναι υπεύθυνοι για τη ζωή τους. Δεν τους αρέσει να χειρίζονται τα προβλήματά τους ή δεν θα επιτρέψουν σε άλλους να τα μάθουν και έτσι χειροτερεύουν τη κατάστασή τους.